یونس ژائله در گفتگوی تفصیلی با خبرنگار بازار با بیان اینکه توسعه، طیف وسیعی از پیشرفت‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را دربرمی‌گیرد و هدف آن، فراهم آوردن رفاه و آسایش بیشتر برای جامعه است، گفت: یکی از نکات طلایی که در برنامه‌ریزی توسعه مد نظر قرار نمی‌گیرد، خلق ثروت است.
وی با بیان اینکه وجود تفکر خلق ثروت است که باعث می‌شود یک کشور توسعه یابد، افزود: خلق ثروت نقشی محوری به‌عنوان کاتالیزور توسعه پایدار و فراگیر دارد. رابطه خلق ثروت و توسعه، ارتباطی پویا بوده و هر دو عامل در یک تعامل پیچیده بر دیگری تأثیر می‌گذارد. توسعه در هسته‌ی خود به دگرگونی مثبت یک جامعه اشاره دارد که شامل بهبود در استانداردهای زندگی، آموزش، مراقبت‌های بهداشتی، زیرساخت‌ها و رفاه کلی است.
تولید ثروت شامل تولید ارزش اقتصادی از طریق ابزارهای مختلف از جمله تولید، تجارت و نوآوری است
وی افزود: از سوی دیگر، تولید ثروت شامل تولید ارزش اقتصادی از طریق ابزارهای مختلف از جمله تولید، تجارت و نوآوری است. رابطه بین توسعه و خلق ثروت همزیستی است، زیرا فرآیند تولید ثروت، شتاب توسعه را تقویت و آن را حفظ می‌کند. متقابلاً، توسعه نیز به نوبه‌ی خود، محیطی مساعد برای افزایش ثروت به‌وجود می‌آورد. یکی از مکانیسم‌های کلیدی که از طریق آن، توسعه و تولید ثروت با هم تعامل دارند، رشد اقتصادی است. همانطور که یک جامعه توسعه می‌یابد، اقتصاد آن تمایل به رشد دارد که منجر به افزایش تولید، درآمد و فرصت‌های شغلی می‌شود.
ضرورت توجه به نیروی کار ماهر
رئیس اتاق بازرگانی تبریز ادامه داد: این گسترش اقتصادی که توسط عواملی مانند پیشرفت‌های تکنولوژیکی، زیرساخت‌های بهبود یافته و نیروی کار ماهر هدایت می‌شود، به خلق ثروت کمک می‌کند.
ژائله با اشاره به اینکه آموزش و توسعه‌ی سرمایه انسانی نیز نقش مهمی در افزایش رابطه‌ی بین توسعه و تولید ثروت دارد، ادامه داد: یکی از مفاهیم بسیار حیاتی برای نشان دادن توسعه‌ی اقتصادی یک کشور، وجود رشد اقتصادی مناسب است. در ایران، رونق اقتصادی در برخی از سال‌ها تجربه شده و سپس رکودهای اقتصادی در کشور به‌وجود آمده است.
با افزایش درآمدهای نفتی، رفاه کاذب در اقتصاد به‌وقوع پیوسته و با کاهش آن، رکود در اقتصاد حاکم شده است
وی سپس گفت: آیا می‌توان گفت که کشور در سال‌هایی که رونق وجود داشته، توانسته است توسعه یابد؟ جواب منفی است. دلیل این امر آن است که با افزایش درآمدهای نفتی، رفاه کاذب در اقتصاد به‌وقوع پیوسته و با کاهش آن، رکود در اقتصاد حاکم شده است. به عبارت دیگر رونق‌های اقتصادی به‌وجود آمده، در نتیجه‌ی خلق ثروت نبوده است.
ژائله با بیان اینکه اگر تفکر خلق ثروت در کشور وجود داشته باشد؛ می‌توان با درآمدهای نفتی مشکلات اقتصادی را به نحو احسن رفع کرده و زودتر توسعه‌ی اقتصادی را در کشور به ارمغان آورد گفت: هر جامعه‌ای برای توسعه لازم است که به نیروهای متخصص خود بها داده و بر اساس تخصص آنها، برنامه‌ریزی به‌عمل بیاید.
هیچ جایگاهی برای کارآفرینان در برنامه‌ریزی تعریف نشده است
رئیس اتاق بازرگانی تبریز افزود: متخصصان خلق ثروت، کارآفرینان، تولیدکنندگان و صادرکنندگان هستند، ولی با این وجود در برنامه هفتم توسعه، هیچ اشاره‌ای به اهمیت و نقش کارآفرینان و بخش خصوصی نشده است. رشد اقتصادی ۸ درصدی را بخش خصوصی باید ایجاد کند، ولی مشاهده می‌شود که هیچ جایگاهی برای کارآفرینان در برنامه‌ریزی تعریف نشده است.
وی ابراز داشت: برنامه هفتم توسعه بیشتر حول‌وحوش نقش پررنگ دولت و سازمان‌های دولتی نگارش شده است و برنامه‌ای مشخص برای حضور بخش خصوصی در آینده ۵ ساله کشور مشاهده نمی‌شود. این در حالی است که باید اقتصاد حول‌وحوش بخش خصوصی و با حضور کارآفرینان برنامه‌ریزی شده و دولت به نقش نظارتی خود بپردازد. تا زمانی که تفکر خلق ثروت در کشور حاکم نشود و برنامه‌ریزی بر این مدار استوار نباشد، توسعه‌ی اقتصادی واقعی در کشور به‌وجود نخواهد آمد.
وجود تورم در اقتصاد ما ناشی از وجود تفکر ثروت‌اندوزی و سفته‌بازانه است
وی سپس گفت: قدرت تفکر تولید و خلق ثروت، تنها در رشد اقتصادی خلاصه نمی‌شود. وجود تورم در اقتصاد ما ناشی از وجود تفکر ثروت‌اندوزی و سفته‌بازانه است. در واقع منابعی که باید در اختیار کارآفرینان و تولیدکنندگان قرار گیرد، در اختیار سفته‌بازان قرار گرفته و هر روز این وضعیت تشدید می‌شود.
ژائله افزود: همچنین، منابعی که تولیدکنندگان به‌عنوان مالیات در اختیار دولت قرار می‌دهند تا در راستای توسعه و تقویت زیرساخت‌های اقتصادی هزینه شود، صرف پرداخت حقوق کارکنان دولتی می‌شود. برای توسعه دادن کشور باید زیرساخت‌های اقتصادی کشور تقویت شود. از آنجایی که تقویت این زیرساخت‌ها نیازمند حضور دولت بوده و هزینه‌ی تقویت آن توسط جامعه و به‌عنوان مالیات پرداخت می‌شود، بنابراین هدف از پرداخت مالیات آن است که کالاهای عمومی توسط دولت تولید شده و بستر برای خلق ثروت توسط تولیدکنندگان فراهم شود.
هر روز وضعیت تولید تضعیف شده و با همان تورمی که ناشی از بزرگ بودن دولت است، کسری بودجه به‌وجود می‌آید
رئیس اتاق بازرگانی تبریز گفت: اتفاقی که در اقتصاد کشور ما می‌افتد، آن است که عوائد پرداخت مالیات به پرداخت کنندگان آن برنمی‌گردد و این حلقه، سبب عدم توسعه‌ی اقتصادی در کشور می‌شود. مسلم است که نتیجه‌ی چنین وضعیتی، بزرگ شدن بیش از حد دولت، تضعیف بخش خصوصی و به‌وجود آمدن تورم است. در چنین بستری هر روز وضعیت تولید تضعیف شده و با همان تورمی که ناشی از بزرگ بودن دولت است، کسری بودجه به‌وجود می‌آید. نتیجه‌ی کسری بودجه، ریسک سیستماتیک در کل اقتصاد است که ناترازی انرژی، نامناسب بودن وضعیت حمل و نقل، جیره‌بندی منابع پولی و… ماحصل این پدیده است.
وی اظهار داشت: نبود تفکر خلق ثروت در برنامه‌ریزی کشور سبب شده است تا برنامه‌ی توسعه به تراز کردن بودجه‌ی دولت محدود شود. تجربه‌ی کشورهای موفق شاهدی بر این امر است. کسری بودجه در کشورهایی که رکود اقتصادی در آن حاکم است، بسیار می‌تواند مناسب باشد.
ژائله با تاکید بر اینکه بیشتر کشورهای موفق، معمولاً کسری بودجه‌ی بالایی نیز دارند ولی از آنجایی که کسری بودجه برای خلق ثروت ایجاد می‌شود، نتیجه‌ی مطلوبی را بر جای گذاشته است گفت: کسری بودجه دولت در آن کشورها در راستای تقویت زیرساخت‌های اقتصادی و برطرف کردن موانع خلق ثروت بوده و به‌همین دلیل به توسعه اقتصادی می‌انجامد. در کشور ما تراز کردن بودجه در راستای تأمین هزینه‌های جاری است و به‌همین دلیل موفقیتی برای آن قابل تصور نیست.
وی افزود: توسعه و خلق ثروت عمیقاً در هم تنیده هستند و هر یک هم به‌عنوان علت و هم معلول دیگری عمل می‌کنند. رابطه‌ی همزیستی بین این دو فرآیند، ستون فقرات پیشرفت اجتماعی را تشکیل می‌دهد و یک حلقه‌ی بازخورد مثبت ایجاد می‌کند که باعث بهبود پایدار در استانداردهای زندگی، رفاه اقتصادی و رفاه کلی می‌شود. شناخت و پرورش این رابطه برای تقویت توسعه‌ی جامع و پایدار در هر جامعه‌ای ضروری است. میزان رابطه‌ی توسعه و تولید ثروت، عمیق و چندوجهی است و بر ابعاد مختلف پیشرفت یک جامعه تأثیر می‌گذارد.
رئیس اتاق بازرگانی تبریز ادامه داد: در سایر مسائل و برنامه‌های توسعه نیز برنامه‌ریزی خلق ثروت مشاهده نمی‌شود. در مسئله مهمی مانند مدیریت آب، هیچ استراتژی مشخصی صورت نگرفته است و با مشخص کردن چند معیار کمی، نمی‌توان به تحقق آن دلخوش بود. برنامه هفتم باید مشخص کند که مشکل آب تا چه اندازه به بخش انسانی و عدم مدیریت مرتبط است و تا چه اندازه به تغییرات اقلیمی ارتباط دارد و راه‌حل‌های آنها چگونه است؟
بخش خصوصی و تولیدکنندگان حتی به کوچک‌ترین عوامل اقتصادی، سیاسی و جغرافیایی حساس بوده و برای آن برنامه دارند، ولی در تدوین هیچ کدام از برنامه‌ریزی‌های توسعه از پتانسیل آنها استفاده نمی‌شود
وی گفت: بخش خصوصی بر این نکته واقف است که مشکل آب ضمن مشکلات شرب، امنیت غذایی کشور را نیز می‌تواند مختل کند. بنابراین، همواره مشکلات را رصد کرده و برای آنها راه حل ارائه داده است. خلق کننده ثروت به تمامی چالش‌ها آگاه بوده و از هر فرصتی برای تولید ثروت برای جامعه دریغ نمی‌کند، ولی ثروت‌اندوزان از هر فرصت برای افزایش سود خود استفاده کرده و مانع توسعه‌ی اقتصادی کشور می‌شوند.
ژائله سپس در ادامه با اشاره به اینکه بخش خصوصی و تولیدکنندگان حتی به کوچک‌ترین عوامل اقتصادی، سیاسی و جغرافیایی حساس بوده و برای آن برنامه دارند، ولی در تدوین هیچ کدام از برنامه‌ریزی‌های توسعه از پتانسیل آنها استفاده نمی‌شود، گفت: به‌عنوان مثال، تغییر میانگین یک درجه‌ای دما می‌تواند بر بحران ارزی کشور اثرگذار باشد و لازم است برنامه‌ی آن از قبل نگارش شود. زمانی که دمای هوا افزایش پیدا می‌کند احتمال کاهش تولید محصولات کشاورزی را افزایش داده و واردات غلات را بالا برده و احتمال فشار بر منابع ارزی را تقویت می‌کند. برنامه ریزان توسعه یک قاعده کلی که به دور از واقعیت‌های جامعه است را تدوین کرده و برای برنامه‌های نوشته شده نیز هیچ استراتژی جایگزینی در صورت عدم تحقق ندارند.
وی در پایان اظهار داشت: برنامه‌های توسعه باید حول تفکر خلق ثروت باشد و تا مادامی که چنین تفکری به وجود نیاید، نمی‌توان به توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی امیدوار بود.
نظر شما