بازار؛ گروه انرژی: داستان سیل و خسارت‌های میلیاردی آن دو سالی است که با شهرهای مختلف کشور عجین شده است. اینبار البته سیلاب تابستانه؛ سیلابی که نوار شمالی و شرقی کشور را در برگرفته، خسارت‌های میلیاردی را به بار آورده است. رضا قادری، مدیرکل مدیریت بحران استان گلستان میزان خسارت سیل روزهای اخیر را را حدود یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برآورد می‌کند. مسئولان راهداری استان کرمان هم می‌گویند که سیلاب تابستانی ۱۰ میلیارد ریال خسارت به راه‌های ۲ شهرستان کهنوج و فاریاب جنوب کرمان وارد کرده است در اردبیل اما خسارت‌ها سنگین تر بود و به گفته مدیرکل مدیریت بحران استان اردبیل در منطقه‌ای مابین روستاهای چات‌قیه و تقی‌دیزج شهرستان اردبیل عصر سه‌شنبه دو نوجوان هنگام بازی در کنار رودخانه گرفتار سیلاب شدند و جان خود را از دست دادند. در خراسان شمالی هم سیل راه برخی از روستاها بست و جان بسیاری امحا و احشا آنها را گرفت.
سیل‌هایی که علت اصلی آن تغییر اقلیم است در نبود مدیریت مناسب خسارت‌هایش چند برابر می‌شود. با این وجود مسئولان وزارت نیرو مدعی‌اند که شرایط نسبت به گذشته بهتر شده است. سیف الله آقا بیگی مدیرکل دفتر مدیریت بحران وزارت نیرو در اینباره به بازار می‌گوید: بعد از سیل ۹۸ و خسارت‌های سنگین آن دولت به این نتیجه رسید که باید اقداماتی همون لایروبی رودخانه‌ها و رفع تصرف از حریم رودخانه و مدیریت و مهندسی سیل بندها و مسیل و پل‌ها را باید جدی بگیرید. به گفته او، پیش از سیل فروردین ۹۸ وقتی راجع به رفع تصرف در حریم رودخانه‌ها سخن می‌گفتیم با مخالفت های بسیاری مواجه می‌شدیم و حتی برخی آن را غیر ضرور می دانستند اما حالا کاملا رفتارها عوض شده و همه دستگاه های مسئول به اهمیت این مساله پی برده‌اند.
هدایت فهمی کارشناس سابق منابع آب وزارت نیرو هم که به نوعی شهرداری‌ها را یکی از مقصرهای اصلی تجاوز به حریم رودخانه‌ها می‌داند، در اینباره می‌گوید: رودخانه حریم رود است و این حریم و بستر باید حتما محافظت شود. نباید با ساخت و ساز مسیرها دستکاری شوند، سیلاب یک پدیده طبیعی است و همیشه هم اتفاق خواهد افتاد. رودخانه‌ها باید بتونند سیلاب را عبور دهند اما در کشور ما به حریم و بستر رودها تجاوز شده که عملا در ایجاد خسارت موثر بوده‌اند.
به گفته او، مطابق قانون توزیع عادلانه آب، حریم و بستر رودخانه‌ها در اختیار دولت است و طبعا وزارت نیرو در این زمینه وظایفی دارد اما در بسیاری مناطق مطابق قوانین دیگری که بعدها تصویب شده شهرداری‌ها هم برای ساماندهی وظایفی دارند. متاسفانه در محدوده‌های شهری و حریم رودها ساخت و سازهایی شده که باعث کوچک شدن مسیل‌ها شده و در شرایط سیلابی امکان عبور این میزان آب را ندارند و در این زمینه شهرداری‌ها مسئولند.
پیگیری پرونده های متجاوزین به حریم رودخانه‌ها سرعت گرفت
مدیرکل دفتر مدیریت بحران وزارت نیرو ادامه می‌دهد: به عنوان مثال در قانون بودجه ۹۹ حدود ۲۵۰ میلیارد تومان برای لایروبی رودخانه‌ها در نظر گرفته شده است در حالیکه این اعتبار این ردیف در سال گذشته تنها ۷۰ میلیارد تومان بود. هرچند که بعد از سیل فروردین دولت ۲۵۰ میلیارد تومان دیگر اعتبار در قالب ماده ۱۰ و ۱۲ برای این امر اختصاص داد اما این اولین بار است که دولت در سند دخل و خرج خود چنین اعتباری را برای لایروبی رودخانه‌ها اختصاص می‌دهد.
او که معتقد است سیل فروردین ۹۸ و خسارت سنگین آن رویکرد بسیاری از دستگاه‌ها را در رفع عوامل موثر در تشدید خسارت سیل را عوض کرد، می‌گوید: پیش از این وقتی صحبت از رفع تصرف حریم رودخانه‌ها و برخورد با متجاوزین به بستر رودخانه‌ها سخن می‌گفتند، با مخالفت‌های بسیاری مواجه می‌شدیم و حتی بسیاری آن را غیر ضرور می‌دانستند.
به گفته آقا بیگی گاهی این تصرفات غیر قانونی حتی توسط برخی دستگاه‌های اجرایی صورت می‌گیرد. اما حالا با رفتار کاملا متفاوتی مواجه هستیم و دستگاه قضا هم همکاری خیلی خوبی را برای برخورد با متجاوزین به حریم رودخانه‌ها با وزارت نیرو دارد و حتی رسیدگی به پرونده‌های مربوط به این بخش سرعت و شتاب بیشتری گرفته است.
دستکاری ما در طبیعت سیلاب را بحران می‌کند
«مسیل‌ها، رودخانه‌ها و دره‌ها بی‌دلیل به وجود نیامده‌اند. ممکن است ۱۰۰ سال اتفاقی نیفتاده باشد اما در صدمین سال سیلی رخ دهد که همه چیز را تخریب کند، از این رو باید ساخت و سازها در حریم‌های مشخص‌شده صورت گیرند تا حوادثی از قبیل درگیری مردم با حوادث طبیعی کمتر رخ دهد.» مدیرکل دفتر مدیریت بحران وزارت نیرو ضمن بیان این مطلب گفت: سیلاب یک حادثه طبیعی است که نمی‌توان مانع آن شد. آنچه سیلاب را به یک بحران تبدیل می‌کند مداخله ما در طبیعت است. تمام دستکاری‌ها تجاوزهایی که به طبیعت در سال‌های گذشته صورت گرفت در سیلاب‌های دو سال گذشته خودش را نشان داد.
او ادامه داد: نکته مثبت سیلاب این است که سیلاب به همه نشان داد که بی توجهی به طبیعت و دست درازی به آن شوخی بردار نیست و ساخت و ساز در حریم رودخانه‌ها چه عواقب خطرناکی را می‌تواند برای همه به نبال داشته باشد.
لایروبی ۲۱۰۰ کیلومتر رودخانه در سال گذشته
آنگونه که مسئولان وزارت نیرو می‌گوید در یک سال گذشته تعیین حد بستر و مدیریت و مهندسی رودخانه‌ها جز مهم‌ترین اولویت‌های کاری این وزارتخانه است. آقابیگی همچنین از لایروبی ۲۱۰۰ کیلومتر از رودخانه‌ها در سال گذشته ۹۸ خبر داد و افزود: بیش از ۱۵۰ کیلومتر از نقاط حادثه خیز رودخانه‌ها توسط شرک‌های آب منطقه ای سامان دهی شده است.
اما سوال اینجاست که لایروبی رودخانه‌ها در یک سال گذشته تا چه اندازه در مدیریت سیلاب تاثیر داشته است. مدیرکل دفتر مدیریت بحران وزارت نیرو در اینباره می‌گوید:یکی از مباحث اصلی در کاهش خسارت سیلاب، ایجاد مسیری ایمن برای عبور سیلاب است. رسوب وقتی اشیا، سنگ و شن و غیره در بستر رودخانه منجر به انحراف مسیر سیل به اطراف شود. این در حالی است که اگر لایروبی رودخانه در نقاطی که نیاز است انجام شود، تا حد زیادی از بروز این این اتفاق جلوگیری می‌شود. البته در کنار این کار باید مسائلی همچون ایمن سازی پل‌ها چه در تقاطع شهرها و چه روستاها و جلوگیری از تصرف و تجاوز به تحریم انجام شود.
نظر شما