بازار؛ گروه ایران: بورس در ۴ ماه نخست امسال حدود ۲۲۲ درصد رشد کرده و دلار در آستانه ۲۴ هزار تومان قرار گرفته است. سکه تنها ۲۰۰ هزار تومان تا کانال ۱۱ میلیون تومان فاصله دارد و آخرین گزارش وزارت راه و شهرسازی متوسط قیمت هر مترمربع خانه در تهران را در خرداد را بیش از ۱۹ میلیون تومان اعلام کرده است. روند روبه رشد قیمت‌ها در بازار نگرانی‌ها یی نسبت به افزایش تورم در سال ۹۹ را چند برابر کرده است. هرچند که عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی تورم امسال را حدود ۲۲ درصد پیش بینی کرده اما کامران ندری عضو پژوهشکده پولی و مالی معتقد است که تورم در امسال از میانگین بلند مدت بالاتر خواهد بود. او که معتقد است احتمال وقوع ابرتورم در اقتصاد ایران نسبت به گذشته خیلی بیشتر شده است، به بازار می‌گوید: ظرفیت و پتانسیل‌های اقتصادی ما فاصله زیادی با اقتصاد کشورهایی همچون ونزوئلا و زیمباوه دارد اما مساله اینجاست که ظرفیت و پتانسیل مدیران اقتصادی ما به قدری پایین است که می‌توانند اقتصاد کشور را در معرض ابرتورم قرار دهند. البته حیدر مستخدمین حسینی معاون سابق بانک مرکزی که مخالف مقایسه ایران با سایر کشورهاست، معتقد است که ایران به لحاظ ظرفیت بالای اقتصادی که دارد دچار ابرتورم نمی‌شود.
نقدینگی از مهمترین فاکتورهای افزایش نرخ تورم در کشور است. نقدینگی که در سال ابتدایی حسن روحانی ۴۷۰ هزار میلیارد تومان بود حالا در آستانه ۲۷۰۰ هزار میلیارد تومان قرار گرفته است. به عبارت دیگر نقدینگی در ۷ سال گذشته حدود ۵.۸ برابر شده است
نقدینگی عامل اصلی رشد نرخ تورم
نقدینگی از مهمترین فاکتورهای افزایش نرخ تورم در کشور است. نقدینگی که در سال ابتدایی حسن روحانی ۴۷۰ هزار میلیارد تومان بود حالا در آستانه ۲۷۰۰ هزار میلیارد تومان قرار گرفته است. به عبارت دیگر نقدینگی در ۷ سال گذشته حدود ۵.۸ برابر شده است. مسعود نیلی، اقتصاددان در یادداشتی پیش‌بینی کرده است که حجم نقدینگی تا پایان سال ۹۹ به حدود ۳۰۰۰ هزار میلیارد تومان برسد و با دو برابر شدن حجم نقدینگی فقط ظرف سه سال شرایط خطرناکی برای اقتصاد کشور ایجاد شده که اگر هرچه زودتر مهار نشود تمام فرصت‌های مهار تورم افسارگسیخته و خطرساز از بین می‌رود.
حیدر مستخدمین حسینی معاون سابق بانک مرکزی هم وضعیت رشد نقدینگی را هشدارآمیز می‌داند و می‌گوید که چنین رشد نقدینگی در هیچ دولتی رخ نداده است. به گفته او، از آنجایی که این نقدینگی در تولید تزریق نشده است، منجر به افزایش نرخ تورم در کشور شده است.
با این وجود عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی اعتقاد دارد که رشد نقدینگی هنوز به مرحله خطرناک نرسیده است و در پست‌های اینستاگرامی خود بارها گفته است که برنامه‌هایی برای مهار رشد نقدینگی و رساندن تورم کشور به ۲۲ درصد در سال ۹۹ دارد.
عضو پژوهشکده پولی و بانکی : ابرتورم در اقتصاد ایران قریب‌الوقوع نیست ولی محال هم نیست. البته احتمال وقوع آن نسبت به گذشته خیلی بیشتر شده ولی می‌توان با تغییر در سیاست گذاری جلو آن را گرفت
ابرتورم در اقتصاد ایران قریب‌الوقوع است؟
«ابرتورم در اقتصاد ایران قریب‌الوقوع نیست ولی محال هم نیست.» ندری معتقد است که احتمال وقوع ابرتورم در اقتصاد ایران نسبت به گذشته خیلی بیشتر شده ولی می‌توان با تغییر در سیاست گذاری جلو آن را گرفت.
عضو پژوهشکده که نگران سیاستگذاریهای اشتباه در اقتصاد کشور است، افزود: ظرفیت و پتانسیل‌های اقتصادی ما فاصله زیادی با اقتصاد کشورهایی همچون ونزوئلا و زیمباوه دارد اما مساله اینجاست که ظرفیت و پتانسیل مدیران اقتصادی ما به قدری پایین است که می‌توانند اقتصاد کشور را در معرض ابرتورم قرار دهند.
این کارشناس بانکی البته می‌گوید که تورم بالا در اقتصاد ایران اجتناب ناپذیر است و برخلاف آنچه وعده داده شده امسال تورم کشور از میانگین بلند مدت بیشتر خواهد بود.
البته حیدر مستخدمین حسینی معاون سابق بانک مرکزی که مخالف مقایسه ایران با سایر کشورهاست، معتقد است که ایران به لحاظ ظرفیت بالای اقتصادی که دارد دچار ابرتورم نمی‌شود.
به گفته او، تنها نقطه اشتراک ما با ونزوئلا در نفت و تحریم‌های آمریکا علیه هر دو کشور است. در حوزه کشاورزی، صنایع و معادن ایران از ظرفیت بالایی داریم و قابل مقایسه با کشوری مثل ونزوئلا نیست. ما باید خودمان را با خودمان مقایسه کنیم و همواره این سوال را از خود بپرسیم که چقدر توانسته‌ایم از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود در کشور استفاده کردیم. آیا جایگاهی که در دنیا داریم، حق ماست یا نه؟ به طور قطع پاسخ منفی است.
مستخدمین حسینی با اشاره به اینکه کمتر از ۴۵ درصد صنایع در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد و بخش عمده ای از مواد معدنی خود را به صورت خام صادر می‌کنیم، افزود: ناکارآمدی مدیریت، سیاست گذاری بد اقتصادی، عدم استفاده از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های کشور در حوزه‌های مختلف مهمترین چالش‌های اقتصاد ایران است که باید فکری به حال آن کرد.
کارشناس بانکی : ظرفیت و پتانسیل‌های اقتصادی ما فاصله زیادی با اقتصاد کشورهایی همچون ونزوئلا و زیمباوه دارد اما مساله اینجاست که ظرفیت و پتانسیل مدیران اقتصادی ما به قدری پایین است که می‌توانند اقتصاد کشور را در معرض ابرتورم قرار دهند
وام‌های تولید سر از بورس درآورد
بانک‌ها یکی از متهمان اصلی رشد سریع نقدینگی در کشور است که با پرداخت حجم زیادی از تسهیلات به امور دلالی منجر به کوچک شدن بخش تولید و رونق بخش دلالی شده است. مستخدمین حسینی با بیان اینکه یکی از وظایف بانک‌ها خلق اعتبار است، افزود: در شرایط فعلی پرداخت تسهیلات از طرف بانک‌ها باید با دقت بالایی صورت گیرد. خیلی مهم است که وام‌های پرداختی از طرف بانک‌ها صرف افزایش تولید می‌شود یا سوداگری و سفته‌بازی. بررسی موردی انجام شده نشان می‌دهد که از نیمه دوم سال گذشته بسیاری از افرادی که تسهیلات دریافت کردند، مبالغ دریافتی از بانک‌ها در بورس سرمایه‌گذاری کردند و مدام در حال تمدید آن هستند.
معاون سابق بانک مرکزی ادامه داد: در واقع خلق اعتباری که از سوی بانک‌ها صورت گرفته به بالارفتن نقدینگی در کشور منجر شده است. این نقدینگی حالا وارد بورس شده بدون اینکه تولیدی انجام شود. در حال حاضر استنباط بسیاری از مسئولین این است که رونق بازار سرمایه به معنای رونق تولید است. در حالیکه به هیچ وجه اینطور نیست.
او تنها راه چاره را اصلاح ساختار اقتصادی می‌داند، ادامه داد: اصلاح ساختار در اقتصاد از اصلاح ساختار بودجه‌ریزی باید آغاز کرد. دولت باید بودجه را به سمت بودجه عملیاتی پیش ببرد. این حرفی است که سال‌هاست راجع به آن صحبت می شود اما بازهم شاهد ارائه بودجه‌های غیر واقعی و کسری بودجه در کشور هستیم.
این کارشناس بانکی راه کار دیگر برای کنترل نرخ تورم و ایجاد رونق در اقتصاد را بهبود فضای کسب و کار دانست و افزود: اصلاح نظام بانکی از دیگر مشکلاتی است که همواره روی ضرورت آن تاکید شده اما هیچ یک از دولت‌ها تا حالا تن به آن نداده است. متاسفانه نظام بانکی ما هیچ همخوانی با شرایط فعلی اقتصاد ندارد.
معاون سابق بانک مرکزی : بررسی موردی انجام شده نشان می‌دهد که از نیمه دوم سال گذشته بسیاری از افرادی که تسهیلات دریافت کردند، مبالغ دریافتی از بانک‌ها در بورس سرمایه‌گذاری کردند. این یعنی خلق اعتباری که از سوی بانک‌ها صورت گرفته به بالارفتن نقدینگی در کشور منجر شده است
رشد قیمت‌ها ربطی به تورم ندارد
هرچند که بسیاری از کارشناسان مهمترین فاکتور آشفتگی بازارهای مختلف را نبود مدیریت مناسب می‌دانند، اما بسیاری از دولتمردان سعی دارند که رشد قیمت‌ها در بازار را به تحریم ربط دارند، اما عضو پژوهشکده پولی و مالی بر این باور است که که تحریم‌ها مانعی سر راه تولید است که منجر به ایجاد رکود می‌شود. او می‌گوید: در حال حاضر تنها ایران نیست که با تحریم دست و پنجه نرم می‌کند. روسیه و چین دو کشوری هستند که به نوعی با این مشکل مواجه هستند اما در هیچ کدام از آنها تحریم به بالا رفتن قیمت‌ها منجر نشده است.
به گفته این کارشناس اقتصادی، سیاستگذاریهای اشتباه و بی توجهی به هشدارهای کارشناسان در خصوص عواقب کاهش نرخ سود بانکی و رشد بازار سرمایه بازارهای را به اینجا کشانده است.
نظر شما