بازار؛ گروه بین الملل: آنیل سوکلال نماینده آفریقای جنوبی در گروه اقتصادهای نوظهور جهان موسوم به بریکس، گفت: ایران، عربستان، امارات، مصر و اتیوپی از امروز اول ژانویه ۲۰۲۴ میلادی (۱۱ دی) به این بلوک خواهند پیوست.
سوکلال با اشاره به شرکت نمایندگان بلندپایه ایران، عربستان، امارات، مصر و اتیوپی، در نشست اخیر بریکس که اوایل ماه دسامبر در دوربان آفریقای جنوبی برگزار شد، تاکید کرد: با پیوستن این کشورها، اعضای بریکس ۲ برابر خواهد شد. قرار است نمایندگان اعضای جدید بریکس در نشست بعدی این بلوک اقتصادی که ۳۰ ژانویه (۱۰ بهمن) در مسکو برگزار خواهد شد نیز شرکت داشته باشند.
در سالهای اخیر ایران رویکرد نگاه به شرق خود را با پیوستن شانگهای و بریکس نشان داده است. البته سازمان همکاری شانگهای عمدتاً بر مسائل سیاسی و امنیتی متمرکز است، در حالی که بریکس بلوکی از اقتصادهای بازار در حال ظهور است که حدود ۳۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل دهد. پیوستن ایران به بریکس بلافاصله پس از عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای، قطعاً نشان داد که تلاش‌های آمریکا برای منزوی کردن ایران به میزان قابل توجهی محدود است.
در حال حاضر، بریکس ۳۰ درصد از اقتصاد جهانی را کنترل می‌کند و اگر اتکای کشورهای عضو این بلوک اقتصادی به دلار آمریکا به طور کامل پایان یابد، ممکن است این میزان افزایش یابد.
«توماس هیل» یکی از مقامات سابق وزارت امور خارجه آمریکا معتقد است آمریکا باید نگران پیوستن اعضای جدید به بریکس باشد، زیرا آنها ممکن است روند دلار زدایی را تقویت کنند. هیل در مطلبی که برای اندیشکده آمریکایی شورای آتلانتیک نوشت، ضمن اشاره به پذیرش عضویت مصر از سوی بریکس هشدار داد: کشورهای شمال آفریقا ممکن است به برخی از تهاجمی‌ترین مدافعان دلار زدایی تبدیل شوند. واضح است که متحدان سنتی آمریکا، مانند مصر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، در حال بررسی راه‌هایی برای دلار زدایی هستند و پکن به پیشبرد این روند کمک می‌کند.
باید گفت کاهش وابستگی به دلار آمریکا در تعاملات تجاری و اقتصادی یکی از سیاست های پویا در قبال خنثی سازی تحریم های غرب یا به مفهوم کامل تر، اختلال در هژمون سازی دلار آمریکا در اقتصاد بین الملل است. با شروع استفاده ابزاری آمریکا از دلار خود در جهت کسب منافع سیاسی در جهان، کشورها راهکار دلار زدایی را در اولویت برنامه های جاری خود قرار داده اند. به ویژه کشورهایی که در دهه های اخیر وارد فاز تنش سیاسی، اقتصادی، مالی با بلوک غرب به رهبری ایالات متحده آمریکا شده اند به دنبال بسترسازی اجرای پروژه دلار زدایی در ارتباطات با یکدیگر بوده اند.
در خصوص این موضوع خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور نادر انتصار رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا انجام داده که در ادامه آمده است.
با افزودن ایران به کشورهای عضو، بریکس می تواند حضور خود را در جنوب غربی آسیا افزایش دهد و دامنه جهانی خود را گسترش دهد
*از اول ژانویه ۲۰۲۴، ایران رسما به عضویت دائم بریکس درآمده است. اهمیت این عضویت برای گروه بریکس چیست؟
با افزودن ایران به کشورهای عضو، بریکس می تواند حضور خود را در جنوب غربی آسیا افزایش دهد و دامنه جهانی خود را گسترش دهد.
از نظر سیاسی، عضویت ایران در بریکس جایگاه و حضور این کشور را در سطح بین المللی ارتقا می دهد
*اهمیت این عضویت برای ایران چیست؟
از نظر سیاسی، عضویت ایران در بریکس جایگاه و حضور این کشور را در سطح بین المللی ارتقا می دهد. از نظر اقتصادی، این امکان را به ایران می دهد که خود را با چندین کشور مهم بیشتر هماهنگ کند و در شرایط مناسب جایگاه اقتصادی خود را تقویت کند. همچنین فرصتی برای ایران برای یافتن راه‌های هوشمندانه برای به چالش کشیدن تحریم‌های آمریکا فراهم می‌کند.
سازمان هایی مانند سازمان همکاری شانگهای و بریکس می توانند چارچوبی را برای کشورهای عضو فراهم کنند تا برخی از فعالیت های اقتصادی خود را هماهنگ کنند
*بریکس و سازمان همکاری شانگهای (SCO) از جمله سازمان هایی هستند که برخی کارشناسان معتقدند «جنوب جهانی» را مدیریت خواهند کرد. ارزیابی شما چیست؟
«جنوب جهانی» متشکل از کشورهای بسیاری در سطوح مختلف توسعه اقتصادی و منافع اقتصادی متفاوت است. بنابراین، مدیریت مؤثر «جنوب جهانی» برای هر سازمانی چالش برانگیز خواهد بود. با این حال، سازمان هایی مانند سازمان همکاری شانگهای و بریکس می توانند چارچوبی را برای کشورهای عضو فراهم کنند تا برخی از فعالیت های اقتصادی خود را هماهنگ کنند. من فکر می کنم بریکس و سازمان همکاری شانگهای نباید بیش از حد گسترش پیدا کنند. در غیر این صورت انسجام و اثربخشی خود را تضعیف خواهند کرد. ما قبلاً یکی از نمونه‌های اخیر را دیده‌ایم که آرژانتین رئیس‌جمهور مورد علاقه ترامپ را انتخاب کرد و وعده خروج از بریکس را داد.
*با توجه به برنامه هایی مانند دلارزدایی در بریکس و سازمان همکاری شانگهای، به نظر شما این سازمان ها می توانند نظم اقتصادی غرب را در نظام بین الملل به چالش بکشند؟
موضوع دلارزدایی مدتی است که صحبت می شود، اما در حال حاضر، ارز بریکس وجود ندارد و دلار آمریکا همچنان ارز انتخابی در بین کشورهای بریکس است. با این حال، اگر بریکس واقعاً ارز خود را توسعه دهد و از آن به عنوان وسیله ای برای معامله در بین اعضای خود استفاده کند، آنگاه می تواند گام موثر و ضروری برای به چالش کشیدن نظم غربی در نظام بین الملل بردارد. در حال حاضر، بریکس به ایجاد چارچوبی شبیه دلارزدایی نزدیک نیست.
*هند سیاست متعادلی را علیه شرق و غرب انجام می دهد و عضویت آن در بریکس و شانگهای نشان می دهد که دهلی تمام منافع خود را در غرب دنبال نمی کند. به نظر شما این موضوع در آینده چالشی برای چنین کشورهایی نخواهد بود و امکان پیروی از «استراتژی پوشش ریسک» برای آنها وجود خواهد داشت؟
همانطور که قبلاً اشاره کردم، مشکل انسجام و وحدت هدف چالش بزرگی خواهد بود که بریکس و سازمان همکاری شانگهای باید با آن مقابله کنند. بدیهی است که موقعیت هند به عنوان کشوری با یک پا در شرق و پای دیگر در غرب چالش مهمی برای دهلی نو و همچنین برای بریکس و سازمان همکاری شانگهای خواهد بود.
نظر شما