مرز توسعه در شرق کشور| رشد ۲۹۰ درصدی ترانزیت از ماهیرود

فائزه زیراچی؛ بازار: مرزها دارای اهمیت بسزایی در توان اقتصادی و میزان مبادلات بازرگانان کشورهای مختلف با یکدیگر هستند و بدیهی است توجه به آنها تاثیر مستقیمی بر اشتغال و تولید و مبادلات تجاری خواهد داشت.

در این راستا توجه به مقوله مرزها یکی از مهمترین نقش ها را در رونق اقتصادی ایفا می نماید. با توجه اینکه استان خراسان جنوبی، سومین استان پهناور کشور بوده و دارای گستردگی زیادی می باشد، این امر موجبات ایجاد ۱۰ واحد گمرکی در این استان را موجب شده است.

در این بین، مرز ماهیرود، به عنوان یکی از مهمترین مرزها با کشور افغانستان، از تبادلات تجاری بسیار مطلوبی برخوردار بوده که عمده کالاهای صادراتی استان، از این مرز، به کشور افغانستان صادرات می شود.

استان خراسان جنوبی نیز خطه ای است مرزی که بیش از آنکه داشته ها و باورهایش در اذهان عمومی انعکاس پیدا کند بر محرومیت آن تاکید کرده اند و از مسیرهای طی نشده اش گفته اند.

این گزارش بدنبال این است که رونق مرز در این استان را بررسی و ارزشی که مرزهای این استان با کشور افغانستان در اقتصاد کشور داشته، سخن بگوید.

خراسان جنوبی با داشتن ۳۳۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان، از گذشته های دور تا کنون به واسطه کوتاهی مسافت با استان های کشور همسایه از قرابت های فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و تجاری برخوردار بوده است.

افغانستان، یکی از مهمترین شرکای تجاری جمهوری اسلامی ایران است و گمرکات مرزی ماهیرود در خراسان جنوبی و دوغارون در خراسان رضوی و میلک در استان سیستان و بلوچستان، سه محور و معبر مهم صادراتی کالا به این کشور هستند.

در خراسان جنوبی از ۴ بازارچه مرزی ماهیرود، دوکوهانه، گلورده و یزدان، گمرک مرزی ماهیرود بار اصلی صادرات کالا به افغانستان را به دوش می‌کشد و نزدیک به ۵۰ درصد صادرات کالاهای ایرانی به افغانستان از این بازارچه ها روانه بازارهای افغانستان می شود. ماهیرود یکی از مهمترین دروازه های ورود به بازار افغانستان است که همه روزه شاهد رفت و آمد کامیون ها و تریلی ها در این مرز هستیم.

رشد ۸۲ درصدی صادرات

محمد کوه گرد، مدیرکل گمرکات استان خراسان جنوبی، اظهار کرد از ابتدای سال‌جاری یک هزار و ۹۱۰ تن کالا به ارزش ۵۳۷۷۹۰ هزار دلار استان صادر شده است.

وی به صادرات قطعی از گمرکات بیرجند، ماهیرود و گمرک مستقر در بازارچه مرزی ماهیرود اشاره کرد و بیان داشت: از ابتدای امسال ارزش کالای صادراتی معادل ۱۵۱ میلیون و ۱۷۳ هزار دلار به وزن بالغ بر ۱۰۳۵ هزار و ۴۰۰ تن می باشد که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر ارزش ۸۲ درصد رشد را نشان می‌دهد.

به گفته مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی با بیان اینکه عمده اقلام صادراتی قطعی گمرکات استان در این مدت شامل سیمان، روغن سوخت تقطیری، صیفی‌جات، کاشی، مصنوعات پلاستیکی بوده است.

وی عنوان کرد: این اقلام به کشورهای افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، ارمنستان، قزاقستان و عراق و غیره صادر شده است.

کوه گرد به صادرات ماده ۱۱۶ (کالاهای اظهار شده در سایر گمرکات کشور، خروجی از گمرک ماهیرود و گمرک مستقر در بازارچه‌های مرزی استان) اشاره کرد و بیان داشت: ارزش کل صادرات ماده ۱۱۶ معادل ۳۸۶ میلیون و ۶۱۶ هزار دلار به وزن بیش از ۸۷۵ هزار تن بوده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر وزن ۵۰ درصد افزایش داشته است.

به گفته وی عمده اقلام خروجی موضوع ماده ۱۱۶ شامل سیمان، کاشی، سرامیک و موکت و غیره بوده است.

مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی: به لحاظ ارزش، افزایش ۳۶۴ درصدی صادرات کالا به کشور پاکستان و افزایش صادرات کالا به کشور عراق را نسبت به مدت مشابه سال قبل شاهد بوده ایم.

محمد کوه گرد، مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی، اظهار داشت از ابتدای امسال کالاهای ترانزیتی به وزن ۴۱۹هزار و ۲۴۹ تن شامل فوفل، لوازم یدکی مستعمل و غیره از کشورهای ترکیه، امارات متحده عربی، فدراسیون روسیه، اندونزی و ویتنام از طریق گمرک ماهیرود به کشور افغانستان ترانزیت شده است.

وی بیان داشت: ترانزیت در استان نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر وزن ۲۹۰ درصد افزایش داشته است.

ماهیرود آماده فتح بازارهای جدید صادراتی

کوه گرد گفت: به لحاظ ارزش، افزایش ۳۶۴ درصدی صادرات کالا به کشور پاکستان و افزایش صادرات کالا به کشور عراق را نسبت به مدت مشابه سال قبل شاهد بوده ایم.

مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی به راه اندازی سامانه جامع امورگمرکی و انجام کلیه تشریفات گمرکی بصورت مجازی و بدون نیاز به حضور در استان طی دولت مردمی سیزدهم اشاره کرد.

کوه گرد بیان داشت: در راستای توسعه اقتصادی و حمایت از تولید و افزایش صادرات و دسترسی آسان و سریع به مواد اولیه وارداتی و همچنین ارزیابی در محل محصولات صادراتی ، انبار اختصاصی در شرکت کویرتایر و شرکت ذغال سنگ طبس ایجاد شده است.

مرز ماهیرود قطب صادرات شرق کشور

مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی با اشاره به نوپا بودن منطقه ویژه که از سال ۹۳ در بیرجند و از سال ۹۵ در سایت مرزی ماهیرود شروع به فعالیت کرده،است ، گفت:سایت مرزی منطقه ویژه در ماهیرود ۱۰۰ هکتار مساحت دارد و خوشبختانه تاکنون ۱۰۰ درصد سرمایه گذاری در این سایت انجام گرفته است

حسین زارعی افزود: استقبال خیلی خوبی در حوزه سرمایه گذاری در مرز ماهیرود انجام گرفته و تاکنون با ۴۷ واحد سرمایه گذاری قرارداد منعقد شده که ۲۷ واحد به بهره برداری رسیده و ۲۰ واحد هم در دست احداث است.

وی با اشاره به جایگاه خوب منطقه ویژه اقتصادی استان در شورای عالی مناطق آزاد و ویژه تجاری با توجه به عمر کوتاهی که از آن گذشته، اذعان داشت: علی رغم زیرساخت های خیلی خوبی که در مرز دوغارون خراسان رضوی وجود دارد و بیشترین صادرات به افغانستان هم از این مرز انجام می گیرد طی ماه های گذشته شاهد افزایش چشمگیر صادرات از مرز ماهیرود بوده ایم که علت آن بهبود زیرساخت ها و همدلی و همراهی دستگاه های اجرایی دخیل در مرز بوده است.

وی با بیان اینکه روزانه حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ کامیون متعلق به منطقه ویژه از این مرز ورود و خروج می شود، به ترافیک سنگینی که طی هفته های گذشته در مرز ماهیرود رقم خورد، اشاره و اذعان داشت:در حال حاضر این ترافیک مدیریت شده و روند ترخیص در زمان کوتاهی انجام می گیرد.

رشد ۴۷ درصدی صادرات از سایت مرزی منطقه ویژه

به گفته مدیر عامل منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی به لحاظ زیر ساختی همه امکانات از جمله آب، برق، گاز و اینترنت برای ورود سرمایه گذاران در مرز ماهیرود به همت دولت فراهم است.

وی به رغبت تجار افغان برای برقراری روابط تجاری با کشور از طریق مرز ماهیرود اشاره و افزود: علی رغم تحولاتی که در کشور افغانستان رقم خورد حتی یک روز هم مرز ماهیرود تعطیل نشد که این نشان از امنیت پایدار حاکم بر این سایت مرزی است.

مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی : ایکس ری دوم مرز ماهیرود ظرف چند ماه آینده در سایت منطقه ویژه اقتصادی راه اندازی می شود و از جمله نیازهای این سایت مرزی احداث هتل و بیمارستان است که تلاش داریم عملیات اجرایی هتل را بزودی شروع کنیم.

وی هم چنین از استقرار ایکس ری دوم مرز ماهیرود ظرف چند ماه آینده در سایت منطقه ویژه اقتصادی خبر داد و افزود: از جمله نیازهای این سایت مرزی احداث هتل و بیمارستان است که تلاش داریم عملیات اجرایی هتل را بزودی شروع کنیم.

زارعی استقرار هر کدام از این زیرساخت ها را در مرز ماهیرود زمینه ساز رونق و توسعه صادرات و مراودات تجاری دانست و افزود: واحدهای مستقر در منطقه به تجهیزات آتش نشانی، واحد HSEو ۶ نفر نیرو مجهزند و هر واحد ذخیره سازی آل را هم انجام داده است.

وی از تجهیز منطقه ویژه اقتصادی در مرز به ۱۲ شیر هیدرانت خبر داد و اذعان داشت: دو دستگاه ماشین آتش نشانی خریداری شده که یکی در بیرجند و دیگری در مرز ماهیرود مستقر خواهد شد.

وی از مرز بعنوان ظرفیت سرمایه گذاری برای کل استان نام برد که باید بیشتر مورد حمایت قرار گیرد.

مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی از افزایش ۷۰درصدی کل ناوگان ورودی به سایت مرزی منطقه ویژه اقتصادی در ۹ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل خبر داد و گفت: در ۹ ماه گذشته ۲۹ هزار و ۶۵۸ کامیون به سایت ورود کرده اند که این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۲۰ هزار و ۱۷۱ کامیون بوده است.

زارعی با تاکید بر اینکه در این مدت ترانزیت ۱۹۲درصد و صادرات هم ۴۷ درصد افزایش داشته، افزود: حجم سرمایه گذاری انجام شده در سایت مرزی ماهیرود تاکنون ۴۸۰میلیارد تومان بوده است.

ضرورت ایجاد تعاملات خراسان جنوبی با کشور افغانستان

مجتبی فردوسی پور دیپلمات ارشد وزارت امور خارجه و مدیر گروه مطالعاتی غرب آسیا و شمال آفریقای مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه در سفر هفته گذشته خود به خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار کرد: در استان خراسان جنوبی بر اساس آمایش سرزمینی و طرح مطالعاتی ارائه شده از سوی دانشگاه های منطقه به ویژه دانشگاه بیرجند بررسی و زیرساخت های لازم تعاملات اقتصادی فی ما بین خراسان جنوبی و کشور معین افغانستان آنالیز شده است.

وی با بیان اینکه حتما باید وضعیت ویژه و خاصی که کشور افغانستان در حوزه اقتصادی و امنیت اجتماعی دارد در وضعیت مشترک تعاملات دیده شود، اظهار داشت: افغانستان به عنوان یک کشور برادر و دوست می تواند بستر مناسب را در تعاملات بین جامعه ای مخصوصاً در حوزه مناطق فضای محلی ایجاد کند.

وی با بیان اینکه می‌توانیم در حوزه تولید انرژی‌های پاک از سوخت های فضولات استفاده کنیم، گفت: ایران می تواند از توانمندی و زیرساخت ولایت فراه در حوزه کشت فراسرزمینی استفاده و کشاورزی مکانیزه را به آن منطقه ببرد تا بتوانیم از زمین‌های حاصل خیز منطقه بهره مند شویم.

وی بیان کرد: با توجه به اینکه هر دو طرف منطقه به عنوان قطب معدنی مطرح هستند تعاملات مشترک در حوزه معدن می‌تواند به یک ظرفیت بالای اقتصادی تبدیل و تعاملات در حوزه ترانزیت کالا را افزایش دهد.

وی با اشاره به اینکه می‌توانیم استان خراسان جنوبی را در تواصل استان سیستان و بلوچستان برای دسترسی افغان‌ها به آب آزاد در حوزه کریدور جنوب به شمال مطرح کنیم، گفت: امروز افغانستان رشد یافته‌ای را می‌خواهیم که هم دارای امنیت باشد و هم زمینه‌های توسعه اقتصادی برای مردم افغانستان را به وجود بیاورد.

وی با اشاره به اینکه کشور ایران با ۱۵ کشور همسایگی دارد که این مهم می‌تواند ظرفیت‌های غنی را برای ایران ایجاد کند، افزود: گرچه وضعیت کشور افغانستان به عنوان یک کشور محروم، بحران زده و تحت اشغال مطرح می‌شود اما می تواند در تعریف جدیدحوزه همسایگی،نقطه عطف در اتصال قاره‌های آسیا، اروپا و آفریقا شناخته شود.

وی گفت: امیدواریم داده‌های اطلاعاتی این نوع هم اندیشی ها بتواند به عرصه اجرا برسد و مردم به ویژه اهالی استان خراسان جنوبی بتوانند به صورت ملموس از این وضعیت رشد و توسعه در حوزه اقتصاد مقاومتی بهره برداری کنند.

دبیرکل اتاق بازرگانی ایران هم در گفتگو با بازار بیان داشت: خراسان جنوبی با ظرفیت مبتنی بر دیپلماسی مرزی و دیپلماسی با سیاست همسایگی یکی از پر ظرفیت ترین استان های کشور است.

وی با بیان اینکه استان خراسان جنوبی صرف نظر از قابلیت‌های معدنی، استعدادهای گردشگری، سابقه تمدنی و دانشی و کارکردهای هم مرزی با کشور افغانستان ظرفیت‌هایی دارد که می‌تواند در ماورا با ازبکستان به وجود آورد، افزود: امروز ضرورت دارد یک سری از تغییرات ایجاد کنیم تا بتوانیم مبتنی بر آن قابلیت مند کردن الگوی سیاست همسایگی را به وجود آوریم.

شاه‌ویسی گفت: استان خراسان جنوبی می تواند به عنوان یکی از استان‌های پیشرو با کارکرد و هدف گذاری مشخص و همچنین با عوامل موثر، نقش پیشران و تحول ساز را در کشور به‌وجود آورد.

وی با بیان اینکه خراسان جنوبی با قابلیت دانشگاهی و تعامل بین بخشی که دارد می‌تواند زنجیره ای متناسب بر دیپلماسی مبتنی بر سیاست همسایگی را برای کشور برقرار کند، عنوان کرد: اتاق ایران راهبری و استعداد بخش خصوصی را به میدان آورده و سعی می‌کند مبتنی بر این همراهی‌ها در حوزه‌های استانی و نهایتاً در محیط منافع ملی ظرفیت های اقتصادی اثرگذار را به وجود آورد.

در حالی شاهد تحول و رونق در مرز ماهیرود هستیم که با توجه به حجم گسترده صادرات، و امکانات زیرساختی که بخش خصوصی در کنار بخش دولتی فراهم کرده است این مرز می تواند قطب صادرات شرق کشور شود و افزایش تعاملات استان با افغانستان و دیگر کشورهای همسایه باید همچنان اولویت مسئولان و بخش خصوصی استان باشد.