بازار: گروه بین الملل؛ در روزهای اخیر، نگرانی‌ها از وقوع یک درگیری نظامی بین هند و پاکستان پس از تشدید تنش‌های مرزی افزایش یافته و بازارهای جهانی نسبت به پیامدهای فاجعه‌بار آن که می‌تواند فراتر از منطقه گسترش یابد، هشدار می‌دهند. براساس گزارش بلومبرگ، این نگرانی‌ها محدود به بخش امنیتی نبودند، بلکه جنبه‌های اقتصادی را نیز در بر می‌گیرند. چنین امری می‌تواند به طور بالقوه به زنجیره‌های تأمین آسیب برساند، منجر به افزایش قیمت انرژی شود و تجارت بین‌المللی را با خطر رکود مواجه کند.
تاثیر بر دو کشور
تجارت بین هند و پاکستان در سطح حداقل است، به طوری که هند تقریباً هیچ کالایی از پاکستان وارد نمی‌کند و کالاهایی به ارزش حدود ۱.۲ میلیارد دلار سالانه صادر می‌کند که عمدتاً شامل داروها، مواد شیمیایی و محصولات کشاورزی است. انتظار می‌رود تعلیق اخیر تجارت با پاکستان تأثیر مستقیم ناچیزی بر قیمت مصرف‌کنندگان هندی داشته باشد، زیرا این واردات بخش کوچکی از کل تجارت هند را تشکیل می‌دهند.
ریسک اصلی برای قیمت‌های مصرف‌کننده در هند در طول یک درگیری از کانال‌های غیرمستقیم ناشی می‌شود. برای نمونه، تنش‌های ژئوپلیتیکی اغلب منجر به خروج سرمایه و تضعیف روپیه می‌شوند. پس از تشدید تنش‌های قبلی، سرمایه‌گذاران خارجی سرمایه‌های خود را از سبد سهام خارج کردند و فشار نزولی بر این ارز وارد کردند.
پیامدهای اقتصادی جنگ احتمالی برای پاکستان بسیار شدیدتر خواهد بود. اقتصاد این کشور در حال حاضر به دلیل تورم بالا (بیش از ۳۸ درصد در سال ۲۰۲۳)، ذخایر رو به کاهش و وابستگی به کمک‌های مالی صندوق بین‌المللی پول شکننده است. جنگ احتمالاً باعث بحران ارزی، تورم افسارگسیخته و کمبود کالاهای اساسی خواهد شد که به شدت بر مصرف‌کنندگان پاکستانی تأثیر خواهد گذاشت.
اگر هند با پاکستان وارد جنگ شود، احتمالاً قیمت‌های مصرف‌کننده هندی به دلیل کمبود ارز، افزایش قیمت نفت و احتمال اختلال در عرضه، با فشار صعودی مواجه خواهد شد. با این حال، تأثیر مستقیم تعلیق تجارت حداقل خواهد بود. و اگر درگیری طولانی شود یا قیمت جهانی کالاها افزایش یابد، خطر تورم قابل توجه و پایدار افزایش خواهد یافت. همچنین، این درگیری با تعلیق معاهده آب‌های سند توسط هند، محدود کردن جریان آب به پاکستان و بستن حریم هوایی پاکستان به روی خطوط هوایی هند، تشدید شد. این تحولات نه تنها تنش‌های ژئوپلیتیکی را تشدید کرده، بلکه باعث بی‌ثباتی اقتصادی نیز شده و بازارها را در هر دو کشور متزلزل کرده است. برای نمونه، بورس کراچی سقوط و بازارهای هند با نوساناتی روبرو شدند.
اگر هند با پاکستان وارد جنگ شود، احتمالاً قیمت‌های مصرف‌کننده هندی به دلیل کمبود ارز، افزایش قیمت نفت و احتمال اختلال در عرضه، با فشار صعودی مواجه خواهد شد. با این حال، تأثیر مستقیم تعلیق تجارت حداقل خواهد بود.
طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول، هند پنجمین اقتصاد بزرگ جهان است. انتظار می‌رود اقتصاد هند در سال ۲۰۲۵، تقریبا ۶.۲ درصد رشد کند. همچنین، براساس تخمین این نهاد اقتصاد پاکستان احتمالا در همان سال ۲.۶ درصد رشد کند که نشان‌دهنده شکاف قابل توجه در قدرت اقتصادی بین این دو کشور هسته‌ای است. هند همچنین نقش محوری در بخش‌های حیاتی، از جمله فناوری، داروسازی، نساجی و سنگ‌های قیمتی ایفا می‌کند و قطب اصلی صادرات اجزای ضروری برای تقویت اقتصادهای بزرگ جهان است. پاکستان نیز صادرکننده عمده کالاهای کشاورزی مانند برنج است و بخش مهمی از کریدور کمربند و جاده را تشکیل می‌دهد که چین را به بازارهای جهانی متصل می‌کند.
در صورت بروز جنگ، به شدت بر اقتصاد هند تاثیر خواهد گذاشت. باید توجه داشت که این کشور به بازارهای جهانی دارو و تجهیزات ارتباطی عرضه می‌کند و همچنین برای بیش از ۸۳ درصد از نیازهای نفتی خود، معادل ۵ میلیون بشکه در روز، به واردات متکی است که این امر، دهلی را به یکی از آسیب‌پذیرترین اقتصادها در برابر نوسانات عرضه انرژی تبدیل می‌کند. اگر مسیرهای واردات مختل شوند یا هزینه‌های بیمه و حمل و نقل افزایش یابد، این امر مستقیماً به افزایش قیمت جهانی نفت منجر خواهد شد.
همچنین، از دیدگاه کشورها هند آهنربایی برای جذب سرمایه خارجی است که در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های عظیمی را در بخش‌های فناوری و زیرساخت جذب کرده است. هرگونه تشدید تنش نظامی، اعتماد سرمایه‌گذاران را از بین می‌برد وعدم قطعیت را افزایش می‌دهد و احتمالاً منجر به خروج زودهنگام سرمایه و توقف پروژه‌های توسعه‌ای برنامه‌ریزی شده توسط شرکت‌های بزرگ خواهد شد.
تهدید برای کشاورزی پاکستان
از سوی دیگر، پاکستان در صورت وقوع درگیری با تهدید دوگانه‌ای روبرو است: اولین چالش مربوط به احتمال تعلیق پیمان آب رودخانه سند توسط هند است که شریان حیاتی بخش کشاورزی این کشور، به ویژه در منطقه پنجاب به عنوان قلب تولید کشاورزی، محسوب می‌شود. به باور کارشناسان، تعلیق این توافق منجر به بحران آب خواهد شد که میلیون‌ها کشاورز را تهدید می‌کند و بر امنیت غذایی محلی تأثیر منفی می‌گذارد.
چالش دوم، اختلال در زنجیره‌های صادرات، به ویژه با احتمال بسته شدن حریم هوایی است که عملیات حمل و نقل هوایی و دریایی را پیچیده کرده و خطوط تأمین به شرکای تجاری پاکستان در خلیج فارس، آفریقا و آسیا را مختل خواهد کرد. چنین تحولی مستقیماً بر صادرات برنج و منسوجات تأثیر می‌گذارد و امکان افزایش تورم مواد غذایی در بازارهای متکی به این کالاها را فراهم می‌کند.
در مجموع، تعلیق معاهده آب‌های سند توسط هند، تهدیدی حیاتی برای اقتصاد کشاورزی پاکستان است که ۲۲.۷ درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد و ۳۷.۴ درصد از نیروی کار را در استخدام خود دارد. حوضه رود سند ۹۰ درصد از زمین‌های کشاورزی پاکستان را آبیاری می‌کند و سالانه ۴.۸ میلیارد دلار از صادرات گندم، برنج و پنبه این کشور را تأمین می‌کند.
بستن حریم هوایی پاکستان باعث اختلال قابل توجه در ترافیک هوایی غیرنظامی و تجاری بین اروپا و آسیا خواهد شد، زیرا خطوط هوایی که از حریم هوایی پاکستان به عنوان یک کریدور اصلی استفاده می‌کنند، مجبور به تغییر مسیر خواهند شد که این امر باعث افزایش زمان پرواز و هزینه‌های عملیاتی می‌شود.
بنابراین، تعلیق طولانی مدت پیمان می‌تواند چرخه‌های کاشت را مختل کند، تورم مواد غذایی را به بیش از ۳۸.۵ درصد برساند و خطر قحطی را در منطقه حاصلخیز پنجاب به همراه داشته باشد. برای هند، استفاده از آب به عنوان سلاح، خطر محکومیت بین‌المللی را به همراه دارد و می‌تواند صنایع سیب و زعفران کشمیر را که به رودخانه‌های مشترک وابسته هستند، بی‌ثبات کند.
اختلال در حمل و نقل هوایی و تجاری
همچنین، بستن حریم هوایی پاکستان باعث اختلال قابل توجه در ترافیک هوایی غیرنظامی و تجاری بین اروپا و آسیا خواهد شد، زیرا خطوط هوایی که از حریم هوایی پاکستان به عنوان یک کریدور اصلی استفاده می‌کنند، مجبور به تغییر مسیر خواهند شد که این امر باعث افزایش زمان پرواز و هزینه‌های عملیاتی می‌شود. همین امر در مورد محموله‌های هوایی نیز صدق می‌کند و با چالش‌های لجستیکی مستقیمی روبرو خواهد شد که بر سرعت تحویل و نرخ حمل و نقل تأثیر می‌گذارد. با گسترش دامنه تأثیر این ویروس بر مسیرهای حمل و نقل دریایی در دریای عرب، اختلال در کریدورهای لجستیکی، وضعیت را به ویژه برای محموله‌های انرژی که از طریق آن منطقه به سمت هند و بقیه آسیا ترانزیت می‌شوند، پیچیده‌تر خواهد کرد.
اختلال مورد انتظار در زنجیره‌های تأمین جهانی
هند ستون کلیدی در زنجیره‌های تأمین صنایع داروسازی، نرم‌افزار و الکترونیک است و مقادیر زیادی دارو به بازارهای اروپا و آمریکا عرضه می‌کند و هرگونه اختلال در صادرات آن، تهدیدی مستقیم برای سلامت عمومی در چندین کشور محسوب می‌شود. تعطیلی خطوط تولید یا اختلال در زنجیره‌های تأمین، شرکت‌های چندملیتی که به کارخانه‌های هندی به عنوان قطب‌های حیاتی تولید متکی هستند را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.
البته، این تأثیر تنها به هند محدود نمی‌شود. اختلال در صادرات کشاورزی پاکستان همچنین بر زنجیره‌های غذایی و معیشت فقرا، به ویژه در کشورهای در حال توسعه که به واردات برنج و پارچه از پاکستان وابسته هستند، تأثیر خواهد گذاشت.
احتمال فرار سرمایه
هرگونه تشدید نظامی، حتی اگر به یک جنگ تمام عیار منجر نشود، می‌تواند باعث نوسانات شدید در بازارهای مالی شود که در آن خطرات ژئوپلیتیکی از جمله مهمترین عوامل تغییر موقعیت سرمایه هستند. در مورد هند، سرمایه‌گذاران بین‌المللی احتمالا برنامه‌های توسعه خود را مورد بازنگری قرار دهند یا سرمایه‌گذاری‌های خود را تا زمان تثبیت چشم‌انداز سیاسی و امنیتی به تعویق بیندازند.
گزارش‌های اولیه همچنین نشان می‌دهد که تشدید درگیری‌های نظامی، هزینه بیمه سرمایه‌گذاری‌ها را دو برابر خواهد کرد و می‌تواند منجر به کاهش ارزش پول محلی شود و فشارهای اقتصادی بر هر دو کشور را تشدید کند.
هند یکی از بزرگترین واردکنندگان نفت و گاز در جهان است و به شدت به واردات از کشورهای حوزه خلیج فارس وابسته است. در صورت وقوع یک رویارویی نظامی، خطوط کشتیرانی می‌توانند به طور مستقیم یا از طریق افزایش هزینه‌های ریسک دریایی تهدید شوند.
افزایش قیمت انرژی
هند یکی از بزرگترین واردکنندگان نفت و گاز در جهان است و به شدت به واردات از کشورهای حوزه خلیج فارس وابسته است. در صورت وقوع یک رویارویی نظامی، خطوط کشتیرانی می‌توانند به طور مستقیم یا از طریق افزایش هزینه‌های ریسک دریایی تهدید شوند. باید توجه داشت که آبراه‌های اطراف پاکستان و هند به عنوان کریدورهای حیاتی انرژی شناخته می‌شوند و هرگونه اختلال در آن‌ها، قیمت جهانی نفت و گاز را افزایش خواهد داد. این سناریو با توجه به محیط اقتصادی جهانی که هنوز با اثرات جنگ اوکراین و محدودیت‌های عرضه ناشی از بحران‌های قبلی در حمل و نقل دریایی و زنجیره‌های تأمین دست و پنجه نرم می‌کند، جدی‌تر شده است.
برآورد خسارات احتمالی
برآوردهای اولیه نشان می‌دهد که درگیری نظامی بین هند و پاکستان می‌تواند در سال اول بین ۲ تا ۳ تریلیون دلار برای اقتصاد جهانی هزینه داشته باشد و تأثیرات آن بر حوزه‌های انرژی، تجارت، سرمایه و هوانوردی خواهد بود. کارشناسان موسسات مالی بزرگ مانند مودیز و جی پی مورگان معتقدند که کشورهای در حال توسعه با توجه به وابستگی مستقیم به کالاهای آسیایی و توانایی ضعیف آن‌ها در جذب شوک‌های ناشی از نوسانات قیمت، بیشترین آسیب را خواهند دید.
درخواست‌های بین‌المللی
جامعه بین‌المللی با دقت تشدید تنش‌ها را زیر نظر دارد و هشدارها مبنی بر اینکه هرگونه درگیری مسلحانه پیامدهایی فراتر از مرزهای جغرافیایی خواهد داشت، رو به افزایش است. نهادهای بین‌المللی مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی خواستار خویشتن‌داری و ترجیح کانال‌های دیپلماتیک شده‌اند و هشدار داده‌اند که یک جنگ جدید در جنوب آسیا، ثبات اقتصاد جهانی را در این برهه حساس تضعیف خواهد کرد.
حتی اگر از جنگ اجتناب شود، تشدید تنش‌ها به بر بازارها فشار وارد کرده و شرکت‌ها را مجبور می‌کند تا برنامه‌های احتیاطی را فعال کنند، منابع خود را متنوع سازند و وابستگی خود را به منطقه جنوب آسیا کاهش دهند.
در نتیجه، جنگ بین هند و پاکستان مشکلات جدی برای اقتصاد ایجاد می‌کند. بخش‌های مهمی مانند تجارت، گردشگری و هوانوردی به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرند. مرزها بسته و کالاها نمی‌توانند جابجا شوند، مردم سفر را متوقف و بازارها ناپایدار می‌شوند. اگر درگیری ادامه یابد، افراد بیشتری شغل خود را از دست می‌دهند، کسب‌وکارها آسیب می‌بینند و زندگی روزمره برای مردم سخت‌تر می‌شود. برای حل این مشکل، صلح و ثبات بسیار مهم است تا اقتصاد بتواند رشد کند و مردم بتوانند زندگی بهتری داشته باشند.
نظر شما