بازار؛ گروه بین الملل: نورالدین عزیزی سرپرست وزارت صنعت و تجارت طالبان در ۱۴ مارس با علی رضا مهاجر معاون وزیر کشاورزی ایران و حسن کاظمی قمی سفیر جمهوری اسلامی ایران در کشور افغانستان و نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور افغانستان دیدار کرد. آنها در مورد برنامه ملی انکشاف زراعت در افغانستان، ایجاد یک گمرک در ولایت نیمروز، روابط ترانزیتی و دیگر ابزارهای تقویت تجارت بین دو کشور بحث و تبادل نظر کردند.
در آن روز، مهاجر و مولوی صدر اعظم عثمانی، معاون وزیر زراعت افغانستان، توافقنامه همکاری را با هدف بهبود بهره وری و بهترین شیوه ها در زمینه زراعت و مالداری در هر دو کشور امضا کردند. پیش از این، نماینده ویژه ایران در افغانستان در دیدار با امیرخان متقی سرپرست وزارت امور خارجه طالبان، روابط دوجانبه، تجارت، ترانزیت و تحولات سیاسی اخیر منطقه را مورد بحث و بررسی قرار داده بود؛ در حالی که متقی نیز به چالش های پیش روی افغان ها در ایران، افزایش واردات برق افغانستان، توسعه بندر چابهار و بارندگی ها و سیل اخیر در استان های نیمروز و سیستان بلوچستان اشاره کرد.
تنش ها میان ایران و افغانستان بر سر اشتراک آب برای بیش از یک دهه ادامه داشته است و پس از بازگشت گروه طالبان به قدرت در اوت ۲۰۲۱ تشدید شده است. مقامات ایرانی بارها از دولت طالبان خواسته اند که آب رودخانه هیرمند را بر اساس معاهده آب رودخانه هیرمند در سال ۱۹۷۳ به ایران رها کند؛ افغانستان باید سالانه ۲۶ متر مکعب در ثانیه یا ۸۵۰ میلیون متر مکعب آب به ایران برساند.
از سوی دیگر، دولت طالبان اخیراً درخواست ایجاد دفتر نمایندگی اقتصادی در بندر چابهار را مطرح کرده که در دیدار هیئتی از وزارت صنعت و تجارت افغانستان و دبیر شورای عالی مناطق آزاد ایران در تاریخ ۱۲ اسفند ارائه شده است. این موضوع در حالی مطرح است که ایران بندر چابهار را در جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان با کمک هند در سال ۲۰۱۷ افتتاح کرد و به طور قابل توجهی اتکای افغانستان به بندر کراچی پاکستان را کاهش داد.
در ماه ژوئیه ۲۰۲۳، تهران و افغانستان خط آهنی را افتتاح کردند که شهر خواف ایران را به هرات در غرب افغانستان متصل می‌کند و می‌تواند سالانه پنج میلیون تن کالا و یک میلیون مسافر را حمل کند
چابهار به عنوان یک مسیر جایگزین حیاتی برای تجارت افغانستان عمل می کند و برای ایران و سایر کشورهای منطقه به ویژه هند از اهمیت راهبردی برخوردار است. بر همین اساس، تهران و دهلی در ژانویه ۲۰۲۴ توافقنامه توسعه بندر چابهار را نهایی کردند. افزون بر این، در در ماه ژوئیه ۲۰۲۳، تهران و افغانستان خط آهنی را افتتاح کردند که شهر خواف ایران را به هرات در غرب افغانستان متصل می‌کند و می‌تواند سالانه پنج میلیون تن کالا و یک میلیون مسافر را حمل کند.
علاوه بر این، در طول یک نمایشگاه چهار روزه تجارت افغانستان و ایران که در ۱۰ مارس در کابل به پایان رسید، دو کشور ۳۰ قرارداد را برای افزایش همکاری در پروژه های حمل و نقل و زیرساخت، از جمله اتصال ایران به شهر شمالی مزار شریف افغانستان و در نهایت به آسیای مرکزی و چین امضا کردند.
گزارش های صادرات ایران به افغانستان نشان می دهد که این صادرات تقریباً معادل دو میلیارد دلار در سال و عمدتاً شامل ماشین آلات، مصالح ساختمانی، مواد غذایی و نفت است
گزارش های صادرات ایران به افغانستان نشان می دهد که این صادرات تقریباً معادل دو میلیارد دلار در سال و عمدتاً شامل ماشین آلات، مصالح ساختمانی، مواد غذایی و نفت است. در مقابل، صادرات سالانه افغانستان به ایران تنها ۳۰ میلیون دلار است.
با وجود روابط نزدیک، اختلافات ایدئولوژیکی بین ایران و طالبان وجود دارد. ایران بارها بر احداث حصار مرزی برای کنترل هجوم مهاجران و عدم کشت مواد مخدر و رفع نگرانی های امنیتی تاکید کرده است. اداره طالبان گزارش های مربوط به افزایش کشت خشخاش در افغانستان را تکذیب و از جامعه جهانی خواسته تا از افغانستان در ریشه کنی مواد مخدر حمایت کند.
از طرفی، هجوم قابل توجه مهاجران افغانستانی نگرانی های اقتصادی و امنیتی را در ایران افزایش داده است و درخواست هایی را برای خروج افغان های غیرقانونی برانگیخته است. بر همین اساس، مقامات ایرانی از برنامه‌هایی برای خارج کردن مهاجران «غیرقانونی» در نظر گرفته اند. ایران میزبان حدود شش میلیون مهاجر افغان است، اگرچه برخی منابع رسانه‌ای این تعداد را تا ۸ میلیون نفر تخمین زده اند.
یکی دیگر از اختلافات و چالشها میان ایران و دولت طالبان، این است که نیروهای مرزی دولت طالبان از زمان به قدرت رسیدن در افغانستان چندین بار با نیروهای مرزی ایران درگیر شده اند. بر همین اساس، در جریان نشستی در استان هرات در غرب افغانستان در یازدهم ماه جاری، طالبان و مقامات مرزی ایران راه‌های رسیدگی به تنش‌های مرزی و بهبود روابط دوجانبه را مورد بررسی قرار داده اند. آنها همچنین به ساخت جاده توسط ایران و مسائلی در گذرگاه مرزی اسلام قلعه مانند قاچاق و نگرانی های امنیتی پرداختند؛ در حالی که ایران به عنوان یک مسیر ترانزیتی قابل توجه با منشاء افغانستان و به مقصد اروپا عمل می کند.
این موضوعات نشان می دهد که مقامات ایران و افغانستان از آمادگی لازم برای تقویت روابط تجاری و اقتصادی دوجانبه و بحث در مورد ساخت گمرک جدید و امضای قرارداد کشاورزی برخوردار هستند.
نظر شما