بازار؛ گروه استانها: بخش کشاورزی استان خراسان رضوی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین تولیدکنندگان محصولات کشاورزی کشور با برخورداری از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های وسیع حدود یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار سطح زیر کشت انواع محصولات زراعی و باغی و بیش از ۱۴میلیون واحد دامی ارزش ناخالص اقتصادی بیش از ۳۳۰ هزار میلیارد ریال، جایگاه تعیین‌کننده‌ای در اقتصاد ملی و استان دارد.
با وجود نقش تاثیر گذار کشاورزی در حوزه اقتصاد اما متاسفانه چند سالی است که تب خرید زمین در حومه کلانشهر مشهد بالا گرفته و بسیاری از اراضی که تا دیروز زیر کشت گندم و سایر محصولات کشاورزی بود حالا شبانه با دیوار کشی و تغییر کاربری به باغ ویلا تبدیل شده و از سهم اراضی کشاورزی این شهر کاسته است.
در همین راستا با هدف واکاوی این موضوع که تغییر کاربری اراضی کشاورزی چه تبعات ناگواری برای مشهد و هم چنین استان خواهد داشت با امید طهماسبی زاده مدیر جهاد کشاورزی مشهد مقدس طی گفت و گویی سوالاتمان را به بحث گذاشتیم.
* نقش کشاورزی در اقتصاد مشهد چیست؟
بخش کشاورزی استان خراسان رضوی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تولیدکنندگان محصولات کشاورزی کشور با برخورداری از ظرفیت‌های وسیع محصولات زراعی و باغی و واحد دامی جایگاه تعیین‌کننده‌ای در اقتصاد ملی و استانی داشته است.
آمارها نشان می‌دهد ۱۹میلیون هکتار از مجموع مساحت ۱۶۵ میلیون هکتاری ایران به زمین‌های کشاورزی اختصاص دارد که از این میزان زمین کشاورزی سالانه تنها ۱۵ میلیون هکتار به زیر کشت انواع محصولات کشاورزی می‌رود.
برای هر ایرانی دو هزار و ۴۰۰ مترمربع زمین کشاورزی در کشور وجود دارد و دراین‌بین وقتی مافیای زمین‌خواری و تغییر کاربری باغات و زمین‌های کشاورزی زمین‌ها را از گردونه تولید محصولات کشاورزی خارج کنند درواقع امنیت غذایی ملت ایران دچار تزلزل می‌شود.
* مشهد رتبه چندم تغییر کاربری را دارد؟
متأسفانه شهرستان مشهد در استان خراسان رضوی بیشترین شمار تغییر کاربری و شناسایی در این بخش را به خود اختصاص داده است.
در این راستا قانون‌گذار باهدف حفظ کاربری زمین‌های زراعی و باغ‌ها و تداوم بهره‌وری آن‌ها در سال ۱۳۷۴ قانونی با عنوان «قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها» به تصویب رساند تا از تغییر کاربری این اراضی جلوگیری کند.
تغییر غیرمجاز و بی توقف کاربری زمین‌های کشاورزی در سطح کشور و خراسان رضوی علاوه بر نابودی خاک و ظرفیت‌های آن، کاهش سطح حاصل خیزی و امنیت غذایی جامعه و مردم را هدف گرفته است
با استفاده از این قانون و همکاری مطلوب دستگاه قضا شاهد برخورد خوب با متخلفان در این عرصه و تهدیدکنندگان امنیت غذایی هستیم.
* تغییر کاربری شامل چه اقداماتی می‌شود؟
استفاده نامناسب از منابع آبی و از بین رفتن زمین‌هایی که می‌توانستند در زمینه تولید استفاده شوند، حفر چاه‌های غیرمجاز، استفاده از پمپ برای برداشت آب رودخانه‌ها به باغات شخصی و عوارض زیست‌محیطی ناشی فقط بخشی از تبعات تغییر کاربری غیرمجاز است.
به عبارتی در این حالت بستر تولید محصولات کشاورزی که منجر به امنیت غذایی می‌شود از بین می‌رود و از ظرفیت اشتغال این اراضی و جلوگیری از مهاجرت کاسته می‌شود.
به‌طورکلی فروش اراضی کشاورزی و قطعه‌بندی و تبدیل به باغ ویلاها به‌جای فضای سبز و کشاورزی غیرقانونی است و با قاطعیت و جدیت با متخلفان در این زمینه برخورد می‌شود.
* تغییر کاربری در آینده چه عوارضی بر جای خواهد گذاشت؟
تغییر غیرمجاز و بی توقف کاربری زمین‌های کشاورزی در سطح کشور و خراسان رضوی علاوه بر نابودی خاک و ظرفیت‌های آن، کاهش سطح حاصل خیزی و امنیت غذایی جامعه و مردم را هدف گرفته است.
تغییر غیرمجاز یا با اخذ مجوز کاربری هزاران هکتار زمین کشاورزی در سطح کشور در حالی تداوم دارد که خروج هر هکتار زمین حاصلخیز از چرخه کشاورزی ۲۰ ایرانی را با مشکل امنیت غذایی روبه‌رو می‌کند.
فرسایش، تخریب و تغییر کاربری زمین‌های قابل‌کشت و زرع، اصلی‌ترین عامل تهدیدکننده خاک و ایجاد تبعات گوناگون بر دیگر بخش‌های زندگی اجتماعی در چارچوب مرزهای ملی است.
تغییر غیرمجاز یا با اخذ مجوز کاربری هزاران هکتار زمین کشاورزی در سطح کشور در حالی تداوم دارد که خروج هر هکتار زمین حاصلخیز از چرخه کشاورزی ۲۰ ایرانی را با مشکل امنیت غذایی روبه‌رو می‌کند
کشاورزی در یک هکتار زمین، تأمین‌کننده ۷/۵ تن غذا در هرسال است و این به معنای اهمیت و ارزش هر وجب خاک حاصلخیز ایران و ضرورت حفاظت از آن است.
نابودی زمین‌های کشاورزی یک خسارت غیرقابل‌جبران است و باید وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت از محیط‌زیست به‌طور جد با این پدیده برخورد کنند.
* مجازات افرادی که کاربری زمین را تغییر می دهند چیست؟
تمرکز فعالیت‌های جهاد کشاورزی مشهد در حوزه حفظ کاربری اراضی است لذا بیش از ۵۰ درصد فعالیت‌های جهاد کشاورزی مشهد در حوزه حفظ کاربری اراضی و فعالیت‌های این حوزه متمرکزشده است.
در سال ۱۳۸۵ با اصلاحات انجام‌شده در قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها، برخورد با تخلفات در این حوزه شدت گرفت و علاوه بر جزای نقدی قلع‌وقمع مستحدثات اضافه شد و در دومین مرتبه ارتکاب این تخلف مجازات زندان هم در نظر گرفته شد.
علاوه بر این در تبصره دو ماده ۱۰ این قانون پیش‌بینی شد که مأموران جهاد کشاورزی می‌توانند بدون حکم قضایی اقدام به قلع‌وقمع کنند.
* اراضی تحت پوشش جهاد کشاورزی مشهد چقدر است؟
هم‌اکنون ۹۲ هزار هکتار از اراضی کشاورزی و باغی مشهد تحت حفاظت جهاد کشاورزی این شهرستان قرار دارد.
حفظ کاربری اراضی زراعی و باغی و تداوم برای ارتقای بهره‌وری آن‌ها از وظایف مدیریت جهاد کشاورزی است و هر نوع تغییراتی که باعث کاهش سطح زیر کشت زراعی و باغی شود بنا به تشخیص مأموران جهاد از مصادیق تغییر کاربری است.
*آیا جهاد کشاورزی توان برخورد با این حجم تخلفات را دارد؟
راه‌اندازی و فعالیت شورای حفظ حقوق بیت‌المال و کمیته صیانت از حریم مشهد موجب تعامل و همکاری خوبی میان دستگاه‌های مختلف شد که مشکل کمبود نیروی جهاد کشاورزی مشهد را مرتفع کرد.
برخی تغییر کاربری‌ها جرم مرکب تلقی می‌شود به این معنا که در قالب آن تخلفات دیگری ازجمله حفر چاه غیرمجاز، عدم رعایت استحکام بنا، ساخت‌وساز در حاشیه رودخانه و مسیر سیلاب هم انجام می‌شود که توزیع عادلانه آب را هم دچار اختلال و مشکل می‌کند.
در حوزه جذب و استخدام نیرو دچار مشکلاتی هستیم، اما این وضعیت به‌هیچ‌وجه مانع از شناسایی به‌موقع و برخورد با تخلفات تغییر کاربری غیرمجاز اراضی کشاورزی در این شهرستان نشده است.
نظر شما