به گزارش بازار به نقل از فرهیختگان، در حالی که سیستم سیاسی آمریکا سالهاست میان دو حزب اصلی جمهوریخواه و دموکرات در نوسان است، ایلان ماسک، چهره جنجالی دنیای فناوری و سیاست، اعلام کرده که حزب جدیدی با عنوان «حزب آمریکا» تأسیس کرده است. این اقدام که تنها یک روز پس از امضای قانون بحثبرانگیز هزینهای ترامپ انجام شد، نهتنها نشانهای از شکاف عمیق میان ماسک و رئیسجمهور آمریکاست، بلکه تلاشی جدی برای به چالش کشیدن ساختار سنتی دو حزبی ایالات متحده به شمار میرود.
مجله تایم درباره این تحول سیاسی در مطلبی نوشت: ایلان ماسک اعلام کرد که حزب سیاسی جدید خود با عنوان «حزب آمریکا» را تأسیس کرده است. این میلیاردر که پیشتر ریاست ادارهای موسوم به «اداره بهرهوری دولتی» (DOGE) را برعهده داشت، پیشتر وعده داده بود در صورت تصویب لایحه موسوم به «لایحه بزرگ و زیبا» ترامپ، چنین حزبی را تشکیل خواهد داد.
«لایحه بزرگ و زیبا» برنامه پرهزینهای است که دولت ترامپ برای سرمایهگذاری گسترده در زیرساختها، انرژی، دفاع و حمایتهای اقتصادی تصویب کرد. این لایحه با وجود ظاهر جذاب، بهدلیل بار مالی سنگین و افزایش شدید بدهی ملی، با مخالفت جدی برخی چهرهها از جمله ایلان ماسک روبهرو شد.
ماسک منتقد سرسخت این لایحه است و معتقد است تصویب آن آسیب راهبردی عظیمی به ایالات متحده وارد میکند، زیرا انتظار میرود این قانون، هزاران میلیارد دلار به بدهی ملی آمریکا اضافه کند.
ماسک روز شنبه و تنها یک روز پس از امضای این لایحه توسط ترامپ، در شبکه اجتماعی خود (ایکس) نوشت: با نسبت دو به یک، مردم خواستار یک حزب سیاسی جدید هستند و آن را به دست خواهند آورد! وقتی صحبت از ورشکستگی کشورمان بهدلیل ریختوپاش و فساد میشود، ما دیگر در یک سیستم دموکراتیک نیستیم؛ بلکه در یک نظام تکحزبی زندگی میکنیم. امروز، حزب آمریکا برای بازگرداندن آزادی به شما تأسیس شد.
مدیرعامل تسلا، روز چهارم ژوئیه(روز استقلال آمریکا) نظرسنجی در پلتفرم خود (ایکس) منتشر کرد و از بیش از ۲۲۰ میلیون دنبالکنندهاش پرسید که آیا باید یک حزب سیاسی جدید راهاندازی کند یا نه. بیش از ۶۵درصد از ۱.۲ میلیون شرکتکننده در این نظرسنجی، به گزینه «بله» رأی دادند.
ماسک در ادامه، استراتژی خود برای کسب استقلال از سیستم دوحزبی را به اشتراک گذاشت و گفت ممکن است تمرکز خود را صرفا بر روی دو یا سه کرسی سنا و هشت تا ده حوزه مجلس نمایندگان بگذارد.
با این حال، آنچه ماسک دقیقاً در نظر دارد با این حزب رقیب سوم انجام دهد، هنوز در هالهای از ابهام است. تاکنون هیچ سیاست پیشنهادی مشخصی از سوی او ارائه نشده و ماسک بهوضوح بیان نکرده که اصول اساسی حزبش چیست.
در همین حال، دونالد ترامپ روز یکشنبه گفت از اینکه میبیند ایلان ماسک کاملاً از کنترل خارج شده غمگین است. او در واکنش به اعلام تأسیس حزب ماسک گفت: او میخواهد حزب سیاسی سومی راه بیندازد، در حالیکه هیچ حزب سومی تاکنون در آمریکا موفق نشده است. ساختار سیاسی ما برای آنها طراحی نشده. تنها کارکرد حزب سوم، ایجاد هرجومرج کامل و آشوب است.
سیاستهای پیشنهادی حزب آمریکا چیست؟
ماسک برای نخستین بار ایده تأسیس حزب جدید را اوایل ماه ژوئن و در میانه فروپاشی علنی روابطش با ترامپ مطرح کرد. پس از انجام نظرسنجی، ماسک گفت:مردم نظرشان را گفتند. در آمریکا نیاز به یک حزب سیاسی جدید است که نماینده ۸۰ درصد مردم میانهرو باشد!
او ظاهراً به آن دسته از شهروندانی اشاره داشت که احساس میکنند نه حزب جمهوریخواه و نه حزب دموکرات، نماینده واقعی دیدگاههای آنان نیستند.
ماسک که تا پیش از این بزرگترین حامی مالی جمهوریخواهان به شمار میرفت، حالا به نظر میرسد قصد دارد علیه هر جمهوریخواهی که از لایحه ترامپ حمایت کرده، مبارزه کند.
او در ۳۰ ژوئن نوشت: هر عضو کنگرهای که با شعار کاهش هزینههای دولتی کمپین انتخاباتی راه انداخت و بعد فوراً به بزرگترین افزایش بدهی تاریخ رأی داد، باید از خجالت سرش را پایین بیندازد! و اگر این آخرین کار من روی این زمین باشد، آنها سال آینده در انتخابات مقدماتی شکست خواهند خورد.
ماسک میتواند کرسیهای کلیدی در کنگره را هدف بگیرد تا در روند تصویب قوانین حساس، دست بالا را داشته باشد. او در پست ۴ ژوئیه خود به همین مسئله اشاره کرد و گفت قصد دارد تمرکز خود را صرف دو یا سه کرسی سنا و هشت تا ده حوزه مجلس نمایندگان کند.اما او توضیح نداد که کدام کرسیها در اولویت تمرکز او قرار دارند.
در حالی که هنوز برنامه سیاسی رسمی از سوی ماسک منتشر نشده، اما او برخی از پستهای دنبالکنندگانش در شبکه ایکس را بازنشر کرده که در آنها بهطور ضمنی به سیاستهای احتمالی حزب اشاره شده بود. در این میان، برخی اولویتهای این حزب عبارت بودند از:
• کاهش بدهی، فقط هزینهکرد مسئولانه
• نوسازی ارتش با استفاده از هوش مصنوعی و رباتیک
• حمایت از فناوری، تسریع در رقابت برای پیروزی در حوزه هوش مصنوعی
• کاهش مقررات، بهویژه در حوزه انرژی
• آزادی بیان
• حمایت از سیاستهای افزایش جمعیت
• سیاستهای میانهرو در سایر زمینهها
ماسک در پاسخ به پستی که این موارد را لیست کرده بود، نوشت: «آره!» و آن را بازنشر کرد؛ اما هنوز برنامه رسمی خود را منتشر نکرده است.
جدایی ماسک از ترامپ و حزب جمهوریخواه
با وجودی که ماسک در گذشته به دموکراتها رأی داده بود، در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۴ نقش کلیدی برای جمهوریخواهان ایفا کرد. او بزرگترین حامی مالی کارزار انتخاباتی ترامپ بود و همچنین از طریق کمیته سیاسی ابرقدرت خود موسوم به America PAC، سایر جمهوریخواهان را نیز حمایت مالی کرد.
ماسک متحد نزدیک ترامپ به شمار میرفت؛ در تجمعات انتخاباتی بزرگ در کنار او ظاهر میشد و مردم را به رأی دادن به ترامپ تشویق میکرد. ترامپ نیز در اقدامی نمادین، ماسک را بهعنوان رئیس اداره بهرهوری دولتی (DOGE) منصوب کرد. ماسک تا ماه مه این سمت را در اختیار داشت. در این سمت، او بهخاطر اجرای دیدگاه ترامپ درباره حذف «اتلاف منابع» در دولت منجر به اخراج هزاران کارمند فدرال شد و پس از آن رابطه ماسک و ترامپ بهشدت تیره شد، بهویژه پس از آنکه ماسک بهطور علنی با لایحه هزینهای مخالفت کرد.
او در مصاحبهای با CBS News در ماه مه گفت: بهنظرم یک لایحه یا میتواند بزرگ باشد یا زیبا؛ اما نمیتواند هر دو باشد.
در اوایل ژوئن نیز، ماسک لایحه پرخرج کنگره را نفرتانگیز، رسوا و مملو از هزینههای بیربط توصیف کرد و به دنبالکنندگانش گفت: به سناتور و نمایندهایتان زنگ بزنید… این لایحه را متوقف کنید!
در پی این مخالفت علنی، جنگ لفظی تندی میان ترامپ و ماسک در گرفت؛ تهدیدها، طعنهها و حملات متقابل. ترامپ حتی تهدید کرد که قراردادهای دولتی شرکتهای ماسک از جمله اسپیسایکس که در مأموریتهای ناسا نقش حیاتی دارد را لغو خواهد کرد.
ترامپ بارها مدعی شد که این اختلاف، ریشه در نارضایتی ماسک از تغییرات مربوط به قانون خودروهای برقی دارد. حتی وقتی در اول ژوئیه از ترامپ پرسیده شد آیا قصد اخراج ماسک از آمریکا را دارد (ماسک تابعیت آمریکا و آفریقای جنوبی را دارد)، او پاسخ داد: نمیدانم، باید بررسی کنیم. اما تنشها زمانی دوباره بالا گرفت که ماسک بار دیگر خواستار توقف تصویب لایحه بزرگ و زیبا شد.
چرا حزب سوم در آمریکا تاکنون موفق نبوده؟
با وجود تمایل ماسک به ساخت یک حزب سوم قوی و رقابتی، واقعیت این است که تحقق چنین چیزی، نیاز به چیزی بیشتر از یک نظرسنجی در ایکس دارد و پیشتر هم افراد زیادی چنین تلاشی کردهاند.
سیستم سیاسی آمریکا بهشدت تحت سلطه دو حزب اصلی دموکرات و جمهوریخواه است و تاکنون هیچ حزب سومی نتوانسته بهطور واقعی در این سیستم نفوذ کند.
اندرو یانگ، نامزد سابق حزب دموکرات در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۰، تلاشهایی برای عبور از سیستم دوحزبی داشته و حزب «فوروارد» (Forward Party) را تأسیس کرده، اما موفقیت محدودی کسب کرده است.
یانگ در ماه ژوئن تمایل خود برای همکاری با ماسک را اعلام کرد، به این امید که شاید با هم شانس بیشتری برای موفقیت داشته باشند.
یانگ در گفتوگو با پولیتیکو گفت: ایلان بارها شرکتهایی جهانی را از دل ایدههایی خام بنا کرده و این بار، اکثریت قاطع مردم آمریکا تشنه یک راهبرد جدید هستند. من خوشحال میشوم مسیر را برای ایلان یا هر کس دیگری که میخواهد این راه را برود، ترسیم کنم. حزب سوم میتواند خیلی سریع موفق شود.
یکی از دلیلهای مهمی که باعث میشود احزاب سوم (یعنی حزبی غیر از جمهوریخواه و دموکرات) نتوانند در انتخابات آمریکا موفق شوند، شکل خاصی از رأیگیری به اسم «برنده همهچیز» در نظام انتخاباتی این کشور است.
در ۴۸ از ۵۰ ایالت آمریکا (و همینطور در واشنگتن دیسی)، وقتی یک نامزد حتی با اختلاف خیلی کم، بیشترین رأی مردمی را در آن ایالت بهدست بیاورد، تمام آرای الکترال آن ایالت فقط به آن فرد تعلق میگیرد. برای همین موضوع خیلی از احزاب سوم شکست میخورند، چون سیستم طوری طراحی شده است که به نفع دو حزب اصلی کار کند و این مسئله رأی دادن به نامزدهای حزب سوم را دشوار میسازد.
نظر شما