بازار؛ گروه بین الملل: در ماه های اخیر بارها در مورد کاهش انتشار کربن در نتیجه تعطیلی فعالیتهای اقتصادی و توقف پروازهای بین المللی گزارشهایی ارایه شد. گزارشهایی که برخی از آنها به عنوان نکات مثبت همه گیری کرونا و تاثیرات سازنده آن روی محیط زیست یاد می کردند ولی واقعیت این است که این نقاط مثبت گذرا است و نمی تواند زمینه را برای اصلاح شرایط فراهم کند.
مجمع جهانی اقتصاد در گزارش اخیر خود به افت ۱۷ درصدی انتشار کربن در دنیا در ماه آوریل سال جاری و کاهش ۲۰ درصدی در ماه می امسال در مقایسه با سال قبل اشاره کرد و نوشت: «کاهش تردد های درون شهری و بین شهری و توقف فعالیت در بسیاری از کارخانه ها سبب شد تا انتشار کربن کم شود و حیوانات آزادانه تر در شهرها تردد کنند. از طرف دیگر با کم شدن صدای ماشین ها و کارگاه های ساختمانی در دنیا صدای پرنده ها بهتر شنیده می شد و نباید این وضعیت را تاثیر مثبت همه گیری کرونا روی محیط زیست قلمداد کرد. برعکس، همه گیری کرونا و تلاش دنیا برای مقابله با این ویروس کشنده باعث شد تا توجه به مسایل زیست محیطی کم شود و حتی سیاست گذاریهایی که در جهت بهبود عملکرد واحدهای صنعتی و تولیدی در جهت کاهش ردپای آنها در محیط زیست انجام می شد هم متوقف شود.»
مطالعات انجام شده توسط دانشگاه استنفورد نشان می دهد در سه ماه اول سال جاری انتشار کربن در نتیجه سوختن منابع فسیلی در دنیا ۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش پیدا کرده است
استفاده از سوختهای فسیلی کم شد
مطالعات انجام شده توسط دانشگاه استنفورد نشان می دهد در سه ماه اول سال جاری انتشار کربن در نتیجه سوختن منابع فسیلی در دنیا ۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش پیدا کرده است ولی مساله اینجاست که وضعیت در کوتاه مدت و بلند مدت با هم تفاوت دارد. تغییرات جوی در نتیجه تجمع گازهای گلخانه ای در اتمسفر ایجاد شده است و توقف فعالیتهای اقتصادی برای مدتی کوتاه باعث شد تا انتشار این گازها برای دوره ای کم شود ولی آیا این روند دایمی و بلند مدت خواهد بود؟ پاسخ این است که روند کنونی تغییر نمی کند مگر اینکه ساختار اقتصادی در دنیا تغییر کند و تغییرات زیر بنایی در جهت حمایت از محیط زیست ایجاد شود. نکته مهم این است که مولکول های این گازهای آلاینده برای دوره ای طولانی در اتمسفر باقی می مانند. به عنوان مثال متان برای بالغ بر ۱۲ سال در اتمسفر باقی می ماند و دی اکسید کربن تا ۲۰۰ سال در اتمسفر خواهد بود. بنابراین توقف یک ماهه و سه ماهه و حتی یک ساله فعالیت های اقتصادی و انتشار کربن نمی تواند تاثیر شگرفی روی محیط زیست و مشکل تغییرات جوی داشته باشد.
ممکن است در سال جاری شاهد کاهش انتشار کربن باشیم
مرکز مطالعات محیط زیست دانشگاه هیوستون امریکا هم مطالعه ای دیگر روی وضعیت انتشار گازهای آلاینده و تغییرات جوی انجام داده است. این دانشگاه اعلام کرد در صورتی که بخشی از این محدودیتها تا انتهای سال جاری باقی بماند، در خوش بینانهترین حالت در سال جاری ما افت ۷.۵ درصدی میزان انتشار کربن را تجربه خواهیم کرد. این خبری بسیار خوش برای محیط زیست است به خصوص اگر بتوانیم این روند را برای چندین سال در دنیا ادامه دهیم. به عنوان مثال اگر دور کاری به یک روال عادی تبدیل شود و استفاده از وسایل شخصی برای جابجایی بین خانه و محیط کار کاهش یابد. یا اینکه استفاده از تکنولوژی به عنوان وسیله ارتباطی توسعه پیدا کند و بسیاری از جلسات کاری به صورت انلاین انجام شود و پروازهای طولانی کاهش یابد.
اما در مورد اینکه آیا زیر ساختهای دنیا برای این تغییر بزرگ آمادگی دارد یا خیر تردیدهای زیادی وجود دارد؟ آیا دنیا می تواند از این مسیر گذر کند و رشد را تجربه کند یا اینکه هر روز بیش از پیش به استفاده از انرژی های فسیلی برای بخشهای مختلف صنعتی نیاز خواهد داشت؟
اگر این مهم محقق شود دنیا به اهداف توافق نامه پاریس نزدیک می شود. توافقی که در سال ۲۰۱۵ میلادی امضا شد و هدف آن تمرکز جهانیان روی مساله گرمایش زمین و آگاهی در مورد تبعات منفی آن بود. بر طبق این توافق نامه دنیا باید میزان گرمایش زمین را تا سقف ۱.۵ درجه سانتیگراد حفظ کند و اجازه ندهد تولید بیش از حد در بخشهای صنعتی زمینه را برای انتشار بیش از حد کربن و افزایش دمای زمین فراهم کند. طبق مفاد توافق نامه پاریس دنیا موظف است تا انتشار کربن را در فاصله سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ میلادی، سالانه ۷.۶ درصد تنزل دهد که هدفی است که در سال ۲۰۲۰ و به مدد تعطیلی فعالیتهای اقتصادی محقق خواهد شد اما مساله این است که افت انتشار کربن برای یک سال چه تاثیری می تواند داشته باشد؟
تغییرات موقتی است
سوال مهمتر این است که آیا این وضعیت ایجاد شده در دنیا در جهت کاهش انتشار کربن ادامه خواهد یافت یا خیر؟ بررسی ها نشان داده است که تا زمانی که فعالیتهای اقتصادی در وضعیت تعطیلی نسبی باشد، سطح انتشار کربن هم روند کاهشی خواهد داشت. اما به محض بازگشت به وضعیت قبلی باز هم انتشار کربن افزایش می یابد. بررسی های تاریخی نشان می دهد بعد از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ میلادی هم شرایط تقریبا مشابهی اتفاق افتاده است. در آن سال فعالیتهای اقتصادی به دلیل بحران مالی کاهش پیدا کرده بود و نتیجه این مساله کاهش انتشار کربن بود ولی بعد از بازسازی اقتصاد دنیا شرایط تغییر کرد و دوباره سطح انتشار کربن افزایش یافت.
بنابراین برای تغییر در وضعیت کنونی و حرکت در جهت مقابله با تغییرات مخرب زیست محیطی باید از همین امروز تغییر ساختارهای اقتصادی را در پیش بگیریم و به این نکته توجه داشته باشیم که فردا برای شروع خیلی دیر است باید از همین امروز شروع کرد.
نظر شما