بازخوانی حادثه «معدن رزمجاه» | فاجعه ای که برای بار سوم تکرار شد

بازار، گروه استان ها: هفته تلخ استان سمنان با جان باختن شش کارگر و مصدومیت چهار کارگر به نیمه رسید حادثه ای که در معدن رزمجاه از مجموعه معادن طزره دامغان تحت مدیریت شرکت البرز شرقی شهرستان شاهرود رخ داد و کام همه مردم استان و کشورمان را تلخ کرد.

نگاهی به سوابق حوادث مشابه نشان می دهد که در پنج سال اخیر پنج حادثه معدنی در طزره رخ داده که سه موردشان تلفان جانی داشتند آبان ۹۷ یک کارگر در مجموعه معادن طزره جان خود را از دست داد اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ دو کارگر دیگر در حادثه انفجار و ریزش جان باختند و حالا هم شش کارگر در معادن طزره جان خود را از دست دادند.

قبل از بازخوانی حوادث که از غروب یکشنبه آغاز و بامداد سه شنبه ادامه داشت بپردازیم، باید قدری درباره جوانب این حادثه و واکنش ها به آن صحبت کنیم. واکنش هایی که عمدتاً همراه با خشم بودند. مردم استان سمنان در دو روز اخیر به خصوص در فضای مجازی تکرار این حادثه را متذکر می شوند و این سوال را مطرح می کنند که تا چه زمان معادن طزره باید جان کارگران را به خطر بیاندازد.

خشم مردم استان سمنان

برخی دیگر هم به حقوق دریافتی و مشکلات کارگران معدنچی نه تنها در طزره بلکه در کل ایران صحبت می کنند. داغ شش کارگر اما برخی را نیز به خشم آورده و به خصوص بعد از اطلاعیه روابط عمومی البرز شرقی که در آن تنها اظهار تاسف شده بود و هیچ عذرخواهی یا تاکید بر جلوگیری این قبیل رویداد ها نبود، آتش این خشم فروزان تر هم شد.

در همان لحظات اول مشخص می شود که شش نفر در داخل تونل هستند

متن این اطلاعیه که خشم مردم را بر انگیخت به این شرح است: حادثه تاسف بار سانحه انفجار در تونل رزمجا غربی معدن طزره که منجر به فوت شش تن از همکاران عزیزمان گردید موجب تاثر شدید شد. روابط عمومی شرکت ضمن ابراز همدردی با خانواده حادثه دیدگان، این مصیبت را به مدیریت و همکاران محترم شرکت معادن زغالسنگ البرز شرقی خصوصا خانواده های داغدار آن عزیزان تسلیت عرض نموده از خداوند متعال برای شادی روح این معدنکاران شریف و زحمتکش رحمت واسعه و برای بازماندگان صبر و اجر مسئلت می نماید.

همانطور که در متن اطلاعیه دیده می شود نه اثری از ندامت و عذرخواهی دیده می شود و نه اعلام اهتمام شرکت نسبت به عدم تکرار این حوادث و همین نیز باعث شد تا خشم مردم بیشتر شود. هر چند برخی نیز می گویند که معدن رزمجاه توسط پیمانکار اداره می شد اما اینکه بگوییم اتفاقات این معدن بی ربط با البرز شرقی است، فرا فکنی محسوب می شود.

حادثه چطور رخ داد؟

برای بازخوانی اتفاقات باید به غروب یکشنبه و ۳۰ دقیقه قبل از اتفاق برویم به گفته برخی شاهدان ده نفر در تونل هستند که برخی شان در عمق های کمتر و شش نفر نیز در عمل ۷۰۰ تا ۷۱۰ متری زمین قرار دارند ۱۰ دقیقه بعد یعنی ۲۰ دقیقه به حادثه فاکتورهای موجود از جمله گاز متان چک می شود و عقربه دستگاه ها حالت نرمال را نشان می دهند در نتیجه کارشناسان ایمنی ادامه کار را تائید می کنند ۲۰ دقیقه بعد ابتدا یک صدا و سپس یک انفجار رخ می دهد و معدن ریزش می کند.

در همان لحظات اول مشخص می شود که شش نفر در داخل تونل هستند. گروهی از کارگران نیز به دلیل استنشاق گاز قدری سردرگم و دچار تنگی تنفس شدند بلافاصله عوامل ایمنی معدن دست به کار شده و اورژانس و آمبولانس نیز راهی محل می شود همان موقع هلال احمر نیز دو تیم نعیم آباد و چشمه علی را اعزام می کند اما پس از اینکه متوجه می شوند گروهی از معدن چیان در درون معدن هستند یک تیم با حضور سگ های زنده یاب را نیز به منطقه اعزام می کنند.

این سومین انفجار در مجموعه معادن طزره در چهار، پنج سال اخیر است

مسئولان معدن البته به واسطه تجربه ای که دارند می دانند که کسی زنده بیرون نمی آید اما کار برای امداد رسانی و دست کم یافتن پیکرها شروع می شود همان موقع است که استاندار و فرماندار دامغان و دیگر مسئولان هم سر می رسند و نخستین ستاد مدیریت بحران را در همان نطقه معدن شکل می دهند اولین مشکل به سرعت خود را نمایان می سازد ساعت حدود ۲۱ شده و حالا مشخص می شود که غلظت گاز امکان ورود امداد گران را نمی دهد پس ابتدا باید گجاز تخلیه و فشار کاهش یابد.

امدادرسانی آغاز می شود

امداد رسانی به این ترتیب به تعویق می افتد اما حدود نیمه شب است که کم کم شرایط گاز بهبود پیدا کرده و بین ساعت دو الی سه بامداد نخستین امدادگران پای در داخل تونل می گذارند تا آواربرداری کرده و بتوانند به منطقه ای که معدنچیان هستند، برسند. اینکه گفته می شود چرا از همان ابتدا امدادرسانی صورت نگرفت به واسطه غلظت گاز بود و اینکه امدادگران امکان ورود به معدن را تا نزدیکی های ساعت سه بامداد پیدا نمی کنند.

گروه امدادی در حالی کار خود را آغاز می کنند که حالا از تهران هم گروهی رسیده اند و وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی نیز در میان آنها است او خبر می دهد که صبح وحیدی وزیر کشور نیز خواهد آمد پس عملیات جستو ادامه پیدا می کند و حالا یکی پس از دیگری پیکر معدنچیان پیدا می شود آخرین معدن چی نیز در نهایت به خودروی حمل پیکر این کارگران معدن منتقل می شود و حالا زمان آن است که قدری ابعاد حادثه مشخص شود.

حالا دومین و سومین جلسه هم در همان منطقه گذاشته شده و شرایط ایمن سازی و اتفاقات چند روز اخیر بارها و بارها مرور می شود گروهی از کارگران که شیفت صبح هستند با حال نگران در منطقه حضور یافته و ب شدت هم معترض هستند استاندار سمنان در یک نوبت با آنها صحبت می کند کم کم هواپیمای حامل وزیر کشور نیز به فرودگاه شاهرود می رسد و حالا او هم راهی طزره می شود با حضور وحیدی شکل عملیات و همچنین علت یابی جدی تر شده و یک نشست در روستای طزره، یک نشست دیگر در محل معدن و یک نشست مدیریت بحران دیگر هم در فرمانداری دامغان برگزار می شود تا ابعاد حادثه باز هم بررسی شود.

کارگران معترض می شوند

حالا بعد از ظهر شده و وزیر صمت نیز به طزره می رسد تقریباً یکساعت بعد وزیر کشور در حالی که در جمع کارگران حضور یافته و به آنها اطمینان می دهد که شرایط را مدیریت خواهند کرد طزره را ترک می کند و کار را به وزیر صمت می سپارد قبل از رفتن وزیر کشور اما شرایط قدری متسنج می شود کارگران اعتراض دسته جمعی می کنند و وزیر کشور مجبور می شود به صحبت های کارگران گوش دهد.

ابتدا چند کارگر درباره مشکلات کار و فرسودگی لوازم اعتراض می کنند یکی نیز از اینکه هر کس اعتراض کند تهدید به اخراج می شود، گلایه می کند دیگری از بیمه تکمیلی می گوید آنی یکی از حقوق اندک اما یکی از کارگران خیلی خوب صحبت کرده و حق مطلب را ادا می کند او می گویند که کارگران ۹۰ روز به ۹۰ روز قرار داد می بندند و لذا این کار را دشوار کرده است وزیر نیز دانه دانه موارد را شنیده و دستور رسیدگی می دهد.

وزیر کشور: این اتفاق درست در لحظه تعطیلی معدن و خروج کارگران رخ داده و طبق گزارش‌های واصله گاز محبوس شده میان لایه‌ها باز و بر اثر جرقه پیکور انفجار را رقم زده است

وزیر صمت حالا ادامه کار را بر عهده می گیرد تا حالا مشخص شده که علت حادثه تجمع گاز متان بوده و این یک حادثه غیرمتقربه است اما این مردم عصبانی استان سمنان را آرام نمی کند وزیر کشور اما قول مساعد را برای پیگیری حادثه می دهد و استان سمنان را از طریق فرودگاه شاهرود ترک می گوید.

هویت کارگران بالاخره فاش می شود

بهروز افروز ۴۰ ساله، قربانعلی کمال ۴۳ ساله، حسین غزائیان ۵۰ ساله، حمید ایزدی ۴۸ ساله، ابوالفضل غنایی ۵۱ ساله و محمد نعیمی صفت ۵۰ ساله در این حادثه جان خود را از دست دادند همه آنها بیش از ۱۸ سال سابقه کار در معدن داشتند.

پیام های تسلیت حالا یکی بعد از دیگری می رسد نماینده ولی فقیه در استان سمنان این رویه را آغاز می کند پس از آن استاندار سمنان و نماینده شاهرود و میامی در مجلس و نماینده دامغان در مجلس و ... یکی یکی پیام تسلیت می دهند اما خبری از اعلام عزای عمومی در استان سمنان نیست.

این سومین انفجار در مجموعه معادن طزره در چهار، پنج سال اخیر است که دو انفجار قبل نیز جان سه نفر را گرفته بود با این حساب تنها در همین چهار سال اخیر این معادن ۹ کشته داشته است و این خود نشان می دهد که مشخصاً معادن طزره مشکل ایمنی دارند.

علت حادثه

حال که مروری بر حادثه داشتیم بهتر است کمی به عقب برگشته و اظهار نظر مسئولان را هم مد نظر قرار دهیم. سید صولت مرتضوی وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی بعد از سومین نشست مدیریت بحران در محل معدن می گوید: طبق گزارش ثبت شده ۲۰ دقیقه قبل از انفجار کارشناسان ایمنی معدن رزمجاه سنجش گاز را انجام دادند و همه چیز عادی بوده است با این شرایط به نظر می‌رسد که یک حادثه غیرمترقبه در این معدن رخ داده باشد همچنین باید تاکید کرد که دستورات لازم برای بررسی و رسیدگی به انفجار در معدن رزمجاه طزره داده شده است.

احمد وحیدی وزیر کشور که فرماندهی عملیات امدادرسانی را نیز خودش شخصاً بر عهده گرفت نیز درباره حادثه می گوید: این اتفاق درست در لحظه تعطیلی معدن و خروج کارگران رخ داده و طبق گزارش‌های واصله گاز محبوس شده میان لایه‌ها باز و بر اثر جرقه پیکور انفجار را رقم زده است.

وزیر صمت: پیشگیری از این گونه حوادث به ویژه در معدن زغال‌سنگ طرزه دامغان توسط دولت سیزدهم پیگیری خواهد شد

وی با بیان اینکه مسموم شدگان به سرعت مداوا و کار امداد محبوس شدگان حساب شده پیش رفته است، افزود: نیروهای کارشناس با کم کردن گاز داخل تونل توانستند مسیری را باز کنند تا امداد رسانی بدون خطر و احتمال انفجار بعدی ادامه یابد که در نهایت پیکر شش جان باخته خارج و به دامغان انتقال یافت.

مشکلات کارگران رسیدگی می شود

وحیدی وزیر کشور همچنین با بیان اینکه کارگران مشکلات را بیان کردند که مورد رسیدگی قرار می گیرد، گفت: مشکلاتی از قبیل بیمه تکمیلی پیگیری می شود همچنین افزایش مدت قرارداد کارگری از سه ماه تا آخر سال از دیگر موضوعاتی است که مورد پیگیری قرار می‌گیرد همچنین ارتقای ایمنی در معادن طزره با هدف مقابله با تکرار چنین حوادثی پیگیری می‌شود.

علی آبادی وزیر صنعت معدن و تجارت کابینه سیزدهم نیز درباره این حادثه می گوید: پیشگیری از این گونه حوادث به ویژه در معدن زغال‌سنگ طرزه دامغان توسط دولت سیزدهم پیگیری خواهد شد تا دیگر شاهد چنین رویدادهایی نباشیم.

در این بین اما سکوت مسئولان البرز شرقی قدری مردم را آزرده است حتی اگر معدن به پیمانکار بخش خصوصی نیز سپرده شده باشد بازهم چیزی از مسئولیت شرکت البرز شرقی کم نمی شود در نهایت باید گفت این حادثه شش کار را به کام مرگ فرو برد و با نگاهی به شرایط ایمنی در طزره می توان اطمینان داشت که این اخرین حادثه نیز نخواهد بود.