بازار؛ گروه بانک و بیمه: سپردن بازار ارز به دست مردم و فعالان اقتصادی برای تامین ارز مورد نیاز واردکنندگان همچنین چگونگی تبدیل ارز به ریال از سوی صادر کنندگنان موضوعی است که با راه اندازی سامانه ها و بازارهای معادلاتی جدید مورد توجه بانک مرکزی واقع شده اما آنگونه که مشخص است تا کنون چنین سیاستی خیلی با عملکرد موفقی همراه نبوده است چرا که مدیریت دقیقی در این نوع بازازها وجود ندارد و فعالان اقتصادی و همچنین دست اندر کاران ارز در چنین موقعیتی هر کدام به دنبال منافع خود در چنین بازاری هستند. بازاری که به گفته کارشناسان خیلی نتوانسته است با عملکردی مناسب تاثیر بسزایی بر ثبات قیمت ارز و جلوگیری از رشد قیمت این کالای سرنوشت ساز اقتصادی برجای گذارد.
نمونه آن سامانه ها و بازارهایی بود که به دلیل ناکارآمدی یا جمع شدند و یا نتوانستند اهداف مدنظر که همانا جلوگیری از رشد نرخ ارز باشد، محقق کنند. حال بانک مرکزی برای راه اندازی بازار جدید معاملات ارز آستین بالا زده است و قرار است با شیوه های جدید ارز مورد نیاز فعالان اقتصادی، تجار و ... را تامین کند. رویکردی که هر چند اگر به درستی و نظارت و کنترل دقیق مورد توجه متولیان قرار گیرد این احتمال وجود دارد که نقش ارزنده ای در داد و ستد ارز ایفا شود، ولی معلوم نیست رویه کار چگونه باشد.
بانک مرکزی فردا از دو ابزار جدید ارزی شامل «پیش‌فروش ارز» و «بازار معاملات امتیاز صادراتی» رونمایی می کند، رویکردی که این بانک اعلام کرده است؛ حرکت در این مسیر برنامه‌هایی برای مدیریت بازار ارز و حمایت از صادرات است
راه اندازی بازارهای جدید معاملات و تبادلات ارزی
این در حالی است که فردا چهارشنبه ۲۱ خرداد بانک مرکزی دو ابزار جدید ارزی شامل «پیش‌فروش ارز» و «بازار معاملات امتیاز صادراتی» را رونمایی می کند، رویکردی که این بانک اعلام کرده است حرکت در مسیر ادامه برنامه‌هایی برای مدیریت بازار ارز و حمایت از صادرات خواهد بود. طبق اعلام بانک مرکزی، ابزار پیش‌فروش ارز، به‌عنوان یکی از روش‌های تأمین مالی، به صادرکنندگان این امکان را می‌دهد که ارز حاصل از صادرات خود را پیش از موعد به فروش برسانند و در ازای آن منابع ریالی دریافت کنند. این سازوکار میتواند بخشی از نیاز نقدینگی تولیدکنندگان را پوشش دهد. راهکارهایی که با نیت تسهیل تأمین مالی تولید و صادرات از مسیر بازار ارز قرار است نمود عملی به خود گیرد. از طرفی خیلی ها شاید فکر کنند عامه مردم مشمول پیش فروش ارز خواهد شد اما آنطور که اعلام شده است چنین رویه ای شامل عموم مردم نمی شود بلکه این بازار فقط برای واردکنندگان و صادرکنندگان است.
ابزار دوم، بازار معاملات امتیاز صادراتی است که به گفته بانک مرکزی، با هدف مدیریت بهتر عرضه و تقاضای ارز در میان صادرکنندگان و واردکنندگان طراحی شده است. در این بازار، امتیازاتی که صادرکنندگان در ازای صادرات به دست می‌آورند، میتواند میان فعالان اقتصادی منتقل شود و در فرآیند واردات مورد استفاده قرار گیرد.
اکنون قرار است با سیاست جدید، تامین ارز فعالان اقتصادی با کمترین مشکلی صورت گیرد آنگونه که مشخص است ایده اصلی راه‌اندازی این بازار از طرف اتاق ایران بوده و معلوم نیست حرکت در چنین مسیری چه موفقیت هایی داشته باشد
آیا صف تخصیص ارز با راه اندازی بازارهای جدید جمع می شود؟
طبق اظهارات فعالان اقتصادی هدف از راه‌اندازی بازار دوم جدیدی که قرار است از فردا شروع به کار کند این است که بعد از راه‌اندازی سامانه مبادله ارز و انتقال فرآیند نقل و انتقالات ارزی از سامانه نیما به مرکز مبادله ارز و طلا، تلاش شد مشکلات مربوط به شکاف نرخ ارز و روند کند تخصیص ارز برای واردات، از بین برود اما این روند همچنان با مشکلاتی همراه بود. چرا که وجود فاصله غیرمنطقی در نرخ ارز این سامانه با نرخ بازار آزاد صادرکنندگان را متضرر می‌کرد، و از طرفی سیل تقاضای واردات شکل می گرفت و صف طولانی تخصیص ارز تشکیل می شد.
اکنون قرار است با سیاست جدید، تامین ارز فعالان اقتصادی با کمترین مشکلی صورت گیرد آنگونه که مشخص است ایده اصلی راه‌اندازی این بازار از طرف اتاق ایران بوده و معلوم نیست حرکت در چنین مسیری چه موفقیت هایی داشته باشد. زیرا تا کنون با راه اندازی بازارهای معادلاتی و معاملاتی و روند تخصیص ارز، همچنین مدیریت آن در کنترل قیمت ها خیلی کار ساز نبوده است و آنگونه که خیلی از فعالان اقتصادی و کارشناسان می گویند؛ موفقیت هایی در این عرصه حاصل نشده است.
هر چند مسائل سیاسی، تحریم و مناقشات سیاسی و بین المللی بر رشد نرخ ارز تاثیر دارد اما ۲ برابر شدن نرخ این کالای سرنوشت ساز اقتصادی آن هم طی چند ماه بیانگر ناکارآمدی مدیریتی در بازار ارز است که نتیجه آن تورم و رکودی است که اقتصاد کشور را در برگرفته است
ضعف مدیریت در ساماندهی بازار ارز و تامین آن برای تجار
برزو حق شناس، کارشناس بازار در گفت و گو با «بازار» راجع به سیاست بانک مرکزی در مدیریت جدید بازار ارز گفت: بانک مرکزی طی چند سال اخیر موفقیت چندانی در مدیریت نرخ ارز همچنین تامین نیاز به موقع فعالان اقتصادی به این کالا نداشته است، به طوری که برخی از شرکت ها بیش از ۴ ماه در صف دریافت ارز قرار داشتند. این معطلی نشان می دهد که این بانک خیلی نتوانسته است در این زمینه رضایت تجار و فعالان اقتصادی را بخوبی جلب کند.
وی با بیان اینکه مدیریت بازار ارز از حساسیت خیلی بالایی برخوردار است چرا که نبود سیاست گذاری درست و یا ضعف مدیرتی باعث می شود قیمت ها در بازار آشفته و تورم تشدید شود، افزود: هر چند مسائل سیاسی، تحریم و مناقشات سیاسی و بین المللی بر رشد نرخ ارز تاثیر دارد اما ۲ برابر شدن نرخ این کالای سرنوشت ساز اقتصادی آن هم طی چند ماه بیانگر ناکارآمدی مدیریتی در بازار ارز است که نتیجه آن تورم و رکودی است که اقتصاد کشور را در برگرفته است و مردم به دلیل گرانی قیمت کالاها در بازار بخصوص کالاهای سبد مصرفی خانوار در تنگای معیشتی قرار گرفته اند و حتی با کاهش نرخ ارز پس از رشد شتابان آن، کسی شاهد کاهش قیمت ها در بازار نبود و چه بسا نرخ کالاها افزایشی هم شدند.
تنها راهکار درست مدیریت بازار ارز، تلاش برای اجرای سیاست تک نرخی شدن این کالاست که بایستی با درایت مورد توجه بانک مرکزی قرار گیرد، نه اینکه بازاری چون بازار ارز نیما با نیت کاهش فاصله نرخ ارز آزاد از رسمی حذف شود اما در عمل شکاف فاصله نرخ ارز آزاد از رسمی عمیق تر شود
تک نرخی شدن ارز، اقدامی که به آن توجه نمی شود
مسعود داشمند، عضو اتاق بازارگانی ایران نیز در گفت و گو با «بازار» با بیان اینکه بازارهای مختلفی تاکنون از سوی بانک مرکزی برای تامین نیاز ارز تجار و فعالان اقتصادی همچنین مدیریت این بازار آنگونه که قیمت ها با نوسان شدید همراه نشود راه اندازی شده است ولی هیچکدام آنگونه که باید باشد نتوانسته است سرو سامانی به وضعیت تامین ارز فعالان اقتصادی و کنترل قیمت ارز کنند، افزود: هر از چند گاهی بازاری برای معاملات و مبادلات ارز راه اندازی می شود ولی در عمل نتیجه چندانی که به رضایتمندی مردم و فعالان اقتصادی در خصوص تامین ارز مورد نیاز و یا کاهش قیمت ها منجر شود احساس نمی شود.
وی در ادامه افزود: تنها راهکار درست مدیریت بازار ارز، تلاش برای اجرای سیاست تک نرخی شدن این کالاست که بایستی با درایت و البته بهره گیری از کارشناسان خبره اقتصادی اقدامات لازم از سوی بانک مرکزی در این راستا انجام شود. نه اینکه بازاری چون بازار ارز نیما با نیت کاهش فاصله نرخ ارز بازار آزاد از رسمی جمع شود، اما نتیجه آن به افزایش شکاف فاصله بین نرخ ارز آزاد و رسمی شود.
نظر شما