بررسی کمپین «گران نخریم»؛ ناهمخوانی گرانی و حقوق مردم

بازار، گروه استان‌ها: یکی از مباحثی که این روزها مدام مطرح می‌شود موضوع تحریم کالاهای گران و مغازه‌های گران‌فروش است. کارشناسان معتقد هستند که قیمت برخی اقلام درواقع نجومی و بی‌منطق افزایش‌یافته درنتیجه باید فکری کرد تا از مبدأ این قیمت‌ها اصلاح شوند.

برخی دیگر اما معتقد هستند که این‌گونه نیست و با تحریم نخریدن فقط کسبه خرده‌پا تضعیف‌شده و کارخانه‌های تولیدی اصلاً به فکر کاهش قیمت نخواهند افتاد مردم هم دراین‌بین مانده‌اند که بالاخره باقیمت‌های گران بسازند یا با تحریم کالاها؛

ضرر یا فایده برای مردم 
نهایت افزایش حقوق کارگران در سال اخیر ۲۰ درصد بوده که البته این میزان شامل سال قبل هم نشد و رقم افزایش حقوق کارگران در سال قبل اصلاً چشم‌گیر نبود در طرف مقابل اما تورم افسارگسیخته کاری کرد که تمام این افزایش‌ها هم بی‌اثر شود و امروز قشر متوسط جامعه بیشترین مشکلات اقتصادی و معیشتی را داشته باشد.

واعظ آشتیانی نماینده مجلس اظهارنظر جالبی را داشت و بیان کرد: نوســانات ارز بر روی نــرخ تمامی کالاهــا تأثیر بسزایی دارد اما این باعث نمی‌شود تا گرانی‌ها روی زندگی مردم تأثیر منفی بگذارد. سفره‌های مردم هرروز کوچک‌تر از روز قبل می‌شود مردم دیگر توان مقابله با گرانی را ندارند.

کمپین می‌تواند بی اثر هم نباشد
ازاین‌دست موضع‌گیری‌ها بازهم در جامعه وجود داشته اما امروز قصد داریم درباره این موضع‌گیری‌ها در استان سمنان نظر دو کارشناس را جویا شویم. علیرضا صالحیان در گفتگو با خبرنگار بازار، ضمن بیان اینکه کمپین مردمی به‌واسطه قدرت نفوذی که دارد همیشه کارساز است، می‌گوید: اگر کمپین مردمی دو سال پیش نبود قیمت خودرو افزایش نجومی پیدا می‌کرد اما همین‌که سال ۹۸ و ۹۹ افزایش تقاضا پدید آمد قیمت‌ها نیز افزایش یافت.

صالحیان بابیان اینکه کاهش تقاضا حال می‌خواهیم اسم آن را هرچه بگذاریم کمپین نخریدن یا عدم استقبال از کالاهای گران و ... به کاهش قیمت و یا حداقل عدم افزایش دوباره آن کمک می‌کند زیرا تولیدکننده نمی‌خواهد ضرر کند و سود خود را درفروش بیشتر می‌بیند.

وی افزود: اما این موضوع را هم باید در نظر داشت که از دو سال پیش و به‌خصوص سال ۹۹ با آمدن کرونا، اقتصاد در کشورمان شکلی جدید یافته که در هیچ کتاب اقتصادی نمی‌توان آن را دید اصطلاحاً باید گفت اقتصاد از دست مسئولان دررفته و مثلاً درزمینهٔ قیمت خانه امروز صاحب‌خانه است که قیمت را تعیین می‌کند نه عرف و قانون و دولت و ...

نباید قاطعانه نظر داد
این استاد دانشگاه گفت: درنتیجه قاطعانه هم نمی‌توان گفت که کمپین‌های مردمی جواب می‌دهد و الزاماً به کاهش قیمت منجر می‌شوند زیرا کاهش تقاضا و کاهش قیمت موضوعی است که در حالت عادی و در تئوری جواب می‌دهد اما مدت‌ها است که شاهد هستیم این تئوری‌ها در کشورمان جوابگو نیستند.

صالحیان بیان کرد: نمونه بارز آن خانه و اتومبیل و حتی طلا و سکه است، عرضه بالا می‌رود قیمت این محصولات بالا می‌روند، پائین می‌آید این‌ها باز بالا می‌روند، تقاضا هم همچنین، تقاضا افزایش می‌یابد این اقلام بالا می‌روند، کاهش می‌یابد بازهم بالا می‌روند، درنتیجه باید به مردم هم حق داد که امیدی به کاهش قیمت‌ها نداشته و تنها به فکر نگه‌داشتن قیمت‌ها باشند که از این گران‌تر نشوند.

وی می‌افزاید: اگر قرار باشد کمپین مردمی تغییری در قیمت‌ها ایجاد نکند نباید سراغ آن رفت زیرا جز اذیت شدن مردم و همچنین کسبه خرده‌پا که در شهرهای استان سمنان همین برادرها، خواهرها و فرزندان خود ما هستند که در همین جامعه زندگی می‌کنند، هیچ سودی ندارد.

کاهش قدرت خرید مردم
دیگر کارشناس اقتصاد نیز ضمن اشاره به عدم موفقیت کمپین‌های مردمی، گفت: اگر نوسان ارز و دلار و قیمت‌ها دست دولت بود می‌شد با راه انداختن کمپین‌ها و مطالبات مردمی به دولت فشار آورد و دولت هم با اعمال فشار به تولیدکننده بتواند قیمت را کاهش دهد اما امروز شاهد هستیم که از دولت هم کاری برنمی‌آید.

به نظر می‌رسد امروز تولیدکننده فرایند قیمت‌گذاری را خود به دست گرفته و دولت هم نمی‌تواند نظارت درستی داشته باشد پس مردم هر بار هم که به دولت فشار وارد کنند، کمتر نتیجه می‌گیرند

محمد عمودی بابیان اینکه برخی کارشناسان از کاهش ۸۰ درصدی قدرت مردم صحبت می‌کنند که میزان به‌شدت زیادی است، تأکید کرد: اگر این عدد حتی نزدیک به این عدد حقیقت داشته باشد که به‌زعم بنده به‌خصوص در شهرهای بزرگ حتماً دارد، با مشکل بزرگی روبرو هستیم که علاج آن نه به دست مردم و حرکات مردمی مانند کمپین بلکه با ورود دستگاه‌های دولتی، نظارتی و ساماندهی اوضاع اقتصادی میسر می‌شود.

وی می‌افزاید: به نظر می‌رسد امروز تولیدکننده فرایند قیمت‌گذاری را خود به دست گرفته و دولت هم نمی‌تواند نظارت درستی داشته باشد پس مردم هر بار هم که به دولت فشار وارد کنند، کمتر نتیجه می‌گیرند.

گرانی دست مافیا است
این کارشناس می‌گوید: برای مثال شما قیمت بستنی را در سال جاری با سال گذشته و به‌خصوص سال قبل آن مقایسه کنید تا به افزایش ۱۰۰ درصدی آن پی ببرید حال‌آنکه نه شیر ۱۰۰ درصد گران شده، نه حمل‌ونقل، نه بسته‌بندی نه حقوق کارگران و ... پس چرا باید یک محصول ۱۰۰ درصد افزایش قیمت داشته باشد و بستنی که سال قبل مثلاً چهار هزار تومان بود امسال هفت هزار تومان فروخته شود؟

عمودی بابیان اینکه به نظر می‌رسد مافیایی در جریان است که از وضعیت سوءاستفاده می‌کند، گفت: این مافیا شخص خاصی نیست بلکه یک تفکری است که در زمان گرانی ارز و نوسانات سکه و ... به خود اجازه می‌دهد قیمت‌ها را افزایش دهد با این بهانه که اقلام اولیه گران شده‌اند درنتیجه تا زمانی این تفکر باشد کمپین‌های مردم جواب نمی‌دهند

وی افزود: دیگر نقد به این کمپین‌ها این است که بالاخره مردم با هر زحمتی که وجود دارد باید مایحتاج خودشان را تهیه کنند سه روز می‌شود بدون پنیر زندگی کرد، یک هفته هم می‌شود اما یک ماه و سه ماه چطور؟ درنتیجه به نظر بنده نباید انتظار داشت از مردم که نخریدن را پیشه کنند.

به‌هرحال هر دو نظر موافق و مخالف این کمپین‌ها و موضوع نخریدن برای خود استدلال‌هایی دارند اما آنچه مسلم است مردم درزمینهٔ گرانی مطالباتی دارند که مسئولان باید به آن توجه داشته باشند.