بهنازصفری؛ بازار:محدوده های معدنی و پهنه های اکتشاف شده از جمله مشکلات عمده ای است که بخش معادن ایران با آن روبه رو بوده و هنوز هم پس از گذشت سالیان زیاد مشکل پهنه های معدنی برطرف نشده است. زیرا پهنه های معدنی به جای این که دست کارگروه های حرفه ای و متخصص معدنی باشد، دست گروه هایی افتاده است که هیچ تخصصی در بخش معادن ندارند. درواقع برخی شرکت ها به صورت ناآگاهانه در بخش های اقتصادی مختلفی ورود پیدا می کنند، بدون این که در این زمینه از تجربه و آگاهی لازم برخوردار باشند. همین مساله باعث می شود که فعالیت های معدنی به خوبی انجام نگیرد و مشکلات جبران ناپذیری ایجاد شود.
بحث محدوده های معدنی هم از جمله مسائلی است که شرکت ها و سازما نهای مختلفی مانند ایمیدرو، تهیه و تولید، سازمان زمین شناسی و حتی سازمان انرژی اتمی در آن ورود پیدا کرده اند. درحالی که برخی از این شرکت ها اصلا صلاحیت چنین کاری را ندارند و محدوده های معدنی نباید در دست چنین ارگان هایی قرار بگیرد. سازمان انرژی اتمی از جمله سازمان هایی است که به صورت غیرتخصصی وارد پهنه های معدنی شده و نتوانسته در این بخش موفق عمل کند.
برای همین است که سال های زیادی است، برخی پهنه ها شناسایی شده، ولی همچنان راکد مانده اند و هیچ فعالیت مفیدی بر روی آنها انجام نشده است. درحالی که نیاز است بخش مهمی مانند معادن و پهنه های شناسایی شده در دست کارگروه های تخصصی قرار بگیرد تا آنها بتوانند براساس تجربیات و شناسنامه خوبی که طی سال های مختلف ارایه کرده اند به فعالیت معدنی بپردازند.
پهنه های معدنی از دست غیرمتخصص ها خارج شود
حمید هراتی، عضو هیات علمی دانشگاه در خصوص این که یکسری پهنه ها در ایران وجود دارد که بر روی آنها کار نمی شود در گفت و گو با بازار بیان کرد: یکی از شرکت های که پهنه های غیر فعال را در دست دارد ایمیدرو است، دیگری تهیه و تولید و سازمان زمین شناسی است. حتی سازمان انرژی اتمی هم به این لیست اضافه شده است. درحالی که انرژی اتمی اصلا نباید معدن داشته باشد.
وی افزود:در حال حاضر سازمان انرژی اتمی چندتا محدوده ی معدنی در دست دارد، درحالی که اصلا نباید معدن داشته باشد. زیرا ورود این سازمان به محدوده های معدنی غیرقانونی است و هیچ توجیهی برای آن وجود ندارد. ولی می بینیم که متاسفانه این سازمان هم بر خلاف قانون وارد پهنه های معدنی شده است.
هراتی تاکید کرد:سازمان های پر مشغله ای که می خواهند به تنهایی کارهای زیادی انجام دهند و در بخش های مختلفی هم ورود پیدا می کنند، ولی هیچ وقت هم هیچ کدام از فعالیت هایشان را به درستی نمی توانند انجام دهند.
عضو هیات علمی دانشگاه تصریح کرد: مگر سازمان ایمیدرو چقدر نیرو دارد که بتواند وسعت چند میلیون هکتاری را اکتشاف کند؟ مگر این سازمان چندتا کارشناس دارد که بتواند تمام پهنه را مورد اکتشاف و استخراج قرار دهد؟
سازمان ایمیدرو از یک طرف نمی گذارد بخش های خصوصی فعالیت های معدنی را انجام دهند، از سوی دیگر هم می گوید این پهنه ها برای من است و شما نمی توانید وارد شوید. اگر قدمت پهنه های معدنی مورد تحقیق قرار بگیرد، متوجه خواهند شد که پهنه های بسیار زیادی وجود دارد که سالیان درازی است بلاتکلیف مانده است و هنوز هم بعد از گذشت سال های زیاد کار خاصی بر روی آنها انجام نگرفته است
به گفته وی؛ سازمان ایمیدرو از یک طرف نمی گذارد بخش های خصوصی فعالیت های معدنی را انجام دهند، از سوی دیگر هم می گوید این پهنه ها برای من است و شما نمی توانید وارد شوید. اگر قدمت پهنه های معدنی مورد تحقیق قرار بگیرد، متوجه خواهند شد که پهنه های بسیار زیادی وجود دارد که سالیان درازی است بلاتکلیف مانده است و هنوز هم بعد از گذشت سال های زیاد کار خاصی بر روی آنها انجام نگرفته است.
این استاد دانشگاه اظهار داشت: درحالی که بخش خصوصی واقعا مشتاقانه بر روی پهنه های معدنی فعالیت می کند. حتی این بخش حاضر است بر روی پهنه های راکد هم فعالیت های خوبی انجام دهد، به شرطی که سازمان ایمیدرو چنین اجازه ای را برای بخش خصوصی صادر کند.
عضو شرکت صنعتی و معدنی زراندیشان یزد در خصوص عملکرد بخش خصوصی و بخش دولتی اشاره کرد: بخش های خصولتی مثل شرکت ملی مس بسیار خوب فعالیت می کنند، ولی شرکت هایی مثل ایمیدرو و سازمان هایی که پهنه ها را به تصرف خودشان درآورده اند خیلی خوب کار نمی کنند. زیرا متاسفانه سیستم معادن هم به صورت دلالی شده است که همین مساله کار را خراب می کند و فعالیت های معدنی به خوبی پیش نمی رود.
وی افزود: مثلا سازمان انرژی اتمی می گوید این پهنه برای من است، سپس آنجا را در اختیار بخش یا فرد دیگری قرار می دهد تا بر روی آنها کار کنند، سپس می گویند یک درصدی برای ما و درصدی هم برای شما، در نتیجه شکل کار کردن به این صورت درآمده است.
رای پهنه های معدنی باید یک کارگروه تخصصی در نظر گرفته شود، نه کارگروهی که از بالا تعیین شده و هیچ سررشته ای هم در خصوص معادن و پهنه ها ندارند. بلکه کارگروه باید کاملا تخصصی و از بین افرادی باشد که به صورت حرفه ای در معادن فعالیت داشته و نسبت به تمامی مشکلات آگاهی لازم را دارند
هراتی تاکید کرد: برای پهنه های معدنی باید یک کارگروه تخصصی در نظر گرفته شود، نه کارگروهی که از بالا تعیین شده و هیچ سررشته ای هم در خصوص معادن و پهنه ها ندارند. بلکه کارگروه باید کاملا تخصصی و از بین افرادی باشد که به صورت حرفه ای در معادن فعالیت داشته و نسبت به تمامی مشکلات آگاهی لازم را دارند. بنابراین این کارگروه باید پهنه ها را مورد بر رسی قرار دهند و تمامی شرکت های توانمند را پیدا کنند تا آنها هم بتوانند بر روی این پهنه ها کارکنند.
عضو هیات علمی دانشگاه تصریح کرد: با شرایطی که درحال حاضر در زمینه پهنه های معدنی ایجاد شده است، همه جوره دست تولید کنندگان را در حوزه اکتشاف می بندند و از سوی دیگر هم می گویند در مملکت باید کار تولیدی انجام شود. درحالی که با رویه ی نادرستی که در پیش گرفته شده است چنین اتفاقی نمی افتد.
شرکت های خارجی به صورت نظامند وارد معادن شوند
وی در خصوص حضور شرکت های چینی در بخش های معدنی ایران بیان کرد: درحال حاضر شرکت های چینی و روسی هم در معادن ایران سرمایه گذاری کرده و فعالیت های خوبی هم در این راستا دارند. البته شرکت های خارجی بر روی محدودهای پتانسیل دار فعالیت می کنند. البته من مخالف حضور شرکت های توانمند خارجی در بخش معادن نیستند. فقط امیدوارم با اصول نظام مندی کار را انجام دهند.
هراتی تاکید کرد: هرچقدر سرمایه از خارج مرزهای ایران جذب فعالیت های معدنی شود، باید تناسبی هم با سرمایه هایی که از کشور خارج می شود داشته باشد. باید این شرکت ها مورد بررسی قرار بگیرند که چقدر سرمایه وارد کشور کرده اند و قرار است چقدر سرمایه از کشور خارج کنند.
این استاد دانشگاه ذکر کرد: این طور نباشد که شرکت های خارجی سرمایه ای با خودشان نیاورند و از توان کشور هم برای بهره برداری و استخراج استفاده کنند و فقط منابع ایران را غارت کرده و با خود ببرند. بنابراین باید تمامی این موارد مورد بررسی دقیق و اصولی قرار بگیرد تا هیچ کمبود و نقصانی در این رابطه وجود نداشته باشد.
عضو شرکت صنعتی و معدنی زراندیشان یزد خاطرنشان کرد: پهنه های معدنی باید دست افرادی قرار بگیرد که کننده کار باشند و طی سالهای مختلف شناسنامه خوبی از خودشان برجای گذاشته باشند. آنهایی که در بخش معدن دلسوزانه و فعالانه کار می کنند و به تمام مشکلات و کاستی ها آگاه هستند. این گونه افراد و شرکت ها بهترین گزینه برای انجام فعالیت های معدنی هستند.
هراتی تاکید کرد: طی سالهای گذشته ما شرکت هایی را داشته ایم که به خوبی فعالیت کرده و شناسنامه خوبی را برجای گذاشته اند. درحال حاضر حتی شرکت ملی مس هم محدودیت هایی دارد. به عنوان مثال یکسری محدوده های معدنی خوبی وجود دارد که می خواهد در آن بخش ها کار کند، ولی به دلیل این که یا در دست ایمیدرو یا سازمان زمین شناسی است نمی تواند بر روی آن محدوده ها کار کند.
شرکت ملی مس طی سال های گذشته یکی از آن بخش هایی که در بخش معادن عملکرد بسیار خوب و قابل قبولی از خود نشان داده است
به گفته وی؛ شرکت ملی مس طی سال های گذشته یکی از آن بخش هایی است که در بخش معادن عملکرد بسیار خوب و قابل قبولی از خود نشان داده است.
هراتی افزود: شرکت هایی که بر روی پهنه های جدید کار می کنند، درحال حاضر چند گروه هستند. یکسری از آنها مرتبط با سازمان ها و ارگان هایی هستند که خیلی خوب کار می کنند و عملکرد خوبی از خودشان برجای گذاشته اند. یکسری دیگر از شرکت ها هم نتوانسته اند عملکرد قابل قبولی از خودشان ارایه دهند.
نظر شما