یزدان شیرمحمدی؛ بازار: صنعت گردشگری با گذر زمان پیشرفت کرده و به چندین زیرشاخه مختلف تقسیم شده که شامل شاخه‌های تخصصی چون گردشگری فرهنگی، گردشگری ورزشی، گردشگری ماجراجویانه، گردشگری مذهبی، گردشگری سلامت و غیره است. در واقع «نیت یا قصد اصلی» گردشگر از سفر مبنای این تقسیم‌بندی قرار دارد.
بر طبق تعریف انجمن جهانگردی پزشکی اگرافرادی که در یک کشور زندگی می‌کنند برای دریافت مراقبت‌های پزشکی، دندانپزشکی و جراحی و همچنین برای دستیابی به سطح بالاتری از کیفیت مراقبت یا به دلیل کاهش هزینه‌های درمان به کشور دیگری مسافرت کنند، جزو گردشگران سلامت به شمار می‌روند.
با این تفاسیر می‌توان این‌گونه تعریف کرد که تمام افرادی که برای برخورداری از خدمات سلامت از جمله پیشگیری و درمان به کشور دیگری سفر کنند، در زمره گردشگران سلامت محسوب می‌شوند. با توجه به اینکه گردشگری پزشکی از ظرفیت‌های بسیاری برخورداراست، گسترش این صنعت می‌تواند باعث افزایش درآمدهای ارزی کشورها شود و به‌عنوان عاملی مهم و اثربخش در بهبود وضعیت اقتصاد کشورها به شمار آید.
انجمن گردشگری پزشکی، درآمد گردشگری پزشکی در سال ۲۰۱۶ را ۱۰۰میلیارد دلار برآورد و پیش‌بینی کرده است که در صورت ادامه این روند در سال ۲۰۲۵ درآمد این صنعت به ۳۶ تریلیون دلار افزایش یابد که مبلغ بسیار بالایی است.
با توجه به اطلاعات موجود از درآمدهای گردشگری در دنیا می‌توان این‌طور پیش‌بینی کرد که در ۱۰ سال آینده بین سه تا چهار درصد جمعیت جهان برای دریافت خدمات پزشکی به خارج از کشور خود سفر می‌کنند.
اخیراً نیز با توجه به افزایش نامتناسب هزینه‌های پزشکی خصوصی در سایر کشورها و همچنین لیست طولانی انتظار برای برخی از معالجات در بیمارستان‌های عمومی در کشورهایی که داروهای اجتماعی دارند، سفر به کشورهای دیگر با قصد دریافت خدمات پزشکی افزایش یافته است این در حالی است که توانایی جذب مسافران گردشگری سلامت در ایران اکنون تبدیل به یک مزیت شده است.
تأکید وزارت بهداشت و مجلس بر برنامه‌ریزی دقیق برای گسترش گردشگری سلامت در کشور است و بسیاری از دانشجویان به ارائه مقالات و پایان‌نامه‌های مفید در زمینه گردشگری سلامت می‌پردازند و راهکارهای توسعه این صنعت در ایران بررسی می‌شود.
کشورمان ایران با توجه به داشتن تاریخچه پزشکی و برخورداری از پزشکان حاذق در رشته‌های مختلف پزشکی و همچنین مزیت‌هایی چون موقعیت خاص جغرافیایی، خدمات بهداشتی و درمانی کم‌هزینه و باکیفیت، همچنین موفقیت و برتری در زمینه سلول‌های بنیادی، ترمیم ضایعات نخاعی و درمان ناباروری ظرفیت‌های بسیاری درزمینه جذب گردشگران سلامت دارد.
با این وجود در کشور ما هنوز ضعف‌هایی در توسعه گردشگری سلامت وجود دارد که باید برطرف شود. در این مورد باید از تجربه کشورهایی چون هند، ترکیه، تایلند و کشورهای اروپایی که تجربه موفق و درآمدهای بسیاری از صنعت گردشگری سلامت دارند، استفاده کنیم.
بر اساس مطالعاتی که در مورد گردشگری سلامت صورت گرفته ایجاد تجربه‌های عالی برای مشتریان به یک هدف اصلی تبدیل شده است در واقع درک معیارهای مردم در داوری یک مرکز سلامت می‌تواند به بهبود شرایط و دستیابی به تصویری موفق مؤثر باشد.
مشکل اصلی سازمان‌ها در چگونگی رسیدن به این تصویر و جذب مشتریان بیشتر نسبت به رقباست که مراکز سلامت نیز به‌عنوان یک سازمان از وجود چنین مشکلی مستثنا نیستد.
بر اساس تحقیقات به عمل آمده یکی از مشکلات گردشگران سلامت مربوط به برخورد نامناسب برخی از پرستاران و کادر درمانی با گردشگران سلامت و همچنین مشکلات نوبت‌دهی و نبود دفتر پاسخگویی به شکایات است؛ بنابراین لازم است مشکلاتی از این دست با اندیشیدن با تمهیداتی چون ایجاد دفاتر پاسخگویی در بیمارستان‌ها، برگزاری کلاس آموزشی ضمن خدمت برای تقویت مهارت‌های ارتباطی پرستاران و کادر درمانی بیمارستان‌ها و ایجاد نمایشگاه‌های گردشگری سلامت در استانها اشاره کرد تا به این ترتیب به میزان مطلوبی از رضایت گردشگران سلامت در این زمینه دست یابیم.
از طرفی مشاهدات نشان داده که گردشگران سلامت تمایل دارند در کنار درمان، از جاذبه‌های گردشگری متنوعی نظیر اماکن تاریخی، موزه‌ها، مراکز خرید و... که در شهر محل درمان وجود دارد نیز بازدید داشته باشند و در طول مدت اقامت به تفریح و گردشگری بپردازند که این موضوع از نقاط قوتی است که در کنار گردشگری سلامت ایجاد شده است.
با این رویکرد باید به مبحث گردشگری سلامت به صورت ویژه پرداخته شود و مراکز و شرکت‌های مختص جذب گردشگران سلامت ایجاد شود.
همچنین بسترهای ارائه امکانات اقامتی و پذیرایی، توسعه سیستم اطلاعاتی و بازاریابی و ایجاد وبگاه‌های مربوط به گردشگری سلامت نیز فراهم شود.
در این زمینه آگاه کردن مردم از مزیت‌های بسیار گردشگری سلامت از طریق رسانه‌های جمعی بسیار اثرگذاراست و راه را برای گسترش این صنعت هموارتر می‌کند.
در کنار تقویت بخش خصوصی و مردمی در زمینه گردشگری سلامت در بخش دولتی نیز باید هماهنگی‌های لازم بین وزارت بهداشت، اتاق بازرگانی، امور خارجه، گردشگری، صنعت و بانک مرکزی ایجاد شود تا توسعه‌ای همه جانبه در بخش گردشگری سلامت کشور به وجود بیاید.
عواملی چون انتخاب درست بازار هدف و شفاف‌سازی قیمت‌های خدمات درمانی و گردشگری در کنار مواردی چون ایجاد برند ملی گردشگری پزشکی و انجام تبلیغات و بازاریابی در این خصوص می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد و باعث به حرکت درآمدن چرخ‌های گردشگری سلامت در کشور شود.
حال آنکه توسعه گردشگری سلامت در شرایط کنونی کشور که درآمدهای ارزی در پی تحریم‌های آمریکا کاهش یافته است می‌تواند به‌شدت راهگشا باشد اگرچه که بحران شیوع بیماری کرونا این صنعت را در کل جهان با مشکل مواجه کرده است ایران نیز از این ماجرا مستثنا نیست اما افق روشنی در آینده برای این صنعت پیش‌بینی می‌شود و تأکید مجلس و وزارت بهداشت نیز بر این مسئله بیشتر شده است.
شاید گردشگری مجازی پزشکی در عصر کرونا راه‌حل کسب درآمدهای ارزی باشد.
نظر شما