بازار؛ گروه راه و مسکن: سرمایه‌گذاری در بخش مسکن در کل جهان ۳۳ درصد در نیمه اول سال جاری میلادی به خاطر تاثیر مخرب همه‌گیری ویروس کرونا بر اقتصادها و معاملات کاهش یافته است.
این در حالی است که در گزارش وزارت راه و شهرسازی بر این نکته تاکید شده است که منطقه آسیا - پاسیفیک (کشورهای حاشیه اقیانوس آرام) بیشترین آسیب را دیده است چون همه گیری ویروس کرونا اول از این منطقه آغاز شد.
سرمایه‌گذاری در بخش املاک در منطقه آسیا - پاسیفیک ۴۵ درصد در سال جاری میلادی نسبت به سال قبل کاهش یافته است. این رقم برای قاره آمریکا ۳۶ درصد و برای اروپا، خاورمیانه و آفریقا ۱۹ درصد است
سرمایه‌گذاری در بخش املاک در منطقه آسیا - پاسیفیک ۴۵ درصد در سال جاری میلادی نسبت به سال قبل کاهش یافته است. این رقم برای قاره آمریکا ۳۶ درصد و برای اروپا، خاورمیانه و آفریقا ۱۹ درصد است.
با متوقف شدن صنعت گردشگری به خاطر تعطیلی های اعمال شده جهت مهار گسترش ویروس ویروس کرونا، هتل ها شاهد ۴۱ درصد کاهش سرمایه‌گذاری بوده‌اند. خرده‌فروشی هم ۴۱ درصد کاهش یافته است.
انتظار می‌رود سرمایه‌گذاری در ادامه سال ۲۰۲۰ همچنان پایین تر از سطح قبل از بحران کرونا باقی بماند چون سرمایه‌گذاران منتظر روشن شدن شرایط بازار هستند.
صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده تولید ناخالص داخلی جهان ۴.۹ درصد در سال جاری میلادی به خاطر همه‌گیری ویروس کرونا کاهش یابد. گیتا گوپیناک، اقتصاددان ارشد صندوق بین‌المللی پول عقیده دارد اقتصاد جهان در سال جاری میلادی و سال آینده به خاطر رکود به وجود آمده ۱۲.۵ تریلیون دلار از دست می‌دهد.
چه اتفاقی در ایران و در بخش مسکن طی سال های گذشته رخ داده
اما چه اتفاقی در ایران و در بخش مسکن طی سال های گذشته رخ داده است؟ نکته ای که چندی پیش مسعود خوانساری رئیس اتاق بازرگانی تهران به آن اشاره کرد و گفت: تولید ناخالص داخلی کشور تا پایان سال ۱۳۹۸ معادل ۲۵۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است. هم‌چنین ارزش بازار سرمایه ۶۰۰۰ هزار میلیارد تومان و ارزش بازار مسکن ۱۵۰۰۰ هزار میلیارد تومان ارزیابی می‌شود. به عبارتی می‌توان گفت که ارزش بازار مسکن ۲.۵ تا ۳ برابر بازار سرمایه است.
رشد سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن در پایان سال ۱۳۹۸ منفی۳.۴ درصد و در پایان سال ۱۳۹۷ حدود منفی ۹.۴ درصد بوده است
او ادامه داد: با این حال رشد سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن در پایان سال ۱۳۹۸ منفی۳.۴ درصد و در پایان سال ۱۳۹۷ حدود منفی ۹.۴ درصد بوده است. بر این اساس رشد سرمایه‌گذاری در بازار مسکن طی سال‌های ۹۷ و ۹۸ منفی بوده است.
بنابراین گزارش، با رشد سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن، این قابلیت وجود دارد که هم تولید و هم اشتغال افزایش پیدا کند. در عین حال بخش مسکن از قابلیت جذب سرمایه‌گذاری خارجی نیز برخوردار است. البته این نکته باید مورد بررسی قرار گیرد که چرا این بخش در جذب سرمایه موفق نبوده است.
ساخت و ساز در ایران پس از حدود ۴۰ سال هنوز سنتی است ولی نسبت به صنعتی‌سازی آن تاکید زیادی وجود دارد. نکته دیگری که رئیس اتاق بازرگانی تهران به آن اشاره کرد بوروکراسی طولانی در دریافت مجوزهای ساخت و ساز بود. او گفت: دریافت مجوز برای یک پروژه ساختمانی حدود یک سال به درازا می‌کشد؛ این در حالی است که می‌دانیم خواب سرمایه در بخش مسکن طولانی است.
برای مثال، فرآیند دریافت مجوز آتش‌نشانی ۵ تا ۶ ماه زمان می‌برد. در عین حال، سازمان نظام مهندسی که باید صرفاً نقش یک ناظر را ایفا کند، به عاملی برای کند شدن پیشرفت پروژه‌ها تبدیل شده است. چنانکه سازنده نمی‌تواند خود ناظر انتخاب کند و سازمان نظام مهندسی ناظر را انتخاب می‌کند. این‌ها هزینه‌هایی است که به پروژه‌های ساختمانی تحمیل می‌شود.
آیا سرمایه گذاری در بخش مسکن سودآور است؟
اما مرکز پژوهشهای مجلس در تازه ترین گزارش خود با این عنوان که آیا سرمایه گذاری در بخش مسکن سودآور است؟ گزارش داده است که «با بازگشت بخش مهمی از تحریمهای اقتصادی، اقتصاد ایران در سال ۱۳۹۷ عملکرد ضعیفی داشت. از جمله میزان کاهش تولید صنعت به خصوص صنایع بزرگ نظیر خودروسازی و نیز صادرات نفت و میعانات گازی قابل توجه بود. از طرف دیگر، افزایش سطح قیمت‌ها (مصرف‌کننده و تولیدکننده) درحالی که سطح اسمی برخی مخارج نظیر مخارج جاری و عمرانی دولت و نیز سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، افزایش چشمگیری نداشت، رشد حقیقی برخی بخشها نظیر ساختمان و خدمات عمومی را با کاهش قابل ملاحظه مواجه کرد. با توجه به اینکه در سال ۱۳۹۸ نیز بسیاری از عوامل مذکور ازجمله کاهش صادرات نفت، محدودیت‌های واردات و صادرات، کسری بودجه و ... پابرجاست، انتظار اولیه بر آن بود که رشد اقتصاد غیرنفتی در سال ۱۳۹۸ نیز منفی باشد.
تحولات بازار مسکن، حجم سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان را در نیمه اول سال ۱۳۹۸ افزایش داده است. به نظر می‌رسد عمده این تحول ناشی از افزایش نسبی قیمت مسکن در مقایسه با تورم کلی اقتصاد بوده است
با این حال، برخی تحولات مثبت، شرایط را در بعضی بخشها بهبود بخشیده است. توضیح آنکه اولا بارندگی‌های بیش از انتظار در سال آبی قبل، موجب شد که برآوردهای مثبت قبلی از رشد این بخش بهبود یابد. ثانیاً تحولات بازار مسکن، حجم سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان را در نیمه اول سال ۱۳۹۸ افزایش داده است. به نظر می‌رسد عمده این تحول ناشی از افزایش نسبی قیمت مسکن در مقایسه با تورم کلی اقتصاد بوده است. رشد تولید ساختمانهای مسکونی در نیمه اول سال ۱۳۹۸ به اندازه ای بوده است که رشد منفی تولید ساختمانهای دولتی (ناشی از کاهش حقیقی طرح‌های عمرانی) را نیز پوشش داده و رشد کل بخش ساختمان را به طور نسبتاً قابل توجهی افزایش داده است. به نظر می‌رسد رشد بخش ساختمان نیز تأثیر مثبتی بر برخی بخش‌های صنعتی نظیر «لاستیک و پلاستیک»، «کاشی و سرامیک»، «سیمان» و «سایر کانی‌های غیرفلزی» داشته و رشد مثبت این بخشها را نیز به دنبال داشته است.
بررسی ها اینطور نشان می دهد که بخش مسکن گوی سبقت را در رشد از سایر بخش های اقتصادی ربوده است اما کاهش سرمایه گذاری در این بخش که چند سالی است ادامه دارد نگران کننده است. بهبود نیافتن فضای کسب و کار یکی از مشکلات بخش تولید مسکن است که اگر بهبود پیدا کند بخش مسکن نه فقط بخش ساختمان را بلکه بیش از چند صد شغل وابسته به این بخش را می تواند رونق دهد.
نظر شما