میلگرد از چه ساخته شده و چه انواعی دارد

به گزارش بازار، امروزه در ساختمان‌سازی، راهسازی و در بسیاری از صنایع دیگر، از میلگرد استفاده می‌شود. حتماً همه افراد کاربرد میلگرد را در کارگاه‌های ساختمانی مشاهده کرده‌اند. برای آشنایی بیشتر با این قطعه فلزی در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا شرح دهیم که میلگرد چیست، از چه ساخته شده و چه انواعی دارد.

میلگرد چیست؟

میلگرد نوعی پروفیل فولادی است که در ساختمان‌سازی کاربرد فراوانی دارد. این پروفیل معمولاً از فولاد ساخته می‌شود و دارای مقطع دایره‌ای توپر است. میلگرد به دلیل مقاومت بالایی که در برابر نیروهای کششی دارد، در بتن‌ریزی به‌عنوان آرماتور استفاده می‌شود. آرماتور به بتن کمک می‌کند تا در برابر نیروهای کششی، مانند وزن زیاد ساختمان به خصوص آسمان خراش‌ها، باد و زلزله، مقاومت بیشتری داشته باشد.

میلگرد از چه ساخته شده است؟

میلگرد معمولاً از فولاد کربنی ساخته می‌شود. فولاد کربنی نوعی فولاد است که حاوی آهن و مقدار کمی کربن است. کربن باعث افزایش استحکام و سختی فولاد می‌شود. میلگردهای ساخته‌شده از فولاد کربنی دارای مقاومت کششی بالایی بوده و در برابر نیروهای کششی مقاومت خوبی دارند.

علاوه بر فولاد کربنی، از سایر آلیاژهای فولادی نیز برای ساخت میلگرد استفاده می‌شود. این آلیاژها ممکن است حاوی عناصری مانند منگنز، سیلیسیم، نیکل یا کروم باشند. افزودن این عناصر به فولاد سبب بهبود خواص آن، مانند افزایش مقاومت در برابر خوردگی می‌شود.

انواع میلگرد

میلگردها را می‌توان بر اساس عوامل مختلفی، مانند جنس، روش تولید، سطح مقطع، استاندارد و کاربرد، طبقه‌بندی کرد.

بر اساس جنس

میلگردها را می‌توان بر اساس جنس به دو دسته تقسیم کرد:

• میلگرد فولادی: از فولاد کربنی یا آلیاژهای فولادی ساخته می‌شوند.
• میلگرد غیرفولادی: از موادی مانند فایبرگلاس، پلیمر یا بتن ساخته می‌شوند.

بر اساس روش تولید

میلگردها را می‌توان بر اساس روش تولید به دو دسته تقسیم کرد:

• میلگرد نورد سرد: از ورق‌های فولادی با ضخامت کم تولید می‌شود.
• میلگرد نورد گرم: از شمش‌های فولادی با قطر زیاد تولید می‌شود.

بر اساس سطح مقطع

میلگردها را می‌توان بر اساس سطح مقطع به دو دسته تقسیم کرد:

• میلگرد ساده: دارای سطح مقطعی صاف است.
• میلگرد آجدار: دارای سطح مقطعی آجدار است.

بر اساس استاندارد

میلگردها بر اساس استاندارد به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

• میلگردهای مطابق با استاندارد ملی ایران (ISIRI): این میلگردها دارای استاندارد ISIRI 3132 هستند.
• میلگردهای مطابق با استانداردهای بین‌المللی: این میلگردها دارای استانداردهایASTM (انجمن مواد و آزمون آمریکا) JIS (استاندارد ژاپن برای میلگردهای مورد استفاده در بتن) DIN (استاندارد آلمان برای میلگردهای به کار رفته در بتن مسلح) و ISO (استاندارد سازمان بین‌المللی استاندارد برای میلگردهای فولادی) هستند.

میلگردهای مورد استفاده در ایران، بیشتر از استانداردهای روسی پیروی می‌کنند که این استانداردها میلگرد را به چند دسته تقسیم می‌کنند:

• میلگرد A1: این میلگرد از نظر ظاهری سطحی صاف و بدون آج دارد و با نام میلگرد نرم و میلگرد ساده نیز شناخته می‌شود. چون درصد کمی کربن در ترکیبات آن وجود دارد، قابلیت شکل‌پذیری و خم‌کاری بالایی دارد.
• میلگرد A2: شکل ظاهری آن دارای آج‌های یکنواخت و هم‌جهت با میلگرد است و با نام میلگرد آجدار مارپیچ و یا میلگرد نیمه‌ترد شناخته می‌شود. این آج‌ها سبب چسبندگی بهتر میلگرد به بتن می‌شود.
• میلگرد A3: آج‌های این میلگرد به شکل جناغ است به همین دلیل به آن میلگرد جناغی نیز می‌گویند. این میلگرد قابلیت شکل‌پذیری پایین‌تری نسبت به انواع قبل دارد.
• میلگرد A4: آج‌های این میلگرد شبیه به مدل جناغی است ولی در خلاف جهت یکدیگر قرار گرفته‌اند و با نام میلگرد مرکب نیز شناخته می‌شود. این میلگرد استحکام و سختی بالایی دارد به همین دلیل گران‌تر از بقیه میلگردها می‌باشد.

بر اساس کاربرد

میلگردها را می‌توان بر اساس کاربرد به دسته‌های زیر تقسیم کرد:

• میلگرد ساختمانی: در ساخت‌وساز ساختمان‌ها، پل‌ها، سدها و سایر سازه‌ها استفاده می‌شود.
• میلگرد صنعتی: در ساخت تجهیزات صنعتی، مانند جرثقیل‌ها، ماشین‌آلات و مخازن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• میلگرد راه‌سازی: در ساخت‌وساز راه‌ها، پل‌ها و سایر سازه‌های راه‌سازی استفاده می‌شود.

کاربرد انواع میلگرد

میلگردها بیشترین کاربرد را در صنعت ساخت و ساز دارند. اما کاربرد هر میلگرد با توجه به نوع آن، به شرح زیر می‌باشد:

میلگرد A1: از این نوع میلگرد برای ساخت سیم بکسل، سیم خاردار و به عنوان الکترود در جوشکاری استفاده می‌شود. میلگرد ساده به صورت کلافی به فروش می‌رسد و به دلیل محتوای پایین کربن آن به راحتی شکل می‌پذیرد.

میلگرد A2: همانطور که در گذشته نیز اشاره شد، از این میلگرد (به دلیل آجدار بودن) برای استحکام بتن ساختمان‌ها استفاده می‌شود. از کاربردهای دیگر آن می‌توان به ساخت خاموت [اشکال خمکاری شده‌ای که در برابر نیروهای خمشی و برشی مقاوم هستند] اشاره کرد.

میلگرد A3: به دلیل سختی و مقاومت بیشتر آن نسبت به نوع A2، در آرماتوربندی ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

میلگرد A4: سختی این میلگرد از دیگر انواع بیشتر است و این سختی زیاد، کاربردهای آن را محدود کرده است. این سختی سبب شده تا خم‌کاری در این میلگردها سبب شکستن آنها شود؛ به همین دلیل در مواردی که نیاز به شکل‌پذیری و خم‌کاری دارد، نباید از این میلگرد استفاده کرد.

میلگرد آلیاژی: پرکاربردترین میلگرد آلیاژی، میلگرد استیل است. این میلگردها در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی مقاوم هستند و بسته به ویژگی‌های هر نوع، در صنایع غذایی، پزشکی، نفت و گاز و پتروشیمی، خودروسازی و... مورد استفاده قرار می‌گیرند.

نحوه تشخیص انواع میلگرد

انواع میلگرد را می‌توان با توجه به عوامل مختلفی، مانند جنس، روش تولید، سطح مقطع، استاندارد و کاربرد، تشخیص داد.

تشخیص میلگرد بر اساس جنس

میلگردهای فولادی با توجه به ترکیب شیمیایی فولاد به کار رفته در آنها، دارای رنگ‌های مختلفی هستند. به عنوان مثال، میلگردهایی که از فولاد کربنی ساخته می‌شوند، معمولاً دارای رنگ خاکستری هستند. میلگردهایی که از آلیاژهای فولادی ساخته می‌شوند، ممکن است دارای رنگ‌های دیگری مانند زرد، قرمز یا سبز باشند.

تشخیص میلگرد بر اساس روش تولید

میلگردهای نورد گرم دارای سطح مقطعی صاف و یکدست هستند. میلگردهای نورد سرد دارای سطح مقطعی ناصاف و دارای خطوط و برآمدگی‌هایی هستند.

تشخیص میلگرد بر اساس سطح مقطع

میلگرد ساده دارای سطح مقطعی صاف و بدون برجستگی است. میلگرد آجدار دارای سطح مقطعی آجدار است که باعث افزایش مقاومت آن در برابر لغزش می‌شود.

تشخیص میلگرد بر اساس استاندارد

میلگردهای مطابق با استاندارد خود دارای یک علامت اختصاری و یک شماره استاندارد در انتهای آن هستند. به عنوان مثال، میلگرد آجدار با گرید A3 در استاندارد ملی ایران (ISIRI) دارای شناسه ISIRI 3132-A3 می‌باشد.

تشخیص میلگرد بر اساس کاربرد

میلگردهای ساختمانی معمولاً دارای قطری بین 8 تا 36 میلی‌متر هستند. میلگردهای صنعتی ممکن است دارای قطرهای بزرگتری باشند.

تشخیص میلگرد با استفاده از ابزارهای آزمایشگاهی

برای تشخیص دقیق انواع میلگرد، می‌توان از ابزارهای آزمایشگاهی مانند دستگاه سختی‌سنجی استفاده کرد. دستگاه سختی‌سنجی میزان سختی فولاد را اندازه‌گیری می‌کند. با توجه به میزان سختی فولاد، می‌توان نوع فولاد و گرید آن را تشخیص داد.

نکات مهم در هنگام خرید میلگرد

در هنگام خرید میلگرد، باید به نکات زیر توجه کرد. میلگردها باید:

• از کارخانه‌های معتبر و دارای گواهینامه استاندارد خریداری شوند.
• دارای مشخصات فنی مطابق با استاندارد باشند.
• دارای سطح مقطعی یکدست و عاری از هرگونه ترک یا آسیب باشند.
• طول و قطر دقیقی داشته باشند.

با توجه به اهمیت میلگرد در ساختمان‌سازی، لازم است که در هنگام خرید آن دقت کافی داشته باشید.