۱۲ روز دفاع؛ گزارشی از وضعیت کسب‌وکارهای اینترنتی ایران در حالت فوق‌العاده

به گزارش بازار، از زمان آغاز درگیری‌ها در مرزهای غربی کشور و اعلام وضعیت آماده‌باش سایبری در ۲۷ خرداد، بسیاری از کسب‌وکارهای اینترنتی ایران با اختلالی بی‌سابقه در فعالیت‌های خود روبه‌رو شدند. این بحران که ابتدا با اختلال مقطعی در اینترنت بین‌الملل آغاز شد، به‌تدریج به قطعی گسترده دسترسی، حملات سایبری به زیرساخت‌ها، و تعلیق موقت بسیاری از سرویس‌ها منجر شد.

افت شدید ترافیک و تراکنش‌ها

بر اساس داده‌های NetBlocks و Cloudflare، در بازه‌ی زمانی ۲۸ تا ۳۱ خرداد، دسترسی به اینترنت بین‌الملل در ایران به کمتر از ۳۰٪ وضعیت عادی کاهش یافت. این موضوع مستقیماً روی کسب‌وکارهای مبتنی بر خدمات ابری، سایت‌های فروشگاهی و تبلیغات دیجیتال اثر گذاشت. فروشگاه‌های آنلاین گزارش داده‌اند که میزان سفارش روزانه تا ۹۰٪ افت کرده و برخی درگاه‌های پرداخت، حتی برای مشتریان داخل ایران چندین ساعت دور از دسترس بوده‌اند.

توقف تبلیغات و کمپین‌ها

در روزهای ابتدایی بحران، بسیاری از برندها کمپین‌های تبلیغاتی خود را متوقف کردند. رسانه‌های دیجیتال از افت ۶۰ تا ۸۵ درصدی بازدید خبر داده‌اند و پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام و واتس اپ که با VPN در دسترس بودند، عملاً نقش موثری در حفظ فروش نداشتند. برخی کسب‌وکارها به پیام‌رسان‌های داخلی مانند «بله»، «روبیکا» یا استفاده از کانال‌های اطلاع‌رسانی پیامکی پناه بردند.

تصمیم‌گیری تحت فشار و تغییرات موقت

مدیران مجبور شدند در بازه‌ای کوتاه، تصمیم‌هایی اضطراری بگیرند: از تعلیق ارسال‌ها، تا تمدید زمان مرجوعی یا ارائه تخفیف برای پرداخت کارت‌به‌کارت. کسب‌وکارهایی که به‌طور موازی کانال‌های ارتباطی متنوع داشتند، توانستند ارتباط حداقلی با مشتری حفظ کنند.

بازگشت جزئی

از روز ۳۱ خرداد، اینترنت بین‌الملل به‌صورت محدود بازیابی شده، اما همچنان ناپایدار است. سرعت، کیفیت و دسترسی یکسان نیست و این موضوع مانع از برنامه‌ریزی دقیق و کمپین‌های بازاریابی گسترده می‌شود.

این ۱۲ روز نشان داد که تاب‌آوری دیجیتال در بسیاری از کسب‌وکارهای ایرانی هنوز شکننده است. فقدان زیرساخت جایگزین، نبود کانال‌های داخلی پایدار و وابستگی شدید به اینترنت بین‌الملل، موجب شد بسیاری از برندها در وضعیت نیمه‌تعطیل قرار گیرند.

در صورت تداوم شرایط ناپایدار یا تکرار بحران، تنها کسب‌وکارهایی که بر تنوع کانال، شفافیت ارتباطی، مدیریت داده مستقل و «برنامه‌ریزی سناریویی» تکیه کرده‌اند، خواهند توانست بقا و حتی رشد را تجربه کنند.