بازار؛ گروه بین الملل: روز دوشنبه ۲۷ شهریور ماه توافق تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا عملیاتی شد و پنج زندانی ایرانی در زندان‌های آمریکا آزاد شدند و پنج جاسوس آمریکایی نیز به دوحه و از آنجا به آمریکا منتقل شدند. از سوی دیگر دارایی‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی به قطر منتقل و به حساب‌های بانک‌های ایرانی در قطر واریز شد. توافق مذکور در ۱۹ مرداد ماه بین ایران و آمریکا با وساطت و مشارکت قطر و عمان حاصل شده بود.
در این تبادل «سیامک نمازی»، «عماد شرقی» و «مراد طاهباز» سه جاسوس آمریکایی به همراه دو نفر دیگر که یکی از آنها زن بود، آزاد و به دوحه منتقل و از آنجا به آمریکا رفتند. از سوی دیگر پنج زندانی ایرانی شامل «مهرداد معین انصاری»، «کامبیز عطار کاشانی»، «رضا سرهنگ‌پور کفرانی»، «امین حسن‌زاده»، «کاوه لطف‌الله افراسیابی» هم آزاد شدند که مهرداد معین انصاری و رضا سرهنگ پور شب گذشته وارد ایران شدند. دو زندانی ایرانی دیگر هم آنگونه که ناصر کنعانی گفت براساس سابقه حضورشان ابراز تمایل کردند که فعلا در آمریکا حضور داشته باشند و نفر پنجم هم با توجه به حضور خانواده‌اش در یکی از کشورهای دیگر به خانواده خود در کشور ثالث منتقل خواهد شد.
علی باقری معاون سیاسی وزارت امور خارجه و مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران که ۱۹ مرداد ماه از حصول توافق با آمریکا خبر داده بود، دوشنبه شب ۲۷ مرداد ماه در این باره عنوان کرد: ما از آزادی ۵ تن از هموطنان که به بهانه دور زدن تحریم‌های غیرقانونی آمریکا، در این کشور زندانی شده بودند، بسیار خرسندیم و بازگشت آنها به آغوش عزیزانشان را تبریک می‌گوییم.
متعاقب این توافق «محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل ثانی» نخست وزیر قطر روز دوشنبه در واکنش به آزادی پنج جاسوس آمریکایی گفت که از همه شرکا که در موفقیت توافق آمریکا و ایران (در آزادی جاسوسان آمریکایی) نقش داشتند به خصوص سلطنت عمان تشکر می‌کنیم.
وی گفته است: «قطر به هر چیزی که امنیت منطقه و جهان را افزایش می دهد، کمک خواهد کرد».
نخست وزیر قطر اضافه کرد: «امیدواریم که توافق آمریکا و ایران درباره مبادله زندانیان، زمینه را برای تفاهمات بیشتر فراهم کند».
خبرنگار بازار در گفتگو با پروفسور «ویلیام بیمن» استاد دانشگاه مینه سوتا آمریکا به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می خوانید.
پروفسور ویلیام اورمان بیمن (William O. Beeman) استاد دانشگاه مینه سوتا است. وی همچنین از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ ریاست بخش خاورمیانه انجمن مردم شناسی آمریکا را برعهده داشته است. بیمن پیشتر مدیر گروه مطالعات خاورمیانه در دانشگاه براون (Brown) در ایالت رودآیلند و استاد مردم شناسی و مطالعات آسیای شرقی این دانشگاه نیز بود. وی دکترای مردم شناسی را از دانشگاه شیکاگو در سال ۱۹۷۶ دریافت کرد و به خاطر نوشتن چندین جلد کتاب و بیش از ۱۰۰ مقاله علمی در مورد پویش های ارتباطات در ایالات متحده، ایران و غیره بسیار مشهور است.
۶ میلیارد دلار دارایی مسدود شده ایران در کره جنوبی بخشی از عناصر چانه زنی در تجدید مذاکرات برجام بود. اکنون این پول از بین رفته است، بنابراین تعداد برگهای چانه زنی ایران کاهش می یابد
*موضوع تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا انجام شد. آیا این موضوع تاثیری بر روند احیای برجام خواهد داشت؟
تبادل زندانیان ممکن است اثرات مثبتی در مورد برجام داشته باشد، اما تأثیر منفی نیز دارد. ۶ میلیارد دلار دارایی مسدود شده ایران در کره جنوبی بخشی از عناصر چانه زنی در تجدید مذاکرات برجام بود. اکنون این پول از بین رفته است، بنابراین تعداد برگهای چانه زنی ایران کاهش می یابد.
زندانیان دوتابعیتی که ایالات متحده نیز خواهان آزادی آنها بود نیز بخشی از مذاکرات تمدید برجام بود. این اوراق چانه زنی هم اکنون از بین رفته است. بنابراین به نوعی، هم ایالات متحده و هم ایران در تمدید توافق برجام به پایه صفر بازگشته اند. باید دید در صورت ادامه مذاکرات چه چیزی روی میز خواهد بود.
واشنگتن نمی تواند مبادله زندانیان را به عنوان چیزی که در آن ایالات متحده از بزرگی ایران «پاداش» می گیرد یا «سودمند می شود» بپذیرد
*واشنگتن اعلام کرده توافق مبادله زندانی میان آمریکا و ایران را گامی اعتمادساز میان دو کشور نمی‌داند. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
واشنگتن نمی تواند این مبادله زندانیان را به عنوان چیزی که در آن ایالات متحده از بزرگی ایران «پاداش» می گیرد یا «سودمند می شود» بپذیرد. در محاسبات سیاسی در واشنگتن، نگهداری زندانیان توسط ایران یک تخلف و شاید حتی «غیرقانونی» بود. بنابراین، دولت بایدن نمی تواند این مبادله را منعکس کننده چیز مثبتی در رابطه با ایران توصیف کند.
برعکس، واشنگتن این را به عنوان تصمیم ایران برای توقف رفتار غیرقابل قبول توصیف می کند. علاوه بر این، همانطور که در بالا گفته شد، ایالات متحده مجبور شد برای آزادی این زندانیان از دو ابزار چانه زنی چشم پوشی کند - ۶ میلیارد دلار دارایی مسدود شده، و پنج ایرانی بازداشت شده در ایالات متحده. منتقدان دولت بایدن خیلی سریع به رئیس جمهور بایدن حمله کردند و گفتند که ایران ذینفع خالص این توافق بود.
*بایدن در بیانیه ای پس از این تبدل اعلام کرد: ما همچنان به تحمیل هزینه به ایران برای اقدامات تحریک آمیزش در منطقه ادامه خواهیم داد. آیا این پیام می تواند به معنای خارج کردن دولت وی از زیر فشارهای داخلی باشد که او را محکوم به باج دادن به ایران در خصوص آزادسازی پولهای بلوکه شده ایران کردند؟
پرزیدنت بایدن از نظر سیاسی نمی تواند در قبال ایران «نرم» دیده شود. ایران توسط هر دو حزب اصلی سیاسی در ایالات متحده محکوم است و او مجبور شد اعلام کند که ایالات متحده به «سرسخت» بودن خود در قبال ایران ادامه خواهد داد. بنابراین، البته این بیانیه برای منحرف کردن انتقادات طراحی شده است.
* این توافق چه تاثیری بر کمپین مبارزاتی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری خواهد داشت؟
جمهوری خواهان به شدت تلاش خواهند کرد تا این موضوع را به عنوان یک مسئولیت برای بایدن در مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری مطرح کنند. این شعارها قابل پیش بینی است: «پاداش دادن به گروگانگیری»، «حمایت از آخوندها»، «باج دادن به ایران».
با این حال، دموکرات‌ها و بخش بزرگی از مردم آمریکا با تلاش‌ها برای آزادی دو تابعیتی‌هایی که در ایران نگهداری می‌شوند، همدل هستند. علاوه بر این، به نظر می‌رسد این پیام که وجوه آزاد شده پول خود ایران بوده است، به طور گسترده درک شده است. بنابراین، به نظر من تأثیر خالص بر انتخابات صفر خواهد بود، زیرا این دو موضع یکدیگر را متعادل می کنند.
* قطر اظهار امیدواری کرده این توافق راه را برای حل سایر موضوعات میان ایران و آمریکا بگشاید. با توجه به موفقیت این کشور در این توافق چه میزان محتمل است دوحه در زمینه توافق هسته ای نیز این میانجیگری را ادامه دهد؟
همانطور که پیوسته گفته ام، از دیدگاه ایران، آمریکا و ایران با یکدیگر در وضعیت قهر هستند. افرادی که با یکدیگر قهر هستند رفتار خاصی از خود نشان می دهند.
۱. آنها مستقیماً صحبت نمی کنند، بلکه باید از واسطه ها برای برقراری ارتباط با یکدیگر استفاده کنند.
۲. با وجود اینکه حرف نمی زنند، باز هم به یکدیگر حمله می کنند.
۳. برای رسیدن به وضعیت آشتی باید توسط یک میانجی مجبور به آشتی شوند. قطر و عمان در چندین مذاکره وثیقه موثری بوده اند، همانطور که آلمان و الجزایر این وظیفه را در حل بحران گروگان گیری ایفا کردند.
بنابراین، در وضعیت فعلی قهر بین آمریکا و ایران، همیشه نیاز به میانجی وجود دارد. با وجود تلاش‌های فراوان من و دیگران، مانند سفیر جان لیمبرت، برای آموزش دولت آمریکا در مورد الگوهای ارتباطی فرهنگی ایران، ایالات متحده کاملاً این روند را درک نمی‌کند. من به تلاش خود ادامه می دهم، اما سخت است افرادی را که فکر می کنند باهوش ترین افراد حاضر در اتاق هستند متقاعد کنیم که بپذیرند که باید چیزی در مورد فرهنگ کشور دیگری بدانند.
نظر شما