بازار؛ گروه آب و انرژی: کاهش شدید ذخایر سدهای پایتخت تهران را در بحران آبی جدی قرار داده است. ایده انتقال پایتخت برای مقابله با خشکسالی، طرحی ناکارآمد و ناپخته است که نمی‌تواند صورت‌مسأله مدیریت آب را حل کند.
براساس آخرین آمار دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور، وضعیت سدهای کشور در آستانه ورود به روزهای گرمتر سال آبی به گونه‌ای است که ۱۱ سد مهم و بزرگ کشور کمتر از ۱۵ درصد پرشدگی دارند. شرایط در تهران به شدت نگران کننده است. سد لار تقریبا خشک شده و موجودی سایر سدهای تهران هم چنگی به دل نمی زند.
نگرانی در مورد تامین آب پایتخت به قدری است که رییس دولت چهاردهم از بحران آب به عنوان یکی از دلایل اصلی مطرح کردن ایده انتقال پایتخت به سواحل مکران یاد می کند. اما کارشناسان آب از ایده انتقال پایتخت به عنوان طرحی برای مقابله با خشکسالی استقبالی نکرده و آن را ناپخته و خام می دانند. رضا حاجی کریم رییس کنفدراسیون صنعت آب در اینباره به بازار می گوید: مجموعه گسترده‌ای از اقدامات برای حل مشکل آب تهران قابل اجرا است، اما در هیچ یک از این اقدامات مقوله جابجایی پایتخت نمی‌گنجد زیرا حجم عظیمی از زیرساخت ایجاد کرده‌ایم، توسعه اقتصادی را در تهران رقم زده‌ایم و جمعیت را ساکن کرده‌ایم که اکنون تصمیم به تغییر پایتخت پرداختن به حل مسئله نیست پاک کردن صورت مسئله است.
او که معتقد است با کاهش تلفات و هدررفت آب از ۲۹ درصد به ۹ درصد (نرم استاندارد جهانی) و مدیریت مصرف در حوزه کشاورزی می توان نیازآبی پایتخت را تامین کرد، می گوید: برای اینکه بخش خصوصی حاضر به سرمایه گذاری در این حوزه شود دولت باید تنها نقش رگلاتوری را در این حوزه ایفا کرده و یک بازار واقعی برای آب ایجاد شود.
متن کامل گفتگوی بازار با رضا حاجی کریم رییس کنفدراسیون صنعت آب را در ادامه می خوانید:
انتقال پایتخت بدترین راه حل برای مقابله با خشکسالی تهران است. سوال من اینجاست دولتی که در تامین چند میلیارد دلار بودجه لازم برای تکمیل پروژه های خود وامانده چطور قادر به اجرای طرحی است که دست کم ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه و اعتبار نیاز دارد.؟ از طرفی آیا در صورت انتقال پایتخت جمعیتی که طی سال های گذشته در تهران بارگذاری شده اند نیز از پایتخت مهاجرت خواهند کرد.؟ بدون تردید با اجرای این طرح به بهانه کم آبی تغییر خاصی در نیاز آبی استان تهران ایجاد نشده و دولت در عمل هیچ کمکی به حل بحران آبی در پایتخت نخواهد کرد
*در سال گذشته اظهار نظر درباره انتقال پایتخت حسابی داغ شده بود. یکی از دلایل اصلی مطرح شدن مساله انتقال پایتخت بحران آب است. حالا که بحران آب در پایتخت تا این حد جدی شده آیا طرح این ایده برای مقابله با خشکسالی پایتخت می تواند به عنوان یک راه کار در دستور کار قرار گیرد؟
مجموعه گسترده‌ای از اقدامات برای حل مشکل آب تهران قابل اجرا است، اما در هیچ یک از این اقدامات مقوله جابجایی پایتخت نمی‌گنجد زیرا حجم عظیمی از زیرساخت ایجاد کرده‌ایم، توسعه اقتصادی را در تهران رقم زده‌ایم و جمعیت را ساکن کرده‌ایم که اکنون تصمیم به تغییر پایتخت پرداختن به حل مسئله نیست پاک کردن صورت مسئله است. متاسفانه باید بگویم که انتقال پایتخت بدترین راه حل برای مقابله با خشکسالی تهران است. سوال من اینجاست دولتی که در تامین چند میلیارد دلار بودجه لازم برای تکمیل پروژه های خود وامانده چطور قادر به اجرای طرحی است که دست کم ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه و اعتبار نیاز دارد.؟ از طرفی آیا در صورت انتقال پایتخت جمعیتی که طی سال های گذشته در تهران بارگذاری شده اند نیز از پایتخت مهاجرت خواهند کرد.؟ بدون تردید با اجرای این طرح به بهانه کم آبی تغییر خاصی در نیاز آبی استان تهران ایجاد نشده و دولت در عمل هیچ کمکی به حل بحران آبی در پایتخت نخواهد کرد.
دولت اگر قصد مقابله با خشکسالی و مدیریت مصرف آب در تهران را دارد بهتر است که به سراغ طرح هایی برود که فعالین این حوزه ها سال هاست که خواهان اجرای آن هستند اما متاسفانه دولت ها هیچ توجهی به آن نکرده اند.
آمارهای اعلامی نشان می دهد که موجودی سدهای پایتخت به شدت کاهش یافته و مقدار بارندگی ها افت حدود ۴۵ درصدی را تجربه می کند. با توجه به چنین شرایطی آیا اصلا امیدی به حل بحران آب در تهران وجود دارد یا اینکه هر سال وضعیت در پایتخت بدو بدتر خواهد شد؟
بدون شک حل بحران آب و ایجاد تعادل بین منابع و مصارف آبی راه حل هایی دارد. اما اینکه تصور کنیم با اجرای این راه حل ها در کوتاه مدت چالش آبی تهران حل و فصل می شود، اشتباهی بیش نیست. باید تاکید کنم آن چیزی که از آن به عنوان «بحران آب» نام برده می‌شود به صورت ناگهانی بر ما نازل نشده، دوره مشخصی ندارد و غیرمترقبه و غیرقابل پیش بینی هم نبوده، بنابراین ما با یک پدیده کاملا سیستماتیک مواجه هستیم. در واقع ما خودمان برای خودمان بحران درست کردیم. به هر حال این بحران حاصل نبود مدیریت مصرف و برداشت بی رویه از منابع زیر زمینی در طی سال های طولانی ایجاد شده و درمان آن هم به یک برنامه ریزی میان مدت و بلند مدت نیاز دارد.
اگر ما بتوانیم مقدار تلفات آب را در شبکه به نرم جهانی که همان ۹ درصد است، برسانیم قدم بزرگی در حل بحران آب در تهران برداشته ایم. برای درک بهتر از بزرگی این عدد باید بدانیم که ۲۰ درصد کاهش مصرف در این حوزه معادل ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب در روز است. ضمن اینکه مسولین آبفای استان تهران خودشان بارها و بارها اعلام کرده اند که در صورتی که مردم ۲۰ درصد(یعنی معادل رقمی که هدر رفت آب را باید کاهش دهیم) در مصرف آب صرفه جویی کنند به راحتی از پیک مصرف اسفند و تابستان گذر خواهیم کرد
چگونه می توان بحران آب را در شرایطی که نزولات جوی به شدت افت کرده را در تهران مدیریت کرد؟
جالب است که بدانید مقدار تلفات آب در کلان‌شهر تهران ۲۹ درصد است. درواقع ۲۹ درصد آبی که از استانهای قزوین و البرز به سمت تهران انتقال داده می‌شود، در تهران تلف می شود. در واقع اگر ما بتوانیم مقدار تلفات آب را در شبکه به نرم جهانی که همان ۹ درصد است، برسانیم قدم بزرگی در حل بحران آب در تهران برداشته ایم. برای درک بهتر از بزرگی این عدد باید بدانیم که ۲۰ درصد کاهش مصرف در این حوزه معادل ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب در روز است. ضمن اینکه مسولین آبفای استان تهران خودشان بارها و بارها اعلام کرده اند که در صورتی که مردم ۲۰ درصد(یعنی معادل رقمی که هدر رفت آب را باید کاهش دهیم) در مصرف آب صرفه جویی کنند به راحتی از پیک مصرف اسفند و تابستان گذر خواهیم کرد.
اما راه کار دیگری که می توان با تکیه بر آن پایتخت را از بحران آبی نجات دارد همان مدیریت و بهینه سازی مصرف در حوزه کشاورزی است. بر اساس آمار اعلامی به طور متوسط حدود ۶ درصد آب کشور در بخش شرب، ۲ درصد در بخش صنعت و حدود ۹۲ درصد در بخش کشاورزی مصرف می شود. البته این شاخص ها برای تهران کمی فرق می کند و مقدار مصرف حوزه کشاورزی چیزی حدود ۲ میلیارد مترمکعب اعلام می شود. ۱۰ درصد سرفه جویی در این حوزه معادل ۲۰۰ میلیون مترمکعب است.
نظر شما