وحید پورتجریشی؛ بازار: تنش های ژئوپولیتیک در شرق اروپا و خاورمیانه در کنار موارد مهمی همچون شکل گیری تورم بی سابقه در اروپا و ضعف به جای مانده از دوران همه گیری کرونا در قاره سبز، منجر به ایجاد نوعی بحران انرژی در حوزه یورو شده است.
از سوی دیگر، تعهدات کشورهای صنعتی بزرگ در خصوص کنوانسیون آب و هوایی پاریس و لزوم کربن زدایی از صنایع تولیدی خود نیز منجر به چاره اندیشی بروکسل برای یافتن منابع قابل اعتماد انرژی مانند خورشید، باد، آب و حتی متانول شده است. با این وجود، به نظر می رسد هیدروژن منبعی بسیار قدرتمند تر از دیگر انواع انرژی محسوب شود. اما مشکل اصلی در خصوص استفاده از هیدروژن اینجاست که بنا بر فناوری و ظرفیت های موجود، تولید این سوخت ارزشمند نیازمند صرف مقادیر قابل توجهی از سوخت های فسیلی بوده که با این حساب، نمی توان تحصیل هیدروژن را کاملا پاک و سبز دانست.
همچنین باید توجه داشت که یکی از دلایل مهم حرکت کشورهای صنعتی بزرگ به سمت هیدروژن و دیگر جایگزین های سوخت فسیلی، موضوع تامین و بازار بی ثبات انرژی های فسیلی بوده که با این حساب، اگر قرار باشد برای تولید هیدروژن نیز همچنان مقادیر بالایی از سوخت های فسیلی را مصرف کنیم، فاصله چندان معناداری با مصرف سوخت های فسیلی ایجاد نخواهد شد. همچنین، تولید هیدروژن به صورت پالایشگاهی و مصنوعی فرآیندی پر هزینه بوده که توجیه پذیری اقتصادی آن را اندکی با مشکل مواجه می سازد.
کشف منابع هیدروژن طبیعی در آلبانی
طی ماه های گذشته، تحقیقات پژوهشگران برای یافتن منابع زیرزمینی و طبیعی هیدروژن طبیعی یا همان هیدروژن سفید با شدت و قوت خوبی ادامه یافته است. تاکنون منابع هیدروژن طبیعی در کشورهایی چون استرالیا، عمان، اسپانیا، فرانسه، آمریکا و کشور مالی در آفریقا یافت شده اند.
اما معدنکاران آلبانیایی در تازه ترین اکتشافات خود در یک معدن کروم در این کشور، به منابع عظیم هیدروژن طبیعی دست یافته اند که به گفته آنها، ظرفیت احتمالی استخراج آن بیش از ۲۰۰ تن در سال است. اکنون پژوهشگران به این نتیجه رسدیه اند که سه انفجار شدید رخ داده در معدن مشهور و بزرگ کروم «بولکیز» آلبانی از سال ۱۹۹۲ به این سو، به دلیل نشت هیدروژن از منافذ معدن بوده است.
در صورت ادامه روند فعلی، کشورهای وارد کننده انرژی دارای پتانسیل استحصال انرژی های تجدید پذیر در شقوق مختلف، می توانند در آینده به صادر کنندگان بزرگ انرژی جهان تبدیل شوند.
ماجرا از این قرار است که کاوشگران در فاصله یک کیلومتری معدن بولکیز، به آب های گرم زیر زمینی برخورده اند که سرشار از گاز هیدروژن طبیعی بوده است. با اینحال، هنوز میزان ظرفیت نهایی این منبع عظیم هیدروژن برآورد نشده است. اما پژوهشگران معتقدند که هیدروژن حاصل از این منبعه کاملا به سطح زمین نزدیک بوده و لذا، استخراج آن بسیار ساده و کم هزینه به نظر می رسد.
خروجی این سفره آبی زیر زمینی که از آن با نام «جکوزی» یاد می شود، ۱۱ تن در سال بوده که هدیروژن خروجی از آن خلوص ۸۴ درصدی دارد. اما همانطور که گفته شد؛ امکان برداشت ۲۰۰ تن هیدروژن طبیعی در سال از این منبع وجود دارد. همچنین، گفته می شود ظرفیت هدیروژن معدن مذکور، بیش از هزار برابر منابع کشف شده در کشورهایی چون عمان بوده و بزرگترین منبع هیدروژن طبیعی حال حاضر جهان به حساب می آید.
کشورهای غیرنفتی در مسیر تبدیل شدن به صادر کنندگان بزرگ انرژی جهان
جدا از موارد علمی جذاب مربوط به کشف منابع جدید انرژی های تجدید پذیر آن هم به صورت طبیعی در اقصی نقاط جهان، نکته مهم در این مقوله اینکه در صورت ادامه روند فعلی، کشورهای وارد کننده انرژی دارای پتانسیل استحصال انرژی های تجدید پذیر در شقوق مختلف، می توانند در آینده به صادر کنندگان بزرگ انرژی جهان تبدیل شوند.
برخی از اعضای مهم اوپک مانند امارات و عربستان سعودی هم اکنون در حال تاسیس و راه اندازی واحدهای بزرگ تولید هیدروژن و متانول هستند تا در آینده، همچنان جایگاه خود را به عنوان صادر کنندگان بزرگ انرژی حفظ نمایند.
به عنوان مثال، کشور آلبانی که از جمله کشورهای ضعیف (به لحاظ اقتصادی) در شرق اروپا محسوب می شود، در صورت سرمایه گذاری مناسب بر روی ذخایر تازه کشف شده هیدروژن خود، نه تنها از واردات سوخت های فسیلی در آینده بی نیاز خواد شد، بلکه به سادگی می تواند جای بزرگان اوپک در صادات انرژی را آن هم در مدت زمان نه چندان دور بگیرد.
لزوم حرکت ایران به سمت انرژی های تجدید پذیر
نگرانی فعلی در خصوص کشف منابع جدید انرژی های تجدید پذیر در کشورهای وارد کننده انرژی برای کشوری چون ایران از این روی است که در صورت ادامه روند فعلی، جهان به سمت این دسته از انرژی ها و جایگزین سازی آن با سوخت های فسیلی پیش خوهد رفت. دقیقا به همین دلیل، برخی از اعضای مهم اوپک مانند امارات و عربستان سعودی هم اکنون در حال تاسیس و راه اندازی واحدهای بزرگ تولید هیدروژن و متانول هستند تا در آینده، همچنان جایگاه خود را به عنوان صادر کنندگان بزرگ انرژی حفظ نمایند.
باید توجه داشت که حضور فعال و اختیاری تهران در جمع امضا کنندگان کنوانسیون آب و هوایی پاریس، تعهداتی برای ایران ایران در زمینه کربن زدایی ایجاد کرده که در صورت عدم پایبندی به آنها، جرایم سنگینی را برای کشور در بر خواهد داشت.
برای ایران نیز وضعیت به همین منوال خواهد بود. یعنی در صورت عدم تحرک کافی برای حصول و استخراج منابع انرژی جدید مانند انرژی خورشیدی و هیدروژن (بنا بر شرایط اقلیمی ایران)، به هیچ وجه دور از ذهن نخواهد بود که ایران از جمع کشورهای صادر کننده انرژی جهان حذف شود.
همچنین باید توجه داشت که حضور فعال و اختیاری تهران در جمع امضا کنندگان کنوانسیون آب و هوایی پاریس، تعهداتی برای ایران ایران در زمینه کربن زدایی ایجاد کرده که در صورت عدم پایبندی به آنها، جرایم سنگینی را برای کشور در بر خواهد داشت. لذا بهتر است تا پیش از فرا رسیدن سررسید تعهدات تهران در کنوانسیون مذکور و حذف تدریجی سوخت های فسیلی از سبد انرژی جهانی، با سرعت قابل توجهی به فکر فاصله گرفتن از سوخت های فسیلی و حرکت به سمت صادرات منابع تجدیدپذیر انرژی باشیم.
نظر شما