بازار؛ گروه انرژی: حدود ۱۰ سال پیش بود که اجرای جدی پروژه فاضلاب تهران کلید خورد. پروژه ای که با وجود اهمیت بالای آن به نظر می‌رسد که چندان جدی گرفته نشده و حالا تهران یکی از محروم‌ترین استان‌ها به لحاظ شبکه فاضلاب است. بر اساس آماری که آبفای تهران اعلام کرده، متوسط تصفیه فاضلاب در حالی سال ۹۷ در کشور ۴۸ درصد بود که این رقم در تهران تنها ۱۲ درصد گزارش شده بود.
حالا شرایط کمی بهتر شده و بعد از بهره برداری از ۳ تصفیه خانه این رقم به ۲۵ درصد رسیده است. هرچند که مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران وعده کرده که میزان تصفیه فاضلاب تا پایان سال ۹۹ به ۳۸ درصد برسد، اما بازهم پایتخت‌نشین‌ها نسبت به سایر استان‌ها عقب ماندگی ۱۰ درصدی را شاهد هستند. این عقب ماندگی در شرایطی است که بسیاری از تهرانی‌ها حق انشعاب فاضلاب خود را از سالها پیش پرداخت کرده‌اند و تهران به لحاظ منابع آبی دومین استان فقیر کشور محسوب می‌شود. پول‌هایی که به گفته معاون آبفای استان تهران در سایر پروژه‌ها هزینه شده و حالا دست شرکت آب و فاضلاب در پوست گردو باقی مانده است.
پول‌های شبکه فاضلاب تهران هم پیشخور شد
آنگونه که محمدرضا کرمی نژاد به بازار اعلام کرده از یک میلیون و ۷۶۰ هزار مشترک تهرانی(بر اساس کنتورهای آب نصب شده) حدود ۶۵۹ هزار و ۵۰۰ اشتراک فاضلاب دارند. او البته کل آحاد آب شهر تهران را ۴ میلیون و ۳۷۰ هزار نفر اعلام کرد و گفت: کل آحاد شبکه فاضلاب در تهران چیزی حدود ۲ میلیون و ۵۵۳ هزار است.
این آمارها به خوبی نشان می‌دهد تقریبا شرکت آب و فاضلاب تهران بیش از نیمی درآمدی که می توانسته از محل فروش انشعاب فاضلاب کسب کند، را دریافت کرده است. در حالیکه میزان پیشرفت این طرح تنها ۲۵ درصد بوده است.
معاون آبفای تهران در این باره گفت: هزینه انشعاب فاضلاب در سال‌های گذشته به شدت افزایش یافته است و با مبالغ دریافتی از مشترکان در سال های گذشته به هیچ وجه هم خوانی ندارد. به عنوان مثال درحالی هر انشعاب فاضلاب به قیمت یک میلیون تومان فروخته شده که در حال حاضر هر انشعاب بین ۵ تا ۱۰ میلیون تومان برای شرکت آب و فاضلاب هزینه می تراشد. اما حالا ما با کل انشعاب فروخته شده مواجه هستیم که پول آن در سایر پروژه ها هزینه شده و ما متعهد به اجرای آن هستیم اما منابع مالی نداریم. به همین دلیل فروش انشعاب را از پارسال متوقف کردیم.
به گفته او، حدود ۶۸ درصد شبکه شهری اجرا شده است. از این مقدار بخش قابل توجهی از شبکه در مرحله انفصالات است. به این معنی که شبکه اجرا و انشعاب‌ها فروخته شده اما هنوز انفصالات آن وصل نشده است. بر همین اساس هدف گذاری کرده‌ایم که تا پایان سال تمامی این انفصالات متصل شوند و بعد هم به انشعابات خواهیم رسید. از طرفی با در مدار قرار گرفتن تصفیه خانه فیروز بهرام ظرفیت تصفیه فاضلاب در تهران رشد چشم گیری را خواهد داشت.
کرمی‌نژاد با اشاره به اینکه تصفیه خانه فاضلاب فیروز بهرام دومین تصفیه خانه بزرگ فاضلاب در کشور است، می‌گوید: این تصفیه خانه که تا پایان امسال به بهره برداری می‌رسد، ۱۹۰ میلیون مترمکعب در سال ظرفیت تصفیه دارد و بیش از دو میلیون و ۱۰۰ هزار نفر را زیر پوشش شبکه فاضلاب خواهد برد.
هر مترمکعب فاضلاب چقدر آب را آلوده می‌کند؟
حالا در شرایطی که منابع آبی تهرانی‌ها به دلیل مصرف بی رویه و خارج از استاندارد به یغما رفته و استان را با بحران پیچیده‌ای روبه‌رو کرده است، آب زیرزمینی به دلیل آلودگی نبود شبکه تصفیه فاضلاب در معرض آلودگی شدید قرار دارند. بر اساس بررسی‌های انجام شده هر مترمکعب از فاضلابی که بدون تصفیه به سفره های آب زیرزمینی نفوذ می‌کند، بسته به نوع غلظتی که دارد، ۸ تا ۱۵ مترمکعب آب سالم را آلوده می کند.
هدایت فهمی کارشناس حوزه آب در اینباره به بازار می‌گوید: چیزی حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب از مصرف آب تهرانی‌ها از منابع زیرزمینی تامین می‌شود. او ادامه می‌دهد: در حالت طبیعی باید منابع زیرزمینی از کیفیت بالایی برخوردار باشد اما فاضلاب های شهری موجب شده که نیترات در آب‌های زیرزمینی به بالای ۵۰ میلی گرم در لیتر برسد و برای استفاده از آن در آب شرب با آب های سطحی اختلاط شود.
به گفته او، البته افزایش سطح نیترات در آب‌های زیرزمینی تنها یکی از مضرات ورود فاضلاب به آبخوان‌هاست و مضرات خطرناک بسیاری می تواند داشته باشد.
ضرورتی به نام بازچرخانی آب خاکستری
بحران آب در حالی بر سر ایران سایه انداخته که کارشناسان بر این باورند با بازچرخانی آب خاکستری و استفاده از آن برای مصارفی مانند صنعت و کشاورزی می‌توان تا حدی به کم‌رنگ‌تر شدن این بحران کمک کرد. کارشناس سابق منابع آب وزارت نیرو که معتقد است در بسیاری از بخش‌ها نیازی به استفاده از آب شرب نیست، ادامه داد: به عنوان مثال در مصارفی همچون فلاش تانک‌ها چه لزومی دارد که از آب با کیفیت عالی استفاده شود.
منطقه های ۲۱ و ۲۲ فاقد شبکه فاضلاب
در سال ۱۴۱۰ تولیدی پساب به یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمربع می‌رسد که ۸۰۰ میلیون مترمربع آن متعلق به شهر تهران است. اجرای جدی پروژه فاضلاب تهران از حدود ۱۰ سال قبل در پایتخت آغاز شده است. برای تکمیل این طرح باید ۹۰۰۰ کیلومتر شبکه فاضلاب در شهر تهران اجرایی شود که تاکنون بیش از ۷ هزار کیلومتر از شبکه یاد شده به اتمام رسیده است. طرح فاضلاب تهران همچنین نیازمند ۱۹۰ کیلومتر خطوط اصلی و تونل است که تاکنون ۱۸۲ کیلومتر آن اجرا شده است. به تعبیری شبکه فاضلاب تهران مراحل نهایی ساخت خود را طی می‌کند. به گفت مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران ۷۸ درصد شبکه فاضلاب اجرایی شده و ۲۲ درصد باقی مانده عمدتا مربوط به منطقه ۲۱ و ۲۲ تهران است. او با اشاره به رشد جمعیت در تهران، گفت: معمولا سرعت رشد جمعیت از سرعت خدمات‌رسانی بالاتر بوده و محدوده قانونی شهرها هم هر سال در حال افزایش است. همین مساله شرکت آب و فاضلاب را به شدت با مشکل مواجه کرده است.
در تهران هفت و در استان تهران ۱۵ تصفیه‌خانه فاضلاب وجود دارد که در افق ۱۴۱۰ باید این واحدها ۸۵۰ میلیون مترمکعب پساب تولید کنند. در چند سال اخیر تناسب بین اجرای تصفیه‌خانه و شبکه فاضلاب انجام نشده است؛ به همین دلیل طی دو سال اخیر تمرکز بیشتری روی تکمیل تصفیه خانه‌های فاضلاب صورت گرفته است.
نظر شما