حرکت به سمت آبیاری نوین؛ راهکار اصلی عبور از مشکلات کم آبی در ایلام

مهسا نظری؛ بازار: یکی از معضلاتی که در این چند دهه اخیر استان ایلام را به شدت مورد تهدید قرار داده، بحران آب و خشکسالی‌ است، متأسفانه در استان ایلام خشکسالی از لحاظ شدت و گستردگی روز به روز افزایش می یابد به‌طوری‌که به شکل تقریبی تمامی مساحت این منطقه درگیر این پدیده به شکل بلند مدت شده است.

بررسی ها نشان داده بیشترین میزان آب مصرفی در استان مربوط به حوزه کشاورزی می باشد، چرا که کشاورزی با ۹۲ درصد بزرگترین و مهم‌ترین مصرف کننده آب در استان به شمار می‌رود و جالب این است که بیش ترین میزان هدر رفت منابع آب نیز مربوط به همین حوزه است، زیرا ۸۰ درصد اتلاف منابع آب به دلیل عدم استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته آبیاری در این بخش به هدر رفته و همین امر موجب شده امروزه کشاورزی در استان ایلام به علت محدودیت منابع آبی با چالشی جدی مواجه شود.

لازم به ذکر است، علارغم اینکه به دلیل خشکسالی، استان ایلام در وضعیت هشدار کمبود آب قرار گرفته، باز هم کشت محصولات پرآب و آبیاری سنتی با وجود تلاش‌ها همچنان در اکثر مناطق استان ادامه دارد.

لزوم توسعه سامانه نوین آبیاری در استان

در استان ایلام روز به روز شرایط منابع آبی بغرنج تر می‌شود و همین امر تاثیر بسزایی بر کشت و کار در شهرستان های این خطه گذاشته است تا جایی که بسیاری از مزارع کاربری خود را از دست می‌دهند.

از این رو با توجه به شرایط آبی منطقه، توسعه هرچه بیشتر سامانه‌های نوین آبیاری می‌تواند میزان تولید محصولات مختلف کشاورزی را حفظ کند و از سوی دیگر از بحران‌های دیگر مانند فرونشست زمین و افزایش ریزگردها بکاهد.

آنطور که کارشناسان بیان می‌کنند توسعه طرح‌های آب و خاک به‌ویژه گسترش پروژه‌های آبیاری جدید از ضرورت‌های صنعت کشاورزی کشور و استانی است، زیرا بارش‌ و منابع آبی موجود در بخش زراعت به حدی نیست که همچنان بتوان کشاورزی غرقابی را دنبال کرد.

مزیت سامانه نوین آبیاری

شایان ذکر است که سامانه های نوین آبیاری برنامه ریزی آبیاری را متناسب با رطوبت خاک و آب و هوا تنظیم میکنند و همین برنامه ریزی سامانه نوین آبیاری، به بهبود استفاده از آب در آبیاری فضای سبز کمک می کنند.

باید بپذیریم که شرایط آب و هوایی استان ایلام ازنظر بارش نزولات جوی مناسب نیست و نسبت به سال های قبل در وضعیت مطلوبی قرار نداریم، لذا باید تلاش شود تا آب موجود را حفظ کنیم که به نظر می‌رسد سیاست‌های تشویقی دولت بر مبنای اجرای سامانه‌های نوین آبیاری بتواند قدمی در راستای بهبود راندمان کشاورزی، جلوگیری از هدر رفت آب و همچنین حفاظت از منابع آبی استان به شمار رود

همچنین سامانه های نوین آبیاری برخلاف روش های آبیاری سنتی که کنترل گر های آن یک برنامه ریزی متداول و از پیش تعیین شده دارند، از کنترل گر های هوشمند مطابق با وضعیت آب و هوا و تبخیر گیاهان استفاده میکنند و بر آبیاری نظارت دارند.

از سوی دیگر نیز این سامانه های آبیاری به طور خودکار برنامه ریزی را مطابق با شرایط اصلی زمین زراعی تنظیم کرده و با توجه به درجه حرارت در مزرعه و کاهش بارندگی بر اساس عوامل اختصاصی مانند رطوبت، خاک، نحوه عملکرد آبپاش زمانبندی را تنظیم می کنند.

عدم رونق سیستم های نوین آبیاری در ایلام

با این اوصاف از سال‌های گذشته تا کنون سیستم آبیاری ایلام تغییر چندانی نکرده و این امر موجب مصرف بیش از اندازه آب در بخش کشاورزی و هدر رفت منابع آبی شده است.

مسئولان سال‌هاست موضوع توسعه روش‌های آبیاری نوین را مطرح می‌کنند اما به نظر می‌رسد توفیق چندانی در رفع موانع اجرای آن نداشته‌اند، بررسی ها نشان داده چندین عامل باعث شده تا سامانه‌های آب‌رسانی نوین در استان با مشکلاتی روبرو باشند که از آنان عملکرد ناموفق مجریان، عدم نظارت صحیح و کمبود اعتبار بوده است.

باید بپذیریم که شرایط آب و هوایی استان ایلام ازنظر بارش نزولات جوی مناسب نیست و نسبت به سال های قبل در وضعیت مطلوبی قرار نداریم، لذا باید تلاش شود تا آب موجود را حفظ کنیم که به نظر می‌رسد سیاست‌های تشویقی دولت بر مبنای اجرای سامانه‌های نوین آبیاری بتواند قدمی در راستای بهبود راندمان کشاورزی، جلوگیری از هدر رفت آب و همچنین حفاظت از منابع آبی استان به شمار رود.