بازار، گروه آب و انرژی: پالایشگاه نفت یک تأسیسات صنعتی است که در آن نفت به منظور تبدیل آن از شکل خام به مشتقات نفتی مختلف مانند گاز مایع ( LPG )، سوخت خودرو و غیره، تصفیه می‌شود.
پالایشگاه ها نقش حیاتی در بازار جهانی انرژی ایفا می کنند و برای کشوری مفید است که منابع فرآورده های نفتی پالایش شده را داشته باشد تا به واردات وابسته نباشد، به ویژه اینکه نفت پالایش شده صادراتی با ارزش است و همچنین علاوه بر جذب سرمایه گذاری فرصت های تجاری و تولید و ایجاد اشتغال می کند.
بد نیست پیش از ارائه طبقه بندی ۱۰ پالایشگاه بزرگ نفت جهان از نظر ظرفیت های پالایشی و روش شناسی آن، روری بر صنعت جهانی نفت و گاز داشته باشیم.
به گزارش یاهو فاینانس، طبقه‌بندی اخیر که جدیدا و بر اساس آمار های سال ۲۰۲۲ و قابلیت‌های پالایشی صورت گرفته نشان میدهد که جایگاه پالایشگاه های بزرگ تغییر کرده؛ اگر چه در لیست ۱۰ پالایشگاه بزرگ جهان اسامی تکراری وجود دارد. این لیست پس از بررسی گزارش نظر سنجی جهانی پالایش « ۲۰۲۲ Global Refining Survey» و در مجله نفت و گاز « Oil & Gas» منتشر شده، که در آن قابلیت‌های پالایش به بشکه برای هر روز تقویمی اندازه‌گیری شده است و به ترتیب صعودی ردیف شده اند.
۱-مجتمع پالایشگاهی پترولئوس دی ونزوئلا اس ای پاراگوانا
این مجتمع با ظرفیت ۹۴۰ هزار بشکه در روز در صدر فهرست ۱۰ پالایشگاه بزرگ نفت جهان از نظر ظرفیت پالایش قرار دارد.
این شرکت در پونتو فیجو در محدوده فالکون ونزوئلا واقع شده است و متعلق به شرکت دولتی نفت و گاز طبیعی ونزوئلا است. Petroleos de Venezuela S.A، شرکت دولتی نفت و گاز طبیعی ونزوئلا است.
ویژگی و بزرگی این مجتمع پالایشگاهی به دلیل ادغام و قرار گرفتن چهار مجتمع پالایشگاهی در کنار یکدیگر است. پالایشگاه های کاردون، گرنده، باجو و آمویی این مرکز پالایشگاهی را تشکیل می دهند.
نکته جالب توجه در این لیست کاهش ظرفیت همه پالایشگاه های بزرگ است که در این لیست قرار دارندو تقریبا اکثر انها به ویژه انهایی که قدمت بیشتری دارند با کاهش ظرفیت پالایش مواجه بوده اند. به عنوان مثال این مجتمع پالایشگاهی که به تدریج از سال ۱۹۴۹ ساخته شده است، رکورد تولید سالانه در سال ۱۳۹۴ را ۹۵۵ هزار بشکه در روز اعلام کرده بود که جایگاه دوم را از آن خود کرده با این حال با کاهش ۱۵ هزار بشکه ای ظرفیت پالایشی در روز در صدر جدول قرار گرفته است.
۲- پالایشگاه اس کی انرژی اولسان
رتبه دوم به پالایشگاه کره ای تعلق دارد که ظرفیت پالایشی ام در سال ۲۰۲۲ به ۸۴۰ هزار بشکه در روز رسیده است. این پالایشگاه در اولسان کره جنوبی واقع شده است و بزرگترین پالایشگاه آن و دومین پالایشگاه بزرگ جهان است.
پالایشگاه اس کی انرژی اولسان متعلق به اس کی انرژی « SK Energy» است که یکی از شرکت های تابعه شرکت نوآوری اس کی می باشد.
این شرکت نیز در سال ۲۰۲۱ ظرفیت خود را توانسته بود ۱۰ هزار بشکه افزایش دهد و در جایگاه سوم قرار بگیرد اما با وجود کاهش ۱۰ هزار بشکه نسبت به سال گذشته، ارتقاء جایگاه در لیست ۱۰ پالایشگاه بزرگ جهان داشته است.
گفتنی است: این پالایشگاه در سال ۱۹۶۴ نخستین یونیتش در عرض کمتر از ۱۶ ماه به بهره برداری رسیده که در نوع خود در آن تاریخ بی نظیر بوده و دارای پنج واحد تقطیر نفت خام و یک واحد پارازایلین با ظرفیت ۷۵۸ هزار تن در سال است. از ویژگی‌های مهم این پالایشگاه وجود مخازن بسیار بزرگ دخیره سازی نفت خام و فرآوده‌های نفتی است که در کمتر پالایشگاهی در سطح جهان دیده می‌شود. ۳۴ مخزن بزرگ پالایشگاه اولسان کره ظرفیت بسیار بالایی را در اختیار این کشور برای ذخیره سازی نفت خام و دیگر فرآورده های نفتی قرار داده است.
۳- پالایشگاه رویس
پالایشگاه رویس برای شرکت پالایش نفت ابوظبی است که توسط شرکت ملی نفت ابوظبی (ADNOC) که متعلق به امارات متحده عربی است، اداره می شود.
ظرفیت پالایشی این پالایشگاه در سال ۲۰۲۲ حدود ۸۱۷۰۰۰ بشکه در روز بوده که توانسته خود را به جایگاه سومین در بین پالایشگاه های برتر جهان برساند.
۴- پالایشگاه یئوسو
اما چهارمین پالایشگاه بزرگ جهان باز هم در کره جنوبی فعالیت می کند. این پالایشگاه یکی از شرکت های تابعه جی اس کلتکس به شمار می رود منطقه جیولانام دو و شهر یسئو سی واقع شده است. این پالایشگاه ابتدا در سال ۱۹۶۹ ساخته شد و واحد دوم آن نیز در سال ۲۰۰۷ به بهره برداری رسید.
ظرفیت پالایشی این پالایشگاه ۸۰۰۰۰۰ بشکه در روز بوده است در حالی که ظرفیت پالایشی این شرکت برای ۲۰۲۱ حدود ۷۳۰ هزار بشکه بوده است.
۵- پالایشگاه اس اویل اونسان
این شرکت نیز دراولسان کره جنوبی واقع شده که مالک اصلی ان اس – اویل کورپریشن است و ظرفیت به اثبات رسیده ان ۶۶۹ هزار بشکه بوده است.
۶- پالایشگاه جام نگر یا جامناجار
این پالایشگاه که در سالهای اخیر معمولا رتبه اول بزرگترین پالایشگاه های دنیا را متعلق به خود می دانست در سال ۲۰۲۲ با ظرفیت ۶۶۲ هزار و ۷۱۲ بشکه در روز جایی بهتر از جایگاه ششم را برای خود کسب نکرده است. این پالایشگاه متعلق به ریلینس پترولیوم لمیتد «Reliance Petroleum Limited» هند است،
"پالایشگاه جام‌نگر" واقع در شمال‌غربی هند در ایالت گجرات قرار دارد. این مجتمع نخستین پالایشگاه کاملاً خصوصی هند و بزرگترین آن، در جهان است که ظرفیت ان در ۵ سال پیش یک میلیون و ۲۴۰ هزار بشکه بوده است و به تنهایی حدود یک‌چهارم از کل ظرفیت پالایشی کشور هند را به خود اختصاص داده بود.
جواهری در تاج با بیش از ۳۱ کیلومتر مربع مساحت با قرار گرفتن در کنار بندری بزرگ برای بارگیری فرآوردهای نفتی معادل ۵۰ میلیون تن در سال تنها در ۳۶ ماه احداث شد. تولیدات این پالایشگاه علاوه بر صادرات به بازارهای خارجی، خوراک لازم را برای صنعت پتروشیمی هند که در یک دهه گذشته در حدود ۷.۸۶ میلیارد دلار برایش هزینه شده است را تامین می کند.
۷- پالایشگاه الزور
این پالایشگاه در شهری به همین نام در کشور کویت واقع شده است و تام سهم پایشگاه متعلق به شرکت صنایع پتروشیمی یکپارچه کویت، وابسته به شرکت نفت کویت است. ظرفیت قابل اثبات شده پالایشگاه الزور ۶۱۵ هزار بشکه است.
۸- پالایشگاه پورت آرتور
پالایشگاه پورت آرتور «Port Arthur Refinery» یک پالایشگاه نفت مستقر در پورت آرتور، تگزاس، ایالات متحده آمریکا است که از آن به عنوان «گوهر تاج» صنایع نفتی آمریکا یاد می‌شود. این پالایشگاه متعلق به شرکت نفتی سعودی آرامکو است که از مشارکت دو شرکت موتیوا و شرکت نفت شل (بازوی کمپانی رویال داچ شل در ایالات متحده) تشکیل شده است.
پالایشگاه پورت آرتور در سال ۱۹۰۲ توسط شرکت تکزاکو راه‌اندازی شده و پیش از این جایگاه ششمین پالایشگاه جهان را از آن خود کرده بود اما امسال با ۶۰۷۷۱۵ بشکه در روز به جایگاه هشتم رضایت داده است.
۹- پالایشگاه گریویل
این پالایشگاه که در گریویل، لوئیزیانا واقع شده است، یکی دیگر از پالایشگاه های ما در لیست ۱۰ پالایشگاه بزرگ نفت در جهان است که متعلق به شرکت مارتن پترولیوم کورپریشن «Marathon Petroleum Corporation» است.
پیش از این پالایشگاه گریویل با ظریفت تولیدی آن پالایشگاه ۵۲۲ هزار بشکه در روز جایگاه دهم را به خود اختصاص داده بود اما با پالایش ۶۰۷۷۱۵ بشکه در روزتوانسته است جایگاه خود را یک درجه ارتقا بدهد. ویژگی این پالایشگاه بزرگ ساخت آن در طول سه سال است احداث نهمین پالایشگاه بزرگ جهان در سال ۱۹۷۳ و بهره برداری از آن در سال ۱۹۷۶ است.
۱۰- پالایشگاه خلیج گالوستون
این شرکت متعلق به شرکت پالایشگاه‌های نفت آمریکا واقع در تگزاس آمریکا است.
نظر شما