به گزارش بازار، این پروژه بخشی از یک طرح عظیم ۲۲ میلیارد دلاری است که هدف آن توسعه «فناوری‌های واقعیت افزوده» و «هوش مصنوعی» برای تقویت توان رزمی سربازان آمریکایی است. این تجهیزات که شامل عینک‌ها و کلاه‌خودهای هوشمند است به سربازان امکان می‌دهد پهپادها را از دور شناسایی کنند و اهداف مخفی را در محیط‌های پیچیده شکار کنند و از تسلیحات خودکار استفاده کنند. متا مسئولیت توسعه نرم‌افزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی را بر عهده دارد، درحالی‌که اندرویل سخت‌افزارهای پیشرفته را طراحی می‌کند. این فناوری‌های برگرفته از هدست‌های کوئست متا که پیش‌تر برای کاربردهای تفریحی ساخته شده بودند، اکنون برای نیازهای نظامی تطبیق داده می‌شوند. مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا اظهار داشته این همکاری گامی در راستای حفاظت از منافع ملی ایالات متحده است. پالمر لاکی، بنیانگذار اندرویل که در سال ۲۰۱۷ به دلیل حمایت از دونالد ترامپ از فیسبوک اخراج شد، این پروژه را فرصتی برای تحقق ایده خود در تبدیل سربازان به جنگجویان مجهز به فناوری‌های برتر می‌داند. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که متا پیش از این استفاده نظامی از خدماتش را ممنوع کرده بود. موضوعی که فراتر از جنبه‌های فنی، از منظر سیاسی نیز توجهات را جلب کرده است. کمک مالی یک میلیون دلاری زاکربرگ به مراسم تحلیف دونالد ترامپ و انتصاب افراد نزدیک به او در هیئت‌مدیره متا، نشانه‌هایی از گرایش این شرکت به سمت محافظه‌کاران تلقی شده است. متا تا به امروز بارها متهم به عدم صیانت از اطلاعات کاربران شده و این همکاری نظامی، اتهامات علیه این ابرشرکت فناوری را تشدید کرده است.
ترامپ و عطش فناوری
دونالد ترامپ که در اوایل بهمن سال گذشته برای دومین بار به عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده انتخاب شد، از همان ابتدا نشان داد قصد دارد فناوری را به یکی از ستون‌های اصلی سیاست‌های خود تبدیل کند. مراسم اعلام پروژه عظیم «استارگیت» با سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیارد دلاری در زیرساخت‌های هوش مصنوعی که در حضور مدیران ارشد شرکت‌های فناوری مانند سم آلتمن (اوپن‌ای‌آی)، لری الیسون (اوراکل) و ماسایوشی سان (سافت‌بنک) برگزار شد، نشانه‌ای از این رویکرد بود. این پروژه که به گفته ترامپ بزرگ‌ترین طرح از نوع خود در تاریخ است، نه‌تنها بر ایجاد صدهزار شغل در آمریکا متمرکز است، بلکه نشان‌دهنده نفوذ عمیق غول‌های فناوری در سیاست‌گذاری دولت جدید است.
حضور این مدیران در مراسم تحلیف ترامپ و حمایت‌های مالی آن‌ها، مانند کمک یک میلیون دلاری مارک زاکربرگ به این مراسم، نشانه‌ای از تغییر جهت‌گیری سیاسی برخی از این شرکت‌هاست. متا که زمانی به دلیل سیاست‌های لیبرال خود شناخته می‌شد، با اقداماتی مانند کاهش برنامه‌های تنوع و شمول و انتصاب چهره‌هایی مانند دانا وایت (از نزدیکان سیاسی ترامپ) در هیئت‌مدیره خود، به نظر می‌رسد در حال نزدیک شدن به طیف سیاسی محافظه‌کار است. این تغییر رویکرد با واکنش‌های متفاوتی در فضای سیاسی آمریکا مواجه شده است، به‌ویژه از سوی گروه‌هایی که نگران تأثیرگذاری بیش از حد شرکت‌های فناوری بر سیاست‌های دفاعی و امنیتی هستند.
علاوه بر متا، شرکت‌هایی مانند مایکروسافت، آمازون و انویدیا هم با سرمایه‌گذاری‌های کلان در حوزه هوش مصنوعی و مراکز داده، نقش مهمی در پروژه‌های زیرساختی دولت جدید ایفا می‌کنند. به عنوان مثال، مایکروسافت اعلام کرده تا پایان سال ۲۰۲۵، ۸۰ میلیارد دلار برای توسعه مراکز داده مبتنی بر هوش مصنوعی هزینه خواهد کرد. این سرمایه‌گذاری‌ها نه‌تنها موجب تقویت زیرساخت‌های ایالات متحده می‌شوند بلکه دست ترامپ را در رقابت با حریفان چینی هم بازتر می‌کنند. ترامپ با تأکید بر «وضعیت اضطراری» در حوزه فناوری، وعده داده با تسهیل قوانین و حذف موانع بروکراتیک، مسیر پیشرفت این پروژه‌ها را هموار کند.
«واقعیت گسترده» در خدمت ارتش
خبر همکاری متا و اندرویل که روز پنجشنبه توسط اندرویل در یک پست وبلاگی اعلام شد، نقطه‌عطفی در تاریخچه این دو شرکت و به‌ویژه برای پالمر لاکی، بنیانگذار اندرویل و اوکولوس، محسوب می‌شود. این همکاری در چهارچوب برنامه Soldier Borne Mission Command (SBMC) Next شکل گرفته و هدف آن توسعه دستگاه‌های واقعیت گسترده (XR) برای ارتش ایالات متحده است که به سربازان امکان می‌دهد اطلاعات میدان نبرد را در یک چشم‌به‌هم‌زدن از طریق نمایشگرها دریافت کنند. این پروژه بخشی از یک قرارداد عظیم ۲۲ میلیارد دلاری است که ابتدا در سال ۲۰۱۸ به مایکروسافت واگذار شده بود تا عینک‌های واقعیت افزوده مشابه هولولنز را برای سربازان توسعه دهد. اما مشکلات متعدد در اجرای این پروژه باعث شد ارتش آمریکا در فوریه ۲۰۲۵ مدیریت آن را از مایکروسافت سلب کرده و به اندرویل واگذار کند، درحالی‌که مایکروسافت همچنان به عنوان ارائه‌دهنده خدمات ابری در پروژه حضور دارد. این تغییر، فرصتی طلایی برای اندرویل و متا ایجاد کرد تا با همکاری یکدیگر وارد بازار سودآور فناوری‌های نظامی شوند.
از بازی تا جنگ
دستگاه‌های در حال توسعه که با نام «EagleEye» شناخته می‌شوند، بر پایه فناوری‌های مرکز تحقیقات متا ساخته خواهند شد و از مدل هوش مصنوعی لاما (Llama) متا بهره می‌برند. این دستگاه‌ها با نرم‌افزار فرماندهی و کنترل اندرویل، ادغام می‌شوند تا اطلاعاتی مانند موقعیت پهپادها، شناسایی اهداف پنهان و مدیریت تسلیحات خودکار را به سربازان ارائه دهند. این فناوری‌ها که ریشه در هدست‌های واقعیت مجازی مانند «کویست» دارند، اکنون برای نیازهای میدان جنگ مدرن تطبیق داده شده‌اند.
مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا این همکاری را گامی در راستای خدمت به منافع ملی آمریکا توصیف کرده و پالمر لاکی هم از آن به عنوان تحقق رویای تبدیل سربازان به «تکنومنسرها» (جادوگران فناوری) یاد کرده است. این پروژه نه‌تنها از نظر فناوری بلکه از منظر شخصی برای لاکی اهمیت دارد، زیرا او پس از اخراج جنجالی از فیسبوک در سال ۲۰۱۷ به دلیل حمایت از دونالد ترامپ، اکنون با کارفرمای سابق خود همکاری می‌کند. لاکی در پستی در شبکه X اعلام کرد این همکاری از ترکیب تمام تجربیات او در اوکولوس، متا و اندرویل بهره می‌برد و حتی اندرویل برای نشان دادن آشتی با متا، یک صفحه فیسبوک راه‌اندازی کرده است.
اتحاد اطلاعاتی
همکاری متا با ارتش آمریکا مسبوق به سابقه است. نیویورک تایمز در گزارشی فاش کرد که متا، «لاما» مدل هوش مصنوعی منبع باز خود را در اختیار نهادهای نظامی و امنیتی آمریکا و متحدانش در اتحاد اطلاعاتی «پنج چشم» (Five Eyes) قرار داده است. (این اتحاد، ائتلافی میان ایالات متحده، بریتانیا، کانادا، استرالیا و نیوزیلند است که از سال ۱۹۴۶ با هدف اشتراک‌گذاری اطلاعات سیگنال‌های اطلاعاتی شکل گرفت) نکته جالب این است که متا پیش از این، استفاده از فناوری‌هایش برای اهداف نظامی را ممنوع کرده بود.
این تغییر سیاست با واکنش‌های گسترده‌ای مواجه شد، به‌ویژه به دلیل نگرانی‌ها درباره حریم خصوصی کاربران و استفاده غیرمستقیم از داده‌های شبکه‌های اجتماعی برای اهداف نظامی. متا که در سال ۲۰۲۳ به دلیل نقض قوانین حفاظت از داده‌های اتحادیه اروپا ۱.۳ میلیارد دلار جریمه شده بود، اکنون با چالش‌های جدیدی در زمینه اعتماد عمومی روبه‌روست. برخی تحلیلگران معتقدند این همکاری‌ها می‌توانند به انحصار فناوری‌های نظامی توسط آمریکا منجر شوند، به‌ویژه با توجه به امتناع متا از ارائه فناوری لاما به ارتش چین.
پیشینه همکاری متا و اندرویل هم به روابط پیچیده پالمر لاکی با متا بازمی‌گردد. لاکی که اوکولوس را در سال ۲۰۱۴ به قیمت ۲ میلیارد دلار به فیسبوک فروخت، در سال ۲۰۱۷ به دلیل حمایت از ترامپ اخراج شد. او سپس اندرویل را تأسیس کرد. اکنون با برنده شدن قرارداد IVAS و همکاری با متا، لاکی به نوعی به رویای اولیه خود بازگشته است.
یک سؤال بی‌پاسخ
دولت جدید دونالد ترامپ با حمایت از پروژه‌های عظیم مانند استارگیت و تسهیل همکاری‌های بین بخش خصوصی و ارتش، در حال بازتعریف رابطه فناوری و قدرت است. با این حال، این تحولات با چالش‌هایی مانند نگرانی‌های زیست‌محیطی، حریم خصوصی و انحصارگرایی همراه است. این همکاری همچنین داستانی شخصی از آشتی و بازگشت را روایت می‌کند. پالمر لاکی، که زمانی از فیسبوک رانده شده بود، اکنون در کنار متا به دنبال تحقق رویای خود برای تبدیل سربازان به نیروهای مجهز به فناوری‌های پیشرفته است. در جهانی که فناوری به سرعت در حال بازتعریف میدان‌های جنگ است، این پروژه می‌تواند سرآغاز عصری جدید در دفاع و امنیت باشد، با این حال با توجه به سابقه منفی متا در حفظ داده‌های کاربران، همچنان پاسخی به این پرسش داده نشده که همکاری میان دو غول فناوری و صنایع نظامی چه آثاری برای کاربران و حریم خصوصی آن‌ها به دنبال خواهد داشت.
نظر شما