بازار؛ گروه بین الملل: نقش چین در انتقال انرژی کشورهای حاشیه خلیج فارس روندها را در روابط اقتصادی گسترده تر آنها منعکس می کند. طرف چینی به تدریج به نهاده های با ارزش بالاتر، از تامین کنندگان قطعات، به پیمانکاران و در نهایت به سرمایه گذاران و سرمایه گذاران مشترک در پروژه های خورشیدی و بادی در مقیاس بزرگ تبدیل شده است.
البته، تسلط چین در زنجیره تامین انرژی پاک منحصر به خلیج فارس نیست. شش تولید کننده برتر ماژول خورشیدی در سطح جهان از نظر ارزش تولید، همه شرکت های چینی هستند. شرکت های چینی همچنین بر انواع دیگر قطعات خورشیدی و بادی در امتداد زنجیره ارزش تسلط دارند. در بازارهایی که اثر رانتی و تمرکز قوی بر دستیابی به کمترین قیمت در مناقصه را نشان می‌دهند، دولت‌ها تمایل دارند بر واردات ارزان‌ترین و کارآمدترین قطعات تمرکز کنند.
این مولفه‌ها تقریباً همیشه از سوی چین می‌آیند؛ حتی اگر به قیمت سیاست‌های صنعتی مؤثر در کوتاه‌مدت تمام شود. این موضوع بدان معناست که بازارهای عربستان و امارات به سرعت به بازارهای صادراتی مهم برای شرکت های چینی تبدیل شده اند. پیمانکاران چینی مانند گروه مهندسی انرژی چین و شانگهای الکتریک نیز نقش مهمی در ساخت اولین گروه از پروژه‌های صنعتی ایفا کرده‌اند، اما با ورود شرکتهای پیمانکاری هندی ارزان‌تر، اکنون نقش کمتری در این بخش از زنجیره ارزش ایفا می‌کنند.
نقش رو به رشد چین به‌عنوان سرمایه‌گذار و توسعه‌دهنده در پروژه‌های خورشیدی، هم در مقیاس تجاری و هم در توسعه‌های سبز و براون‌فیلد، جالب توجه است
نقش رو به رشد چین به‌عنوان سرمایه‌گذار و توسعه‌دهنده در پروژه‌های خورشیدی، هم در مقیاس تجاری و هم در توسعه‌های سبز و براون‌فیلد، جالب توجه است. در بیشتر موارد، کشورهای حاشیه خلیج فارس مشکلی برای دسترسی به سرمایه یا بدهی ندارند و شرکت های دولتی خلیج فارس معمولاً بیشتر سرمایه گذاری را در این بخش انجام می دهند. اما در مقیاس ابزار، تولیدکنندگان ماژول مانند ژینکو سولار، بزرگترین کنسرسیوم در جهان، کنسرسیوم های پیشرو هستند که برنده مناقصه های خورشیدی بزرگ در عربستان سعودی شده اند.
شرکت های چینی بسیاری از زنجیره ارزش را در چنین پروژه هایی به دست آورده اند. در این مورد، ژینکو توسعه‌دهنده و تامین‌کننده ماژول است و درصد کمتری از هزینه‌ها _برای کابل‌ها، قراردادهای عمرانی و زیرساخت‌ها_ به شرکتهای محلی هدایت می‌شود تا نیازهای محتوای محلی را برآورده کند. ژینکو همچنین نقش مشابهی در پروژه ۱.۲ گیگاواتی السویحان در ابوظبی ایفا کرده که یکی از بزرگترین پروژه های فتوولتائیک تک سایتی در جهان است. ژینکو این پروژه را به همراه توسعه‌دهنده دولتی امارات یعنی تقا توسعه داد و همچنین ماژول‌ها را تامین کرد.
پروژه های اخیر السویحان و تقا نشان دهنده هدف قوی شرکت های چینی برای ایفای نقش در تمام بخش های زنجیره ارزش توسعه پروژه در خلیج فارس است
این دو پروژه اخیر نشان دهنده هدف قوی شرکت های چینی برای ایفای نقش در تمام بخش های زنجیره ارزش توسعه پروژه در خلیج فارس است. با این حال، اعلام سال ۲۰۱۹ مبنی بر اینکه صندوق راه ابریشم دولتی چین ۴۹ درصد از هلدینگ انرژی های تجدیدپذیر آکواپاور را تصاحب کرده است، نشان دهنده واضح ترین و مهم ترین سیگنال این همکاری عمیق است، زیرا این شرکت یکی از شرکت های هلدینگ اصلی پروژه انرژی های تجدیدپذیر عربستان سعودی با ۱۶۶۸ مگاوات دارایی انرژی بادی و خورشیدی در امارات، آفریقای جنوبی، اردن، مصر و مراکش اشت.
این تراکنش بزرگتر به دنبال یک سری قراردادهای توسعه همگانی گرین فیلد بین آکواپاور و صندوق جاده ابریشم مربوط به یک زغال سنگ و دو پروژه خورشیدی در امارات متحده عربی بود، در حالی که این مشارکت رو به رشد پیشروی برای توسعه همگانی بین المللی بیشتر در سال های آینده خواهد بود. تا اکتبر ۲۰۲۳، کل سرمایه گذاری چین در پروژه های آکواپاور از ۱۰ میلیارد دلار فراتر رفته است. رئیس آکوا این تحولات را در طی سخنرانی در یک مجمع بزرگداشت دهمین سالگرد ابتکار کمربند_جاده در اکتبر ۲۰۲۳ برجسته کرد. در طول برگزاری این انجمن، آکواپاور هفت قرارداد همکاری جدید با میزبانی از شرکت های دولتی چینی امضا کرد و تعهد خود را به بازار چین ابراز نمود.
تحولات قابل توجهی نیز در مقیاس تجاری و صنعتی رخ داده است. در سال ۲۰۲۱، شرکت تری گورجز چاینا یا سد سه دره، شرکت دولتی برق چینی که در سال ۱۹۹۳ توسط سازمان ساساک تأسیس شد، یکی از بزرگترین توسعه دهندگان برق دولتی، آلکازار انرژی مستقر در امارات را خریداری کرد. این تراکنش با داشتن پورتفولیو تنها در حدود ۴۰۰ مگاوات، در مقیاس خود جالب نیست، بلکه نشان‌دهنده درک دقیق بازار از سوی شرکت سد سه دره است، زیرا گروه بزرگی از پروژه‌های کوچکتر را از بازارهای سراسر منطقه خاورمیانه و شمال افریقا در کنار هم قرار داده است؛نشانه‌ای از این که ریسک پذیری آنها فراتر از همکاری با بازیگران دولتی پروژه ها در مقیاس مگا است. جای تعجب نیست که صندوق راه ابریشم نیز در تامین مالی این معامله نقش داشته است.
از آنجایی که ایالات متحده و اتحادیه اروپا موانع تجاری جدیدی برای کاهش رشد شرکتهای چینی در بخش‌های کلیدی ایجاد کرده‌اند، به نظر می‌رسد روند مخالف در خلیج فارس در حال آشکار شدن است
یکی دیگر از شاخص های قدرتمند تعمیق همکاری اقتصادی بین چین و خلیج فارس در زمینه انرژی پاک، افزایش سطح سرمایه گذاری در زنجیره ارزش انرژی های تجدیدپذیر است. از آنجایی که ایالات متحده و اتحادیه اروپا موانع تجاری جدیدی برای کاهش رشد شرکتهای چینی در بخش‌های کلیدی ایجاد کرده‌اند، به نظر می‌رسد روند مخالف در خلیج فارس در حال آشکار شدن است. عربستان سعودی و امارات هر کدام مجموعه‌های بلندپروازانه‌ای از سیاست‌های صنعتی را ایجاد کرده و ثروت مستقل خود را برای جذب شرکای سرمایه‌گذاری مشترک به منظور ایجاد تسهیلات تولیدی در بازارهای داخلی خود به کار گرفته‌اند.
بارزترین نمونه این روند، اعلام یک قرارداد سرمایه گذاری مشترک بین صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی و شرکت چینی لونگی سولار، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان ماژول در جهان است. لونگی سولار از آن زمان به تامین کننده ماژول ترجیحی در یک سری از پروژه های خورشیدی فتوولتائیک در مقیاس بزرگ تبدیل شده است که توسط صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان توسعه یافته است. همچنین اخیراً توافق مشابهی بین صندوق سرمایه‌گذاری عمومی سعودی و شرکت چینی فاکس کان برای توسعه رمزگذاری یک برند خودروهای الکتریکی در عربستان سعودی به نام سی ای ای آر اعلام شد که این پروژه در سال ۲۰۲۳ آغاز شد.
صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان یک کارخانه مونتاژ با شرکت خودروسازی الکترونیکی لوسید ایالات متحده ساخته و قرار است در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۳ فعالیت خود را آغاز کند
صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان پس از تبدیل شدن به بزرگترین سهامدار خود، یک کارخانه مونتاژ با شرکت خودروسازی الکترونیکی لوسید ایالات متحده ساخته و قرار است در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۳ فعالیت خود را آغاز کند. توسعه دهندگان بزرگ از ایالات متحده و انگلیس به طور قابل توجهی از چشم انداز وسیع انرژی های تجدیدپذیر علیرغم تمایل فزاینده برای سرمایه گذاری در سایر بازارهای در حال توسعه در آسیا و آمریکای لاتین، غایب هستند. یک استثنا برای این عدم حضور شرکت های غربی، نقش بزرگ شرکت های فرانسوی در چشم انداز انرژی های تجدیدپذیر خلیج فارس، به ویژه شرکت های بزرگ دولتی ای دی اف و انژی است.
موفقیت آنها در برنده شدن در مناقصه های عمومی خورشیدی و بادی در منطقه و ایجاد مشارکت های پایدار با توسعه دهندگان محلی، به این فرضیه اعتبار می بخشد که ویژگی مشترک مالکیت دولتی است که تقریباً در شرکت های چینی، فرانسوی و خلیج فارس فعال در این بخش وجود دارد و این کلید موفقیت است. ماهیت دولت‌گرایانه این شرکت‌ها امکان دسترسی به سرمایه کم‌هزینه و بدهی ارزان‌تر را فراهم می‌کند و آنها را قادر می‌سازد تا با افق‌های زمانی طولانی‌تری نسبت به شرکتهای خصوصی سرمایه‌گذاری کنند، ضمن اینکه به آنها اجازه می‌دهد تا پروژه‌هایی را هدف قرار دهند که بازدهی قابل توجهی از قدرت نرم یا غیرمالی به مالکیت دولتی خود دارند.
یک و نیم دهه همکاری سرمایه گذاری در بخش نفت و گاز به چین و خلیج فارس فرصت هایی برای توسعه روابط و اعتماد داده که توسط مجموعه متفاوتی از شرکت های دولتی به بخش انرژی های تجدید پذیر منتقل شده است
به طور کلی، رابطه انرژی بین چین و کشورهای حاشیه خلیج فارس به آرامی از رابطه ای که با تجارت مبادله ای مشخص می شود به رابطه ای تبدیل شده است که اکنون شامل سرمایه گذاری مستقیم خارجی متقابل در مقیاس بزرگ در دارایی های سوخت فسیلی متعارف و به طور فزاینده در دارایی های انرژی تجدیدپذیر است که ستون های مرکزی انتقال انرژی کشورهای خلیج فارس هستند. یک و نیم دهه همکاری سرمایه گذاری در بخش نفت و گاز به هر دو طرف فرصت هایی برای توسعه روابط و اعتماد داد که توسط مجموعه متفاوتی از شرکت های دولتی به بخش انرژی های تجدید پذیر منتقل شده است.
موقعیت غالب چین در زنجیره تامین پروژه های خورشیدی و بادی نیز این روند را تقویت کرده است. با عبور از این الگوی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی متقابل در بخش انرژی، چین و شرکای خلیج‌فارس آن شروع به توسعه پروژه‌های مشترک در سایر بازارهای در حال توسعه کرده‌اند که نشان‌دهنده تعمیق بیشتر این روابط اقتصادی و همسویی رو به رشد اولویت‌های اقتصادی و سیاست خارجی است.
جالب توجه است که موفقیت منحصر به فرد شرکت های دولتی فرانسوی در میان توسعه دهندگان غربی در این بازار قویاً نشان می دهد که مالکیت دولتی در چشم انداز سرمایه داری دولتی مجموعه ای از مزیت ها را به همراه دارد و شاید به عنوان یک مانع ضمنی برای ورود سایر شرکت های خصوصی غربی عمل کند.
نظر شما