امیررضا اعتمادی، عضو اتاق بازرگانی و کارشناس اقتصادی؛ بازار: زیرساخت‌هایی که سال‌ها برای تثبیت حاکمیت تل‌آویو در اراضی اشغالی ساخته شده بودند، امروز به تلی از خاک و آوار بدل شده‌اند. روند آواربرداری، اسکان موقت هزاران نفر، و برآورد هزینه‌های هنگفت بازسازی، اکنون یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دولت اسرائیل شده است. این درحالی است که عمق خسارات واردشده، نه‌تنها اقتصادی که امنیت روانی و سیاسی رژیم صهیونیستی را نیز هدف قرار داده است.
بیش از ۳۰ هزار ساختمان در صف بازسازی
در جریان این درگیری، بیش از ۳۰٬۸۰۰ واحد مسکونی، تجاری و اداری دچار آسیب شده‌اند؛ از ساختمان‌های چندطبقه در مناطق مرکزی تل‌آویو و هرتزلیا گرفته تا خانه‌های ویلایی در شهرک‌های اشغالی اطراف حیفا. این حجم از تخریب، گسترده‌ترین ویرانی شهری پس از جنگ ۳۳ روزه سال ۲۰۰۶ به‌شمار می‌رود.
ارزیابی‌های اولیه نشان می‌دهد که فرآیند بازسازی این حجم از خرابی، در بهترین حالت بین ۳ تا ۵ سال زمان خواهد برد؛ آن هم در صورت تخصیص منظم منابع مالی و ورود تجهیزات ساختمانی از طریق مسیرهای وارداتی محدود.
هزاران بی‌خانمان، ده‌ها کشته، هزاران مجروح
تاکنون حدود ۹٬۰۰۰ نفر بی‌خانمان شده‌اند و در مراکز اسکان موقت مستقر هستند. دست‌کم ۲۸ نفر در جریان اصابت موشک‌ها کشته شده‌اند و تعداد مجروحان از مرز ۳۲۰۰ نفر گذشته است. این آمار، فشار مضاعفی بر سیستم رفاه اجتماعی و خدمات درمانی اسرائیل وارد کرده و بیم آن می‌رود که موج اعتراضات مدنی در صورت تداوم بحران، شکل بگیرد.
هدف قرار گرفتن مراکز کلیدی صنعتی و نظامی
در این حملات، نقاط راهبردی اقتصادی و نظامی از جمله پالایشگاه حیفا، مؤسسه تحقیقاتی وایزمن، ساختمان بورس تل‌آویو و برخی از پادگان‌های نظامی جنوب و شمال اسرائیل نیز آسیب جدی دیدند. تنها تخریب مؤسسه وایزمن، صدها میلیون دلار خسارت در حوزه تجهیزات آزمایشگاهی به‌جای گذاشت و روند فعالیت‌های تحقیقاتی اسرائیل را به عقب راند.
در کنار آن، تعطیلی موقت پالایشگاه حیفا و سقوط شاخص‌های بورس، میلیون‌ها دلار ضرر روزانه به اقتصاد اسرائیل تحمیل کرد. در مجموع برآورد می‌شود مجموع خسارات مستقیم و غیرمستقیم جنگ ۱۲ روزه، حداقل ۲۰ میلیارد دلار هزینه بر دوش دولت اسرائیل گذاشته باشد.
روند کند آواربرداری و هشدار درباره بحران فرسایشی
روند آواربرداری به‌رغم بسیج نیروهای امدادی، نظامی و پیمانکاران، به کندی پیش می‌رود. در برخی مناطق مانند بات‌یام یا اطراف اشدود، حجم تخریب‌ها چنان بالاست که شهرداری‌ها اعلام کرده‌اند بازسازی کامل این مناطق، سال‌ها طول خواهد کشید. برخی کارشناسان داخلی اسرائیل نیز هشدار داده‌اند که با ادامه این روند کند، بخش‌هایی از اسرائیل ممکن است وارد مرحله‌ای از بحران سکونتی و زیرساختی شود که اثرات اقتصادی و اجتماعی آن، بسیار فراتر از هزینه‌های عمرانی است.
فشار بودجه‌ای، فرار سرمایه‌گذاران، احتمال رکود
هزینه آواربرداری و بازسازی تا اینجا نزدیک به ۱.۵ میلیارد دلار برآورد شده است؛ رقمی که تنها بخش کوچکی از کل خسارات را پوشش می‌دهد. در کنار آن، هزینه‌های روزانه پدافند هوایی، اسکان موقت و جبران خسارت‌های عمومی نیز بودجه اسرائیل را با چالش جدی مواجه کرده است. کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران، ریزش بورس و فرار بخشی از سرمایه‌های بین‌المللی از اقتصاد اسرائیل، احتمال ورود به رکودی عمیق در سه‌ماهه دوم سال را تقویت کرده است.
جمع‌بندی | نقطه شکست زیر پوست تل‌آویو
جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل، اولین تقابل مستقیم تمام‌عیار دو کشور در خاک سرزمین‌های اشغالی بود؛ اما بیش از بُعد نظامی، این نبرد به عنوان یک نقطه‌عطف در تاریخ اقتصادی و سیاسی اسرائیل ثبت خواهد شد. امروز اسرائیل، نه در جبهه نبرد، که در میدان بازسازی و احیای اعتماد عمومی و سرمایه‌ای، با چالش روبه‌رو است.
آواربرداری‌ای که از روز نخست پس از آتش‌بس آغاز شده، حالا به روز سی‌وپنجم خود رسیده و هنوز به نیمه نرسیده است. این یعنی زیرساخت‌های اسرائیل، با هر موشک، نه‌تنها فیزیکی که سیاسی و اجتماعی فرو ریخته‌اند.
در نگاه من به عنوان یک کارشناس اقتصادی، بازسازی رژیم صهیونیستی، نه‌تنها نیازمند منابع مالی عظیم و سرمایه‌گذاری خارجی است، بلکه مستلزم یک بازطراحی عمیق در معماری امنیت، اعتماد عمومی و ثبات اقتصادی آن است. و این چیزی نیست که فقط با آواربرداری و سیمان قابل ترمیم باشد.
نظر شما