خروج بانکهای ناکارآمد از چرخه فعالیت!| کدام بانکها با نظام رتبه بندی به حاشیه میروند؟

بازار؛ گروه بانک و بیمه: وجود بیش از ۳۰ بانک و موسسه مالی همراه با ۲۱ هزار شعبه در کشور، اقتصاد ایران را به کشوری بانک محور تبدیل کرده است. بانکهایی که اغلب به نفع خود کار می کنند و با خروج از رسالت کاری سالهاست به جای ارایه خدمات مناسب به مردم مسیر بنگاهداری را در پیش گرفته اند. خیلی از آنها با وجودی که از دارایی های زیادی برخوردارند ولی نقدینگی چندانی نداشته و به دلیل این که بانک مرکزی با درایت برای جلوگیری از خلق پول و رشد نقدینگی، آنها را نسبت به اضافه برداشت منع کرده است، بنابراین بالاجبار مجبورند یا از طریق وام بین بانکی نیازهای خود را تامین کنند و یا اینکه با پرداخت سود بالا، خارج از قاعده و نرخ مصوب تعیین شده برای جلوگیری از خروج منابع، مشتریان خود را راضی نگهدارند، چرا که از نقدینگی لازم برای گردش پول برخوردار نیستند.

این بانکها که معمولا خصوصی می باشند مشکلاتی را نیز به اقتصاد کشور تحمیل کرده اند که به گفته کارشناسان، بخشی از تورم و پس رفت های اقتصادی ناشی از وجود ضعف و کارکردهای غیراصولی فعالیت آنهاست که منجر به رشد میزان نقدینگی یا حبس منابع بانکی در پروژها و بنگاههای اقتصادی نامولد شده است، موضوعی که نه تنها خدمات رسانی نظام بانکی به مردم را زیر سئوال برده بلکه اقتصاد کشور را نیز به چالش کشیده است.

با آنکه نقش بانکها در انجام فعالیت های اقتصادی و مشارکت آنها در بخش های مولد منجر به رشد و توسعه و ارایه خدمات به مشتریان می شود ولی اغلب بانکها این روزها فقط به فکر منافع خود بوده و سرمایه های مردمی را در بخش هایی پردرآمد به کار می گیرند

خدمات رسانی به مردم، اولویت نخست همه بانک ها نیست

این در حالی است بانک‌ها می‌توانند با استفاده از امکانات و ظرفیت‌های موجود، در توسعه بخش واقعی اقتصاد با انجام فعالیت های تولیدی موثر مشارکت نمایند. زیرا نقش بانکها در انجام فعالیت های اقتصادی و مشارکت آنها در بخش های مولد منجر به رشد و توسعه و ارایه خدمات لازم به مشتریان می شود از طرفی نیز در تأمین مالی بنگاه‌های بزرگ اقتصادی نقش برجسته‌ای را ایفا کنند. ولی اغلب بانک ها این روزها فقط به فکر منافع خود بوده و سرمایه های مردمی که به صورت امانت در دست آنهاست را در بخش هایی چون مسکن و پروژهای بزرگ و یا بعضا بکارگیری پول در بازارهای سفته بازی از طریق شرکت های زیر مجموعه، متاسفانه از رسالت کاری خود خارج شده اند.

در چنین شرایطی بانک مرکزی با هدف ساماندهی نظام بانکی کشور نظارت و کنترل خود را بر عملکرد بانکها بیش از پیش زیاد کرده است به طوری که پس از تاکید این بانک بر اصلاح عملکرد شــبکه بانکی کشــور برای خروج برخی بانک هــا از ناترازی و تهدید آنها به لغو مجــوز، اغلب بانکهایی که کیفیت دارایی آنها نامطلــوب و منابع آنها پاســخگوی نیاز مشتریان نیست به تکاپو افتاده تا بتوانند با راهکارهای اصولی از تیررس بانک مرکزی در امان مانند.

برخی بانکها منابع مردمی را با هدف بازگشت سرمایه قابل توجه در جاههایی بکار گرفته اند که اکنون ناتوان در دستیابی به آن بوده آنطور که این بانکها با وجودی که دارایی های فراوانی دارند ولی از وجود نقدینگی تهی هستند، تا جایی که حتی برای پرداخت سر رسید سپرده های مردم دستشان خالی است

سرمایه های مردمی که در پروژه های برخی بانک ها فریز شده است!

برخی بانکها بخش عمده سرمایه هایشان در برخی پروژه ها فریز شده است و سپرده های مردمی را با هدف بازگشت سرمایه قابل توجه در جاههایی بکار گرفته اند که اکنون ناتوان در دستیابی آن بوده به طوریکه این بانکها با وجودی که دارایی های فراوانی دارند ولی از وجود نقدینگی تهی هستند، تا جایی که حتی برای پرداخت سررسید سپرده های مردم دستشان خالی مانده است. در چنین شرایطی است که بانک مرکزی هشدارهای لازم را به سری بانک های ناکارآمد و ناتراز داده است تا خود را با نظام و مقررات این بانک وفق دهند زیرا در صورت ادامه ناترازی و ناکارآمدی، بدون اغماض مجوز آنها لغو و یا آن بانک در بانکی دیگر ادغام می شود.

نکته قابل توجه این است که چنانچه بانکی میزان دارایی ها و بدهی هایبــش باهم همخوانی نداشته باشد این نابرابری موجب خواهد شد که بانک در مقابل تقاضای نقدینگی از ســوی سپرده گذاران دچار مشکل جدی شود و چه بسا دامنه این مشکلات تنش های اجتماعی را نیز به دنبال دارد، با این وجود اقدام قاطع بانک مرکزی با رویکرد جمع کردن بساط بانک های ناکارآمد و ناتراز رویکردی درست است تا مدیران ناکارآمد و ســری بانک های ناسالمی که به نفع خود با خلق پول و انجام ســرمایه گذاری در پروژه های سودآور مشکلات فراوانی را به اقتصاد کشور تحمیل کرده اند جوابگوی چنین معضلی شوند.

مشکل بانکهای ناکارآمد و ناتراز همچون گلوله برفی است که از قله در حال پایین آمدن در حرکت بوده و هر لحظه بیشتر و بیشترمی شود که این گلوله بزرگ برفی در دامنه به بهمن تبدیل خواهد و آن وقت حل آن به آسانی نیست و احتمال تبدیل بحران وجود دارد

مشکل بانک های ناتراز اگر حل نشود بحران آفرین خواهد بود

برزو حق شناس، کارشناس بازار، در گفت و گو با خبرگزاری «بازار» اظهارداشت: بانک مرکزی اگر می خواهد به مشکلات سیستم بانکی پایان دهد باید به انحلال بانکهای ناکارآمد مشکل آفرین بپردازد که البته بر چنین موضوعی تاکید دارد. اقدامی که کم توجهی به آن بی تردید می تواند مشکلات را بدتر کند چرا که هر چه نسبت به این مسئله کم توجهی شود وضعیت بانکهای ناتراز بدتر خواهد شد.

وی با بیان اینکه مردم از بانک ها خدمات مناسب می خواهند اما اغلب آنها بدنبال فعالیت های اقتصادی به نفع خود هستند، افزود: با نظام مند شدن بانکها و دسته بندی آنها مرذم بانک خوب را انتخاب می کنند و بانکهای ناکارآمد خودبه خود به حاشیه می روند. اما چنانچه نسبت به ترازمند کردن بانکها و رتبه بندی آنها بی توجهی شود، مشکل آنها همچون گلوله برفی که از قله در حال پایین آمدن در حرکت است و هر آن بر حجم آن افزوده تر می شود که این گلوله حجیم در دامنه به بهمن تبدیل خواهد شد و آن وقت حل آن دیگر به آسانی نیست و احتمال تبدیل به بحران وجود دارد، در چنین شرایطی نباید نسبت به ترازمند کردن بانکها و انحلال آنها شعاری رفتار شود، بلکه این مسئله مهم بایستی نمود عملی به خود گیرد.

حق شناس در ادامه افزود: هر چند کثرت بانکها به شرطی که اقتصاد بزرگ تر شده باشد اقدام بدی نیست اما بانکها هم اکنون در انجام فعالیت های اقتصادی که به نفع کشور و مردم باشد رقابت درستی ندارند و چه بسا خیلی از آنها ورشکسته، ناتراز و دارای مشکلات عدیده ای هستند به طوری که بعضا برای سرپا ماندن سودهای موهومی را به مشتریان خود می پردازند.

بانک مرکزی علاوه بر تلاش برای ترازمند کردن بانک ها در حال برنامه ریزی برای دسته بندی آنها متناسب با خدماتی که ارایه می دهند است، بنابراین بانکها در قالب فعالیت‌های تخصصی اعم از تجاری، توسعه‌ای، قرض‌الحسنه، جامع و انواع دیگر بانک‌های تخصصی دسته‌بندی می شوند

تلاش بانک مرکزی برای دسته بندی بانکها با هدف ارایه خدمات مناسب به مردم

بنا به این گزارش، بانک مرکزی علاوه بر تلاش برای ترازمند کردن بانک ها در حال برنامه ریزی برای دسته بندی آنها متناسب با خدماتی که ارایه می دهند است، اقدامی که به نوعی بیانگر رتبه بندی بانکهاست آنطور که رئیس کل بانک مرکزی نیز تاکید دارد؛ بانکها در قالب فعالیت‌های تخصصی اعم از تجاری، توسعه‌ای، قرض‌الحسنه، جامع و انواع دیگر بانک‌های تخصصی دسته‌بندی می شوند. تا دیگر هر بانکی نتواند هر فعالیتی داشته باشد. به گفته محمد رضا فرزین فعالیت بنگاه‌داری بانک‌های تجاری قابل‌ قبول نیست و باید با فروش بنگاه‌ها از بنگاه‌داری خارج شوند. چراکه بنگاه‌های بانک‌ها هم با سپرده‌های مردمی ایجاد می‌شوند و این پول متعلق به مردم است.

حال با وجودی که مدیران بانک مرکزی تاکید دارند بانک‌ها علاوه بر ترازمند شدن از جنبه‌های مختلف نیز از جمله صورت‌های مالی رتبه بندی خواهند شد، بنابراین بانک ها برای کسب رتبه برتر بایستی رقابت کنند، چرا که بانک مرکزی بر اساس یکسری استانداردها، بانک‌ها را رتبه بندی نموده و با این شیوه، به بازار و مشتریان علامت می دهد. به گفته کارشناسان بانکی یکی از مثبت‌ترین رقابت‌های بانکی، رقابت در جهت جلب رضایت مشتری است و هر بانکی که در این زمینه موفق تر عمل نماید، پیش‌زمینه‌های رشد و توسعه خود را فراهم آورده است و به اتکای آن می‌تواند برنامه‌های بلندمدت‌ خود را تدوین کند.