بازار؛ گروه بین الملل: از ماه نوامبر، حوثی‌های یمن حملات موشکی و پهپادی زیادی را به کشتی‌ها در خلیج عدن و جنوب دریای سرخ در واکنش به جنگ اسرائیل با حمایت آمریکا علیه غزه انجام داده‌اند. انصارالله، همچنین در ۱۹ نوامبر یک کشتی حمل خودرو به نام «گلکسی لیدر» را که توسط ژاپن اداره می‌شد و تا حدی متعلق به اسرائیل بود، ربودند. در ۱۹ دسامبر، پنتاگون با ایجاد عملیات دریایی موسوم به «نگهبان رفاه»، یک ابتکار امنیتی عمدتاً غربی با هدف بازدارندگی حوثی‌ها از ایجاد اختلال در کشتیرانی در نزدیکی باب المندب، خط باریکی که یمن را از شاخ آفریقا جدا می‌کند، انجام داد.
در حالی که حدود ۳۰ درصد از کل کانتینرهای جهانی و تقریباً ۱۲ درصد تجارت جهانی از باب المندب عبور می کنند، با این حال، عملیات نگهبان رفاه نتوانست انصارالله را از ادامه حملات موشکی و پهپادی خود باز دارد. این گروه به طور مداوم گفته است که این حملات به کشتی‌ها در سواحل یمن در صورتی پایان می‌یابد که اسرائیل حملات خود به غزه را متوقف کند. به جای استفاده از اهرم های آمریکا برای متقاعد کردن دولت اسرائیل برای موافقت با آتش بس در غزه، دولت بایدن به همراه انگلیس در هفته گذشته مجموعه ای از حملات هوایی را علیه اهداف حوثی ها در سراسر یمن انجام داده و در عین حال به تامین بمب به اسرائیل و سایر تسلیحات برای ادامه عملیات غزه ادامه داده است.
پنتاگون مایل بود بر این نکته تاکید کند که حملات این ماه ایالات متحده و انگلیس علیه اهداف انصارالله در یمن خارج از چارچوب عملیات نگهبان رفاه انجام شد. این حملات، اولین مداخله مستقیم نظامی ایالات متحده علیه حوثی‌ها از اکتبر ۲۰۱۶، تنش‌های منطقه‌ای را به گونه‌ای تشدید می‌کند که نزدیک‌ترین متحدان و شرکای عرب واشنگتن در خلیج فارس را ناراحت می‌کند.
از زمانی که موج اول حملات غرب علیه حوثی ها در یمن صورت گرفته، برخی از مقامات کشورهای عربی خلیج فارس به صراحت نسبت به چنین اقدام نظامی هشدار داده و از مشارکت با غرب خودداری کرده اند
به غیر از بحرین که به استرالیا، کانادا و هلند در ایفای نقش های غیرعملیاتی در این حملات آمریکایی_انگلیسی پیوست، سایر اعضای شورای همکاری خلیج فارس از مشارکت خودداری کرده و بیشتر آنها نسبت به تشدید تنش از سوی واشنگتن و لندن ابراز نگرانی کرده اند. حتی، قبل از ۱۱ ژانویه، زمانی که موج اول حملات صورت گرفت، برخی از مقامات کشورهای عربی خلیج فارس به صراحت نسبت به چنین اقدام نظامی هشدار دادند.
وزارت خارجه عمان اعلام کرده که مسقط تنها می تواند استفاده از اقدام نظامی توسط کشورهای دوست را محکوم کند و هشدار داد که حملات ایالات متحده و بریتانیا خطر بدتر شدن اوضاع خاورمیانه را در پی دارد
محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر، در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده در ۷ ژانویه، نگرانی های خود را به وضوح بیان کرد. وی با بیان اینکه ما هرگز اقدام نظامی را به عنوان یک راه حل نمی بینیم، افزود: حفاظت از خطوط کشتیرانی از طریق ابزار دیپلماتیک، بهترین راه ممکن خواهد بود. ۹ روز بعد، شیخ محمد هنگام سخنرانی در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس، هشدار داد که حملات نظامی علیه حوثی‌ها در مهار عملیات انصارالله شکست خواهد خورد. وی همچنین گفت: «ما باید به موضوع اصلی، که غزه است، بپردازیم تا همه چیز خنثی شود... اگر فقط روی علائم تمرکز کنیم و مسائل واقعی را درمان نکنیم، [راه حل ها] موقتی خواهد بود».
مدت کوتاهی پس از حملات ایالات متحده و انگلیس، کویت همچنین «نگرانی شدید خود را نسبت به تحولات منطقه دریای سرخ پس از حملاتی که سایت‌هایی در یمن را هدف قرار داد، ابراز کرد». در مورد عمان که اغلب به عنوان میانجی کلیدی و متعادل کننده ژئوپلیتیکی در منطقه عمل کرده است، وزارت خارجه این کشور اعلام کرد که مسقط تنها می تواند استفاده از اقدام نظامی توسط کشورهای دوست را محکوم کند و هشدار داد که حملات ایالات متحده و انگلیس خطر بدتر شدن اوضاع خاورمیانه را در پی دارد. در بیانیه این وزارتخانه آمده است: «ما توسل به اقدام نظامی توسط متحدان غربی در حالی که اسرائیل در جنگ وحشیانه خود بدون پاسخگویی پافشاری می کند، را محکوم می کنیم.
یکی از اعضای شورای همکاری خلیج فارس که بیش از همه نگران تشدید تنش ها در خلیج عدن، جنوب دریای سرخ و یمن است احتمالاً عربستان سعودی است
سهام بالای عربستان سعودی
اما، عضو شورای همکاری خلیج فارس که بیش از همه نگران تشدید تنش ها در خلیج عدن، جنوب دریای سرخ و یمن است احتمالاً عربستان سعودی است. اواخر سال گذشته، ریاض از دولت بایدن خواست تا در پاسخ به حملات انصارالله به کشتی‌های نزدیک سواحل یمن، خویشتنداری نشان دهد. پس از آغاز حملات آمریکا و انگلیس، وزارت امور خارجه عربستان خواستار «جلوگیری از تشدید تنش» شد و در عین حال اشاره کرد که ریاض با «نگرانی بزرگ» وقایع را زیر نظر دارد.
«مهران کامروا»، استاد دولت در دانشگاه جورج تاون قطر، در این رابطه توضیح داد: «این بیانیه نشان‌دهنده تلاش عربستان برای تشویق کاهش تنش و در عین حال تضمین دیپلماتیک کوتاه‌مدت و میان‌مدت آن با اعلام نگرانی خود به همه طرف های درگیر، از جمله ایالات متحده و انگلیس است.
به گفته عزیز القاشیان، یکی از همکاران دانشگاه لنکستر در انگلیس، «سعودی ها نگران هستند و دلیل خوبی دارند.» او به اندیشکده ریسپانسیبل استیت‌کرافت گفت: «نخبگان حاکم سعودی می خواهند از گرفتار شدن در درگیری های منطقه ای و بین المللی اجتناب کنند.
پادشاهی مصمم است اطمینان حاصل کند که تنش زدایی سعودی_ایرانی که در ماه مارس گذشته با میانجیگری عمان، عراق و چین انجام شد، در مسیر خود باقی بماند
همچنین، سعودی‌ها می‌خواهند آتش‌بس نزدیک به دو ساله خود با حوثی‌ها حفظ شود. در همین راستا پادشاهی مصمم است اطمینان حاصل کند که تنش زدایی سعودی_ایرانی که در ماه مارس گذشته با میانجیگری عمان، عراق و چین انجام شد، در مسیر خود باقی بماند. دیدگاه ریاض این است که مداخله نظامی ایالات متحده و انکلیس در یمن تهدیدی برای تضعیف منافع هر دو کشور است.
به گفته کامراوا، «نگرانی عربستان این است که حملات به کشتی‌ها در دریای سرخ، و حملات آمریکا و انگلیس به یمن، ایران و حوثی‌ها را به هم نزدیک‌تر کند و ایران مستقیم‌تر در عملیات حوثی‌ها دخالت کند».
آمریکا و انگلیس با حمله به یمن، جنگ غزه را فراتر از فلسطین تشدید کرده اند. در همین راستا، عربستان سعودی می خواهد هر کاری که می تواند انجام دهد تا از تشدید بیشتر تنش جلوگیری کند زیرا ممکن است به مرزهای خود سرایت کند و منجر به رادیکالیزه شدن حساسیت های سیاسی داخلی شود. رهبری عربستان سعودی اذعان دارد که اگر بحران منطقه‌ای جاری در دوره ۲۰۲۰_۲۰۱۶، زمانی که تنش‌ها بین ریاض و تهران بالا بود، آشکار می‌شد، پادشاهی در موقعیت بسیار آسیب‌پذیرتری قرار می‌گرفت. به دلیل تنش زدایی اخیر، پادشاهی تهدید ایران برای پادشاهی را قابل کنترل تر می داند.
القاشیان نیز معتقد است که تشدید تنش منطقه‌ای به دلیل جنگ غزه و متعاقب آن تشدید تنش‌ها در دریای سرخ نمونه‌هایی از این موضوع است که چرا توافق عادی‌سازی بین عربستان و ایران که در مارس گذشته منعقد شد، از نظر استراتژیک برای ریاض ارزشمند است.
مقامات ریاض به شدت نگران این هستند که چگونه جنگ غزه، حملات حوثی ها به کشتیرانی در دریای سرخ و اقدامات تلافی جویانه ایالات متحده و انگلیس می تواند این حجم از آب و قلمرو اطراف را بی ثبات کند
در نهایت، رهبری عربستان سعودی درصدد است تا چشم‌انداز ۲۰۳۰ خود یعنی برنامه جاه‌طلبانه تنوع اقتصادی پادشاهی را در اولویت قرار دهد؛ در حالی که یک چشم انداز موفق، مستلزم ثبات در عربستان سعودی و همسایگی آن است. در همین چارچوب است که دولت سعودی سال گذشته روابط دیپلماتیک خود را با ایران عادی کرد، از فرصت‌هایی برای نزدیکی با قطر و ترکیه در سال‌های ۲۰۲۱/۲۰۲۲ استقبال نمود و حوثی‌ها را در مذاکرات درباره آتش‌بس دائمی مشارکت داد.
با ساخت شهر نئوم، یک کلان شهر آینده نگر، و دیگر پروژه های ۲۰۳۰ مستقر در امتداد ساحل دریای سرخ، مقامات ریاض به شدت نگران این هستند که چگونه جنگ غزه، حملات حوثی ها به کشتیرانی در دریای سرخ و اقدامات تلافی جویانه ایالات متحده و انگلیس می تواند این حجم از آب و قلمرو اطراف را بی ثبات کند.
ریاض برای اطمینان از عدم از سرگیری حملات انصارالله علیه عربستان سعودی، سعی کرده از حملات نظامی آمریکا و انگلیس در یمن در این ماه فاصله بگیرد
تشدید بیشتر تنش ها توسط هر یک از طرفین سناریویی است که دولت سعودی می خواهد به هر قیمتی از آن اجتناب کند. ریاض برای اطمینان از عدم از سرگیری حملات انصارالله علیه عربستان سعودی، سعی کرده از حملات نظامی آمریکا و انگلیس در یمن در این ماه فاصله بگیرد. با این حال، با توجه به مشارکت منامه، هر چند اسمی، در حملات واشنگتن و لندن به اهداف حوثی‌ها و همچنین روابط عادی آن با اسرائیل، این احتمال که حوثی ها ممکن است با هدف قرار دادن ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا، که در بحرین مستقر است، اقدامات تلافی جویانه انجام دهند، قابل رد نیست.
با توجه به اینکه تا چه حد حفاظت از امنیت ملی بحرین برای عربستان سعودی و دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس اولویت بالایی داشته است، چنین سناریویی خطر آسیب جدی به منافع ریاض را به همراه دارد. همانطور که کامراوا استدلال کرده، هدف قرار دادن منافع ایالات متحده در شبه جزیره عربستان توسط حوثی‌ها، یا «برخی از گروه‌های سست درون آنها» می‌تواند «تحولی بسیار خطرناک و آتش‌سوزی باشد که مهار آن دشوار است».
نظر شما