بازار، گروه استان ها: کشاورزی یکی از چهار رکن اصلی اقتصاد استان سمنان در کنار معدن، صنعت و گردشگری است که در سال گذشته ۱۷ درصد از اشتغال کل استان را به خود اختصاص داده بود در حالی که میانگین اشتغال کشاورزی کشورمان ۱۴ درصد است.
از سوی دیگر به واسطه اقلیم استان سمنان و قرارگیری در باریکه بین کویر و البرز، فضای کشت و کار انواع محصولات از خرما تا پنبه در استان سمنان فراهم است اما در دو دهه اخیر شاهد کاهش محصولات کشاورزی و همچنین تعداد شاغلان در این بخش هستیم یعنی درست از زمانی که نخستین آثار شوم خشکسالی در استان سمنان نمایان شد.
محمدرضا قاسمی رییس سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان هفته گذشته در یک نشست تبیینی با حضور بهره برداران بخش کشاورزی و دامپروری استان که به مناسبت انتخابات برگزار شده بود اعلام کرد: «تعداد بهره‌برداران بخش کشاورزی استان ۵۳ هزار نفر است» این در حالی است که میزان اراضی کشاورزی استان هم ۱۹۸ هزار هکتار برآورد می شود پس در واقع کشاورزی یک پایه اصلی اقتصاد و اشتغال استان است.
تولیدات کشاورزی و غفلت از ترویج
از سوی دیگر باید دقت داشت که سالانه بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن انواع محصولات کشاورزی در استان سمنان تولید می‌شود و گردش مالی پسته دامغان در سال ۱۴۰۰ به تنهایی چهار هزار میلیارد تومان بوده است پس در واقع می توان گفت بی توجهی به کشاورزی و دامپروری، بی توجهی به یک چهارم اقتصاد استان است.
رضوانی صاحب نظر مسائل کشاورزی: تولیدات علمی پشت دیوارهای مراکز تحقیقاتی محصور شده و به دست کشاورزان باغداران نمی‌رسد
شاهد هستیم که دانشکده های کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و ده ها مرکز دیگر پژوهشی در کنار جهاد کشاورزی در استان سمنان فعالیت دارند و در همان ماه های اخیر بارها شاهد برگزاری دوره های آموزشی در مرکز تحقیقات کشاورزی استان سمنان واقع در شاهرود بودیم که نمونه آن را می توان در سیستم میکروآبیاری، مدیریت زمستانه درختان دانه دار، تولید اقلام مقاوم به سرما و ... مشاهده کرد .
اما سوال اساسی اینجا است که چرا با وجود همه این تولیدات علمی همه ساله بازهم سرما زدگی کشاورزی استان را با چالش جدی روبرو می کند؟ چرا همه ساله چند برابر بودجه کل مرکز تحقیقات کشاورزی مجبور هستیم به کشاورزان خسارت پرداخت کنیم؟ در صورتی که ده درصد همین بودجه را می توانیم برای تولید اقلام مقاوم به سرما زدگی بپردازیم و از خسارت جلوگیری کنیم؟
درب مراکز تحقیقاتی بسته است
یک صاحب نظر مسائل کشاورزی در گفتگو با خبرنگار بازار می گوید در استان سمنان به لحاظ تولید علم و به خصوص اقلام مقاوم به سرمازدگی و خشکسالی توفیقات بسیار مناسبی رخ داده است تا جایی که حتی می‌توان با استفاده از ظرفیت مرکز تحقیقات کشاورزی مشکلات سرمازدگی را تا ۵۰ درصد کاهش داد اما مشکل اینجا است که ارتباطی بین تولیدات علمی و واحد سطح وجود ندارد.
محمد تقی رضوانی بیان کرد: به عبارت دیگر تولیدات علمی پشت دیوارهای مراکز تحقیقاتی محصور شده و به دست کشاورزان باغداران نمی‌رسد از سوی دیگر شرکت‌های دانش بنیان بسیاری در این حوزه فعالیت دارند اما محصول نهایی آنها به دست کشاورزان نمی‌رسد پس نمی‌توانیم شاهد اجرا شدن راهکارهای علمی برای مقابله با مشکلات باشیم.
وی افزود: مهم‌ترین علت این امر ترویج جهاد کشاورزی است در واقع ترویج برای این شکل گرفته که بتواند حلقه واسطی بین کشاورزان و مراکز علمی باشد اما در استان سمنان شاهد هستیم که این حلقه مفقود است.
غلامی کارشناس کشاورزی: اگر تعامل بین تولید و دانشگاه در بخش نیازهای جامعه هدف نباشد هیچ دردی را دوا نکرده و شرایط امروز جامعه ما در استان سمنان پدید می‌آید
این کارشناس کشاورزی بیان کرد: به زبان ساده ورزان نمی‌دانند که در داخل مراکز علمی چه می‌گذرد از سوی دیگر مراکز تحقیقاتی در بخش تولید علم و آموزش اقدامات خوبی را انجام می‌دهند اما مشکل در تاثیرگذاری این اقدامات است در واقع تا زمانی که جهاد کشاورزی یافته‌های علمی را ترویج نکند کشاورزان از آنها بی‌خبر خواهند بود.
مشکل در سیاست گذاری است
یک کارشناس مسائل اقتصادی نیز در گفتگو با خبرنگار بازار، می گوید: یکی از عمده مشکلات ما در کل استان سمنان نه فقط در بخش کشاورزی این است که همیشه بین تولید و دانشگاه پل ارتباطی را متصور هستیم اما هرگز به این فکر نکرده‌ایم که این معادله یک بخش سومی نیز دارد که آن «جامعه هدف» است.
محمد مهدی غلامی با اشاره به عدم ارتباط بین تولیدات علمی و واحد سطح، ابراز کرد: به عبارت دیگر اگر تعامل بین تولید و دانشگاه در بخش نیازهای جامعه هدف نباشد هیچ دردی را دوا نکرده و شرایط امروز جامعه ما در استان سمنان پدید می‌آید که باز بودن یا بسته بودن یک مرکز دانشگاهی و علمی هیچ تاثیری بر کشاورزی استان ندارد.
وی افزود:در واقع ارگان‌ها مرتبط با سیاست گذاری نتوانستند اقدام عملی را برای ارتقای تولید در بخش کشاورزی استان ایجاد کنند برای مثال مهم‌ترین مشکل کشاورزی استان سمنان خشکسالی و سرمازدگی است اما شاهد هستیم که کمترین اثرگذاری در این دو بخش در سطح زیر کشت کشاورزی استان دیده می‌شود.
مراکز تحقیقاتی برای خودشان کار می کنند!
این کارشناس اقتصاد روستایی و بازارهای فروش محصولات کشاورزی در ادامه می گوید: مراکز تحقیقاتی برای خودشان کار می‌کنند و کشاورزان برای خودشان و هیچ رابطی بین این دو وجود ندارد همین موضوع سبب شده تا اگر روزی یک مرکز مهم تحقیقاتی در زمینه کشاورزی حتی تعطیل شود اتفاق خاصی برای کشاورزی استان رخ نخواهد داد.
غلامی درباره دلیل این امر می افزاید: این به موضوع ترویج و ساختار غلط جهاد کشاورزی استان سمنان باز می‌گردد در حالی که کارشناسان کارکشته بسیاری در مجموعه وجود دارند اما در کارهای دیگری گمارده شده‌اند حتی بسیاری از مروجان جهاد کشاورزی دارای مدارک تحصیلی دکترا هستند اما در بخش اداری به کارگیری می‌شوند در نتیجه جهاد هم نتوانسته برای کشاورزان مفید واقع شود.
وی با بیان اینکه ساختار این اداره کل به گونه‌ای طراحی شده که نخبگان بر سر جای خودشان نیستند، افزود: در واقع کسانی که باید یافته‌های علمی را به کشاورزان برسانند در امور نامربوط به کارگیری شده‌اند و این دردی را از کشاورز دوا نمی‌کند.
کشاورزان مقاومت می کنند
اما چرا با وجود مراکز تحقیقاتی شرایط اینگونه است یک بازنشسته جهاد کشاورزی در گفتگو با بازار، می گوید: مرکز تحقیقات کشاورزی استان سمنان در زمینه تولید اقلام مناسب با سرما و خشکسالی توانسته توقیفات بسیار خوبی را کسب کند برای مثال ده ها قلم انگور و زرد آلو در این مرکز تولید شده که دیرگل ده هستند یعنی به عبارت دیگر زمانی گل می دهند که سرمای ابتدای عید نوروز به اتمام رسیده و دیگر سرمازدگی به درختان آسیب نمی رساند چرا که سرما درست زمانی آسیب رسان خواهد بود که شکوفه ها بر درخت باشد.
سید رضا موسوی در پاسخ به این سوال که چرا این اقلام در واحد کشت دیده نمی شود، ابراز کرد: دو دلیل دارد نخست اینکه کشاورزان اصلا اطلاعی از این وضعیت ندارند یعنی نمی دانند که از اساس چنین پژوهش هایی صورت گرفته است چرا که بخش ترویج جهاد نتوانسته آنها را به درستی به کشاورزان توصیه کند به عبارت دیگر جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات نشسته اند تا کشاورزان به آنها مراجعه کنند! در نتیجه این امر صورت نمی گیرد.
کارشناس کشاورزی: تبلیغ درستی برای اقلام دیرگل ده و مقاوم به سرمازدگی صورت نگرفته است
وی با بیان اینکه دلیل دوم کشاورزان هستند که در برابر تغییرات و به خصوص علم و تولیدات علمی که از سوی مراکز دولتی صورت می گیرند بدبین هستند، افزود: به عبارت دیگر کشاورزان هر تغییری را به راحتی نمی پذیرند و علاقه ای به تغییر شرایط ندارند چرا که برایشان اهمیت تولیدات علمی تبیین نشده است. از طرف دیگر دولت ها آنقدر بد عمل کرده اند که هر چیزی را که امروز یک ارگان دولتی تبلیغ می کند متاسفانه کشاورزان تلاش دارند که نپذیرند!
رویه ای که تغییر نمی کند
این کارشناس کشاورزی با بیان اینکه نه تبلیغ درستی برای اقلام دیرگل ده و مقاوم به سرمازدگی صورت گرفته و نه تبیین درست، ابراز کرد: کشاورزان در برابر اقلام دیرگل ده مقاومت دیگری نیز دارند و آن اینکه اگر محصول دیر گل بدهند یعنی دیرتر هم میوه می دهد در نتیجه پیک بازار و نوبرانه را از دست می دهند و نمی توانند فروش بالایی داشته باشند لذا باید پژوهشگران برای این امر هم برنامه داشته باشند که متاسفانه این امر دیده نمی شود.
این باعث تاسف است که بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران کشاورزی و حتی دامداری استان سمنان عقیده دارند که تعطیل بودن یا باز بودن مراکز علمی کشاورزی تاثیری برای کار کشاورزان استان نداشته است موضوعی غم انگیز که نشان می دهد راه درستی را مسئولان ما نپیموده اند حال باید دید که آیا این رویه تغییر خواهد کرد یا خیر؟
نظر شما