تهمینه غمخوار؛گروه بین الملل: در روز شنبه کلنگ افتتاح پروژه ساخت قطعه خط آهن ۳۲ کیلومتری شلمچه_بصره با حضور محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور ایران و شیاع السودانی نخست وزیر عراق پس از سالها انتظار زده شد؛ در حالی که معاون اول رئیس جمهور پیش از بازدید از مرز شلمچه و شرکت در آیین افتتاح این خط آهن به اتصال ریلی ایران به مدیترانه، راه اندازی کریدور شرق-غرب همزمان با کریدور شمال-جنوب و تسهیل در رفت و آمد زائرین میان دو کشور اشاره کرده بود.
افزون بر این، وزیر راه و شهرسازی هم با اشاره به اهتمام ایران و عراق برای تکمیل خط ریلی شلمچه-بصره، این راه آهن را برای هر دو کشور حائز اهمیت خوانده و آن را نوید بخش اتصال ایران به غرب آسیا و مدیترانه برشمرده است.
در همین راستا و بر اساس اهمیت راه اندازی خط آهن شلمچه_بصره، خبرنگار بازار گفتگویی با «احسان موحدیان» کارشناس مسائل بین الملل به ویژه قفقاز و مدرس دانشگاه علامه طباطبایی انجام داده که در ادامه می خوانیم.
*محمد مخبر، برای بررسی روند تردد زائرین اربعین حسینی، در روز شنبه وارد پایانه مرزی شلمچه در غرب خرمشهر شد و از این پایانه مرزی بازدید، و از نزدیک در جریان روند خدمات رسانی و تردد زائران اربعین حسینی از این پایانه مرزی قرار گرفت و در آیین احداث خط ریلی شلمچه - بصره شرکت کرد. معاون رئیس جمهور پیش از این اعلام کرده بود که راه‌آهن شلمچه ـ بصره با همراهی دو کشور ایران و عراق حداکثر تا دو سال آینده به سرانجام می‌رسد. اهمیت این خط آهن برای دو کشور چیست و در چه در مرحله ای از روند کار قرار دارد؟
در رابطه با این خط آهن، قسمتی از آن در خاک ایران است و از مرز شلمچه تا بصره آمده است، قبلا انجام شده است. یک مسیری است که ۳۲ کیلومتر در خاک عراق است و دارای یک پل بازشونده بر روی اروند است که ساخت این پل در حدود یک کیلومتر را ایران تقبل کرده است. بر اساس آنچه گفته شده قرار است که ان شاء الله ظرف ۱۸ ماه انجام شود در حالی که عراق مسئول روسازی و زیرسازی مسیر، رفع تعرض معارضین، تملک اراضی و احداث خط ریلی است.
قرار است که قطارهای مسافربری با سرعت ۱۲۰ کیلومتر بر روی خط ریلی شلمچه_بصره حرکت کنند که تحول بسیار مهمی است
همچنین، قرار است که قطارهای مسافربری با سرعت ۱۲۰ کیلومتر بر روی این ریل حرکت کنند که تحول بسیار مهمی است. در حال حاضر، یک ریل ترکیبی وجود دارد که از ابتدای تشکیل دولت سیزدهم زائرین با قطار به شلمچه رفته و از آنجا تا بصره را با اتوبوس طی می کنند و از آن طرف در ایستگاه راه آهن بصره با قطار اتوبوسی یا چهار تخته به عراق می روند که این موضوع تا حدی برای زائرین دشوار و اذیت کننده است. بر همین اساس، زمانی که این ریل تکمیل شود آنها می توانند مستقیم و بدون تغییر قطار می توانند به کربلا برسند. این موضوع بعد زیارتی این مسئله است.
البته چالشی که در این رابطه وجود دارد این است که این منطقه امنیتی بوده و به دلیل جنگ طولانی مدت میان دو کشور، مین های زیادی در این مسیر وجود دارد که بخش عمده ای از مین ها را عراق پاکسازی کرده است. همچنین، بر اساس گفته های مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی، حدود ۱۶۹۰ مین تا کنون در آن منطقه خنثی شده است که این کار باید ادامه دار باشد. حال، پیش بینی می شود که در آن ۳۲ کیلومتر، ۱۰ تا ۱۲ کیلومتر مسیرهای آلوده به مین است که باید پاکسازی شود که تنها شش ماه این اقدام به طول خواهد انجامید. کل کار هم که به ۱۸ ماه زمان نیاز دارد که پس از آن این امیدواری وجود دارد که این مسیر احداث شود.
عراقی ها نیز برای این مسیر یک بودجه مصوب به میزان ۲۰۰ میلیون دلار در نظر گرفته اند که ظرف یک سال و نیم تامین خواهد شد. ظرفیت حمل بار و ترانزیت که برای این ریل در نظر گرفته شده بین هشت تا ۱۰ میلیون تن در سال و ظرفیت حمل مسافر هم به میزان ۱۲ میلیون تن در نظر قرار گرفته شده است.
نکته بعدی این است که با توجه به اینکه حمل و نقل و مسیرهای ریلی جزء پاک ترین، مقرون به صرفه و ایمن ترین مسیرهای حمل و نقلی ابوده و بر کاهش مصرف سوخت تاثر گذار است، برآوردی که صورت گرفته این است که از مجموع ۱۲ میلیون تن ظرفیت صادراتی ایران به عراق، هشت میلیون تن از این طریق در آینده حمل خواهد شد و حمل این بار در ایران یک مسیر ۵۰۰ کیلومتری را خواهد داشت که درآمد خوبی را برای راه آهن ایران ایجاد خواهد کرد.
بر اساس محاسبه سازمان بهینه سازی مصرف سوخت، آنها با فرض انتقال ۳۰ درصد از حجم بار و مسافر به عراق، پیش بینی کرده بودند که ۲۰ تا ۲۵ میلیون لیتر در مصرف گازوئیل صرفه جویی خواهد شد که با توجه به فشارهایی که به خاطر افزایش مصرف سوخت وجود دارد، این رقم قابل توجه است.
برنامه هایی وجود دارد که کریدور مقاومت شکل بگیرد و مسیر راه آهن شلمچه_بصره به سوریه و دریای مدیترانه متصل شود که در این صورت قدرتی برای جمهوری اسلامی به لحاظ اقتصادی، سیاسی و امنیتی ایجاد خواهد شد و مهار ایران برای دشمنان مانند رژیم صهیونیستی و امریکا دشوار خواهد شد
نکته دیگر این است که اگر ما هر قطار را معادل ۱۵ اتوبوس درنظر بگیریم و معادل ۶۰ تریلی دارای ظرفیت حمل و نقل باشد و به شبکه ریلی عراق منقل شود، هر سال یک بخش قابل توجهی از ترددها یعنی معادل ۶۰۰ هزار تریلی و ۲۰۰ هزار اتوبوس که سالانه بین دو کشور در تردد است، به ریل منتقل شده و خطر تصادفات جاده ای و مصرف سوخت کاهش خواهد یافت.
در این راستا، برنامه هایی وجود دارد که کریدور مقاومت شکل بگیرد و مسیر راه آهن شلمچه_بصره به سوریه و دریای مدیترانه متصل شود که در این صورت قدرتی برای جمهوری اسلامی به لحاظ اقتصادی، سیاسی و امنیتی ایجاد خواهد شد و مهار ایران برای دشمنان مانند رژیم صهیونیستی و امریکا دشوار خواهد شد.
* به توجه به اینکه یک محموله از روسیه و از طریق ایران وارد عربستان شده است.این خط آهن چه نسبتی با خط آهن عربستان به عراق و ترکیه خواهد داشت؟
یک شبکه ریلی در غرب کشور است که ما باید آن را در نظر بگیریم. عراق بیشتر به دنبال بازسازی و احداث شبکه ریلی خود از مسیر فاو و ام القصر به سمت ترکیه است، زیرا به هر حال عراق این نگرانی را دارد که از اتصال مسیر خرمشهر به شلمچه، بیشتر رونق بر روی بندر امام خمینی باشد و رونق بنادر آن کاهش یابد.
تاکید بیشتر عراق این است که راه آهن شلمچه_بصره بیشتر برای جا به جایی و انتقال مسافر احداث شود
بر همین اساس، تاکید بیشتر عراق این است که راه آهن شلمچه_بصره بیشتر برای جا به جایی و انتقال مسافر احداث شود. منتها ما باید مسیر کریدور مقاومت از عراق به سوریه را پیگیری کرده و به مدیترانه متصل شده و کالاهای خود را صادر نماییم. در همین راستا، اگر علی رغم مقاومتهای داخلی و فشارهای امریکا بتوانیم همراهی عراق را در این زمینه جلب کرده و با عراقی ها و عربستان و کویت در این زمینه کار کنیم، می توانیم عراق را در این زمینه قانع کنیم؛ چرا که با اجرایی شدن این طرح موافقت کرده اند.
در حال حاضر عراق دارای ۲۸۰۰ تا ۲۹۰۰ کیلومتر شبکه ریلی از بغداد، بین بصره، اربیل، موصل و کربلا است که در یک منطقه در شمال خاک این کشور وارد خاک سوریه می شود و از آن جا دارای یک مسیر ریلی با ترکیه و یک مسیر در سوریه است. بنابراین، ریل وجود دارد اما دو نکته ظریف در این راستا حائز اهمیت است. شبکه ریلی عراق به دلیل جنگهای طولانی مدت بیش از یک دهه به شدت آسیب دیده و تخریب شده است. بنابراین، با وجود اینکه این شبکه ریلی وجود دارد، اما نیازمند بازسازی و نوسازی جدی است.
در حال حاضر هم ما شاهد هستیم که در سوریه به خصوص شمال آن، یک سری ناامنی هایی به وجود خواهد آمد که این درگیری ها میان گروههای نظامی و شبه تروریست عرب با گروه پ ک ک کرد است که پ ک ک را امریکا و اعراب شبه نظامی را ترکیه حمایت خواهد کرد. لذا، تا زمانی که آرامش حکمفرما نشود ما نمی توانیم از ظرفیت شمال سوریه نمی توانیم استفاده کنیم. این موضوع یک مشکل است.
یک مسیر ریلی که شاید کمتر بدان پرداخته و از آن صحبت شده و ما باید آن را تکمیل کنیم، مسیر ریلی است که از کرمانشاه به مرز خسروی و خانقین می رود. از مرز خسروی تا خانقین عراق بیش از ۲۰ کیلومتر نیست و حسن دیگر آن این است که به پایتختهای ایران و عراق نزدیک تر است. در اینجا سه تیکه راه آهن وجود دارد که باید تکمیل شود که ما در مسیر نزدیکتر به پایتخت هم با کارکرد بیشتر اقتصادی و ترانزیتی به عراق و سوریه متصل شویم.
یک قسمت مسیر و ریلی از سمنگان به ملایر نیز است که باید احداث شود که ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. یک مسیر ملایر به کرمانشاه نیز وجود دارد که ۸۸ درصد پیشرفت داشته و مسیر کرمانشاه به اسلام آباد غرب نیز قابل مشاهده است که تا مرز خسروی امتداد دارد. با اینکه این مسیر دارای پیشرفت کمی بوده و یک منطقه کوهستانی است، اما در کنار مسیر شلمچه_بصره یک مسیر ترانزیتی_اقتصادی بسیار مهمی است که مبادی ریلی ایران را به شبکه ترانزیتی غرب کشور و پایتختهای ایران و عراق را به گونه ای مناسب به یکدیگر متصل کرده و درآمد ترانزیتی خوبی به همراه خواهد داشت. از آن مهمتر، نزدیکترین مسیری است که به بندر لاذقیه سوریه می رسد که بنادر حاشیه خلیج فارس را به این بندر سوریه متصل خواهد کرد که در اینجا ترانزیت کالا با جنوب اروپا و شمال افریقا از یک طرف و با غرب آسیا و عراق با روسیه و آسیای میانه تسهیل خواهد شد ضمن اینکه انتقال بار به اقلیم کردستان، کرکوک و موصل نیز راحت تر صورت خواهد گرفت.لذا ما باید تلاش و کمک کرده تا ریل خانقین تا بغداد ترمیم شده و تعمیر انجام شود، سوریه نیز پاکسازی شود تا ما بتوانیم آن شبکه ریلی را بازسازی نماییم.
راز و رمز خرابکاری، بمب گذاری ها و ایجاد تنشهای نظامی از سوی امریکا، رژیم صهیونیستی و ترکیه در بوکمال سوریه این است که ایران نتواند مجددا کریدوری را از مرز عراق و سوریه تا ساحل مدیترانه شکل دهد
از آن طرف، ما باید به دنبال ایجاد ریل از بندر امام تا شلمچه، بصره و بوکمال در مرز عراق و سوریه باشیم. اگر شما به اخبار توجه کنید امریکا، رژیم صهیونیستی و ترکیه در حال خرابکاری در مرز بوکمال هستند. راز و رمز خرابکاری، بمب گذاری ها و ایجاد تنشهای نظامی از سوی آنها در بوکمال سوریه این است که ایران نتواند کریدوری را از مرز عراق و سوریه تا ساحل مدیترانه شکل دهد.
ایران قصد دارد تا ریلی را از مرز عراق و سوریه به سوی دیر الزور و بندر لاذقیه احداث کند. در مارس ۲۰۱۹ ایران و عراق در این زمینه به تفاهماتی دست یافتند که به دلیل مسائل امنیتی آن منطقه هنوز عملیاتی نشده است. زمانی ریل از عراق به مرز سوریه می رسد، یک مسیر شمالی وجود دارد که بین گذرگاه القائم عراق است که به داخل سوریه در بوکمال راه پیدا می کند و از غرب به لاذقیه امتداد خواهد یافت. مسیر جنوبی هم از همین گذرگاه القائم به حمص و دمشق راه خواهد یافت.
نکته مهم این است که تا زمانی که فضای سوریه با ثبات نشود و ایران نتواند امریکا، ترکیه و صهیونیستها را از آن جا بیرون نکند، شکل دادن به کریدور مقاومت ممکن نخواهد شد.
نظر شما