۱۴ اسفند ۱۴۰۲ - ۱۰:۲۷
جنوب جهانی؛ مفهومی چند وجهی و پیچیده| نقش بریکس در معادله شمال-جنوب
در مقاله ای مطرح شد

جنوب جهانی؛ مفهومی چند وجهی و پیچیده| نقش بریکس در معادله شمال-جنوب

ظهور جنوب جهانی موضوعی چندوجهی و پیچیده بوده که نقطه عطفی برای سیاست جهانی می باشد.

بازار؛ گروه بین الملل: سایت تحلیلی آی اس پی ای در طی مقاله ای نوشت: بی میلی شمال در واکنش به اقدامات اسرائیل در غزه، در کنار محکومیت قاطعانه تجاوز روسیه به اوکراین، باعث ایجاد احساس ریاکاری در جنوب جهانی شده است.

ترجمه متن مقاله در ادامه می آید.

سال ۲۰۲۳ شاهد افزایش علاقه به نقش جنوب جهانی در شکل دادن به نظم بین المللی بود. در شمال جهانی این علاقه اغلب از درک رقابتی با مجموع صفر برای نفوذ جهانی سرچشمه می گیرد که اغلب به عنوان دوگانگی بین غرب و «بقیه» مطرح می شود. چنین ثنویتی ناقص است، زیرا دلالت بر مرکزیت غرب در امور جهانی دارد و سایر کشورها را در موقعیتی ثانویه قرار می دهد، جایی که دستاوردهای آنها متضمن ضرر برای شمال جهانی است. واقعیت نقش جنوب جهانی بسیار پیچیده‌تر و ظریف‌تر از آن چیزی است که این بیان ساده نشان می‌دهد و نقطه عطف مهمی را در سیاست جهانی نشان می‌دهد.

اصطلاح جنوب جهانی در درجه اول به شرایط اقتصادی و سیاسی بین المللی آنها اشاره دارد نه موقعیت جغرافیایی آنها. از جمله کشورهای در حال توسعه در آمریکای لاتین، آفریقا و آسیا این مفهوم بر نابرابری های موجود و تاریخی و وضعیت به حاشیه رانده شدن کشورها در روابط بین الملل تاکید دارد. ایده جنوب جهانی همچنین به طور فزاینده ای با تلاش های فردی یا جمعی کشورهای در حال توسعه در شکل دادن فعالانه به نتایج بین المللی و خواسته های آنها برای سهم عادلانه تر در فرآیندهای تصمیم گیری جهانی مرتبط است.

ارزش جنوب جهانی در برجسته کردن مبارزه مشترک این کشورها در تأثیرگذاری بر مدیریت نظم بین‌المللی در مقایسه با شمال جهانی است، نه در یک هویت همگن

منتقدان استدلال می‌کنند که مفهوم جنوب جهانی ماهیت و دامنه کشورهای متنوع را بیش از حد ساده می‌کند و نمی‌تواند واقعیت‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی متعدد کشورهایی را که با هم گروه‌بندی می‌کند به تصویر بکشد. با این حال، این دیدگاه‌ها ممکن است به‌طور غیرمنصفانه ایده جنوب جهانی را برای آنچه که شامل نمی‌شود ارزیابی می‌کنند، نه آنچه را که واقعاً نشان می‌دهد. در واقع ارزش آن در برجسته کردن مبارزه مشترک این کشورها در تأثیرگذاری بر مدیریت نظم بین‌المللی در مقایسه با شمال جهانی است، نه در یک هویت همگن.

در سال‌های اخیر و به‌ویژه در سال ۲۰۲۳، مفهوم جنوب جهانی به طور فزاینده‌ای مفهوم ژئوپلیتیکی ارائه کرده است. در یک فضای ژئوپلیتیکی مورد مناقشه، اغلب بین کشورهای شمالی و جنوبی، بسیاری از کشورهای جنوبی مانند برزیل، هند و آفریقای جنوبی، برای دستیابی به منافع ملی خود بر واقع گرایی عملگرایانه تمرکز کرده اند. این رویکرد به این کشورها اجازه می‌دهد تا با ایجاد توازن بین نیازهای فوری و اهداف بلندمدت خود، بدون وابستگی شدید به همسویی‌های ایدئولوژیک یا سیاست‌های بلوک، در سیاست جهانی حرکت کنند.

یکی از نمونه‌های این رویکردها در پاسخ به حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ بود، جایی که بسیاری از کشورهای جنوب جهانی در برابر اتخاذ رژیم تحریم‌ که توسط بسیاری از کشورهای شمال جهانی علیه روسیه اعمال شد، مقاومت کردند. شیدور چنین اقدامی را به‌عنوان پیگیری خودمختار استراتژیک جنوب جهانی و تمایل آن به دنبال کردن منافع ملی در برابر همسویی با مواضع شمالی توصیف می‌کند.

بی میلی شمال در واکنش به اقدامات اسرائیل در غزه، در کنار محکومیت قاطعانه تجاوز روسیه به اوکراین، باعث ایجاد احساس ریاکاری در جنوب جهانی شده است

نشانه دیگری از دیدگاه های متفاوت بین شمال و جنوب جهانی در مواضع آنها در مورد وضعیت غزه مشهود است. کشورهای جنوب جهانی استاندارد دوگانه آشکار در مدیریت بحران های بین المللی توسط شمال را شناسایی کرده اند. بی میلی شمال در واکنش به اقدامات اسرائیل در غزه، در کنار محکومیت قاطعانه تجاوز روسیه به اوکراین (و فشار شدید برای دیگران برای انجام این کار)، باعث ایجاد احساس ریاکاری در جنوب جهانی شده است که ادعای شمال را تضعیف می کند؛ ادعای تعهد به قوانین بین المللی و اصول جهانی.

نقش گروه‌های خاص در جنوب جهانی، مانند بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) نیز در حال تغییر است و تغییرات قابل توجهی را در تلاش‌های بسیاری از کشورهای جهانی جنوب برای افزایش نفوذ جهانی خود نشان می‌دهد. بریکس یک گروه غیررسمی متشکل از قدرت‌های نوظهور و تثبیت‌شده جهانی جنوب، شبیه به گروه‌های دیگر مانند گروه هفت، به یک مجمع مهم تأثیرگذار بر تجارت، سرمایه‌گذاری و سیاست در بازارهای نوظهور تبدیل شده است. در اجلاس آگوست ۲۰۲۳ در ژوهانسبورگ، بریکس تصمیم گرفت تا عضویت خود را گسترش دهد و از آرژانتین، مصر، اتیوپی، ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی دعوت کند تا از ژانویه ۲۰۲۴ به این گروه بپیوندند.

یکی دیگر از تصمیمات مهم در این اجلاس بررسی مکانیسم هایی جهت کاهش مواجهه آنها با خطرات سیستم های مالی تحت سلطه شمال جهانی به ویژه از طریق ارزها و سیستم های پرداخت بود. اعضای بریکس تصمیم گرفتند استفاده فزاینده از ارزهای محلی را در تجارت دوجانبه خود و در نظر گرفتن جایگزین هایی برای سیستم پرداخت غالب دنبال کنند.

در حالی که در بریکس در مورد ایجاد یک ارز مشترک حمایت محدودی وجود دارد، بحث بر روی تنوع گزینه ها از طریق کاهش اتکای آنها به دلار آمریکا و سیستم پرداخت سوئیفت به عنوان تنها ابزار تجارت بین المللی متمرکز است. در اجلاس ژوهانسبورگ ۲۰۲۳، روسای بانک‌های مرکزی و وزرای دارایی از سوی کشورهای عضو موظف شدند مکانیسم‌هایی را شناسایی کنند که می‌تواند قرار گرفتن آنها در معرض تهدیدات مالی جهانی را کاهش دهد. انتظار می‌رود برخی از روش‌ها و پیشنهادها در اجلاس بعدی بریکس که انتظار می‌رود در اواسط سال ۲۰۲۴ در خزان روسیه برگزار شود، ارائه و مورد بحث قرار گیرد.

خارج از بریکس، طیف وسیع تری از کشورهای جنوب جهانی وجود دارد که سیاست ها و استراتژی های خود را برای افزایش نفوذ خود در امور جهانی دنبال می کنند

در حالی که کشورهای جنوب جهانی بخشی از بریکس هستند، مهم است که بریکس را به عنوان گروهی که نماینده جنوب جهانی به عنوان یک کل است نبینیم . اعضای بریکس اغلب در مورد رویکردها، دیدگاه ها، مواضع و منافع در مورد نظم جهانی موجود اختلاف نظر دارند.

در نتیجه آنها تمایل دارند تعامل خود را بر موضوعاتی متمرکز کنند که حداقل توافق مشترک بین آنها وجود دارد. اگر اختلاف نظر فاحشی وجود داشته باشد، این موضوعات اغلب از دستور کار خارج می شوند یا در تصمیمات آنها برای ایجاد اجماع گسترده تر کمرنگ می شوند. بنابراین بریکس به دنبال دخالت در هر موضوع یا خواسته های بین المللی یا حتی جهانی نیست.

خارج از بریکس، طیف وسیع تری از کشورهای جنوب جهانی وجود دارد که سیاست ها و استراتژی های خود را برای افزایش نفوذ خود در امور جهانی دنبال می کنند. بسیاری از کشورهای جنوب جهانی مانند مکزیک، ترکیه و اندونزی در فاصله ای امن به بریکس نزدیک شده اند و از طریق مسیری متفاوت با نظم جهانی تعامل دارند. این باعث نمی شود که نقش، صدا و خواسته های آنها نسبت به بریکس کمتر مرتبط باشد. تصور نادرست فزاینده از ماهیت و دامنه اقدام جهانی جنوب می تواند یک شکست بزرگ برای همکاری سازنده تر شمال-جنوب ایجاد کند که در بحبوحه رقابت قدرت جهانی تلاش کرده است روابط با جنوب جهانی را تقویت کند.

درک جنوب جهانی به عنوان یک مفهوم مهم است، اما در کنار هم قرار دادن موقعیت‌های آن‌ها به‌عنوان همگن مسیر خطرناکی است. این مهم می تواند منجر به سیاست های تحقیرآمیز شود که عاملیت فردی و درک پویایی جهانی را کاهش می دهد. بنابراین، تعامل مؤثر با جنوب جهانی مستلزم آن است که شمال جهانی این واقعیت‌های ژئوپلیتیکی در حال تغییر را شناسایی و خود را با آن تطبیق دهد؛ با تمرکز بر منافع متقابل و احترام به حاکمیت ملی.

کد خبر: ۲۷۴٬۸۶۶

اخبار مرتبط

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha