بازار، گروه استان ها: پسته دامغان یکی از محصولات برند استان سمنان است استانی که کشاورزی در آن علیرغم تمام چالش های کم آبی، هنوز هم یکی از اضلاع توسعه اقتصادی محسوب می شود. محصولی که برای اقتصاد کشاورزی محور استان سمنان نیز حائز اهمیت است.
طی سال های اخیر خشکسالی سبب بروز خسارات فراوان به کشاورزی استان شده در نتیجه نیاز است تا کشت های مزیت داری مانند پسته و عناب، زعفران و زیره و ... توسعه بهتری پیدا کنند این کشت ها در کنار مزیت های اقتصادی، مصرف آب کمتری از محصولاتی مانند صیفی جات، خربزه و گیلاس و سیب و ... دارند.
ضرورت فرآوری محصولات
مشکل اما اینجا است که عمده محصول تولیدی پسته دامغان هنوز هم خام فروشی می شود و نهایت فرآوری آن پوست گیری و خشک کردن است تا بتوان آن را بهتر به استان های دیگر به خصوص تهران ارسال کرد. پسته ای که می توان با کمک دانش بنیان ها از آن دست کم ۲۰ محصول جانبی نیز گرفت. محصولاتی که می توانند ارزش افزوده بسیار خوبی را به محصول پسته دامغان ببخشد و این امر در توسعه اقتصادی و اشتغال نیز موثر است.
عمده محصول باغداران شهرستان دامغان به صورت خام فروشی عرضه می شود
یکی از مشکلاتی که در شهرستان دامغان وجود دارد حضور غیربومی ها است که بسیاری از باغات پسته را در سال های قبل با قیمت های ارزان تری خریداری کرده و توانسته اند برای خودشان درآمد های خوبی نیز داشته باشند در نتیجه یک وضعیت یکدست در بین تولید کنندگان دامغانی وجود ندارد که بتوان از آن بهره گیری و مثلا تعاونی مرتبط با فرآوری محصولات تولیدی پسته را شاهد بود.
از سوی دیگر باید گفت عمده محصول باغداران شهرستان دامغان به صورت خام فروشی عرضه می شود در صورتی که فرآوری آن می تواند سود بسیاری به باغداران بدهد. مشکل اما اینجا است که دلالان در این بین بیشترین سهم را از سود چرخه مالی چهار هزار میلیارد تومانی پسته در سال دارند و باغداران کمترین سهم را؛ دامغان با گردش مالی چهار هزار میلیارد تومانی پسته در سال توانایی این را دارد که در کنار ریشه کنی بیکاری، حتی از شهرها و استان های همجوار نیروی کار را نیز وارد کند.
در میزگردی با حضور حسن صرفی رئیس تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی دامغان و اسماعیل حلاجی کارشناس و صاحب نظر مسائل اقتصاد کشاورزی به خصوص پسته دامغان به گفتگو نشستیم که در ادامه این میزگرد را می خوانید.
پسته محصول اصلی کشاورزی استان سمنان
صرفی: پیش از هر چیز ابتدا باید این نکته را متذکر شد که پسته محصول اصلی اقتصادی کشاورزی در شهرستان دامغان و استان سمنان محسوب می شود، گفت: امسال پیش بینی می شود که ۴۲ هزار تن پسته از باغات شهرستان دامغان برداشت شود.
آغاز فصل برداشت محصول پسته در شهرستان دامغان راه شاهد هستیم اما در سال های گذشته محصول بیشتر پسته از باغات دامغان برداشت شد اما امسال به واسطه حوادث غیرمترقبه ای که در دامغان رخ داد مانند طوفان و تندباد هایی که در نیمه اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۲ شاهد آن بودیم، برداشت محصول پسته کاهش نیز پیدا خواهد کرد.
صرفی معاون جهاد کشاورزی دامغان: برخی ارقام زود بازده حتی از ابتدای مرداد ماه در دامغان محصول داده و پسته تولیدی این باغات راهی بازار شده است
۴۲ هزار تن پسته معادل ۱۵ هزار تن پسته خشک خواهد بود حدوداً ۱۷ هزار هکتار باغات شهرستان دامغان تحت کشت محصول پسته قرار دارد که عمدتاً نیز ارقام منطبق بر اقلیم و شرایط آب و هوایی شهرستان مانند عباسعلی و کله قوچی و... است.
کاشت گونه های سازگار
برخی ارقام زود بازده حتی از ابتدای مرداد ماه در دامغان محصول داده و پسته تولیدی این باغات راهی بازار شده است ژنوتیپ های بومی، شاهپسند، خنجری، عباسعلی و فرخی بیشترین فراوانی را در بین درختان پسته شهرستان دامغان به خود اختصاص داده است.
با توجه به شرایط سازگاری و تجاری بودن ژنوتیپ های مهاجر باغداران به توسعه و اصلاح باغ‌های پسته خود به ژنوتیپ های اکبری، احمدآقایی و کله قوچی پرداخته‌اند، جمع آوری پسته های زودرس و عرضه آنها به صورت تازه در بازارهای داخلی و خارجی، از ویژگی های منطقه است که علاوه برگردش مالی سریع، موجب اشتغال بیشتری می‌شود.
ارقام بومی سازگار و پایه های مناسب با آرایشی بسیار نزدیک به استانداردهای باغداری، کاشته شده است، در مجموع ۱۵ هزار هکتار از باغات پسته شهرستان دامغان مثمر و دو هزار هکتار نیز نهال و باغات نوپا هستند که در سال های آتی می توان شاهد محصول دهی این باغات بود.
سهم پسته از اقتصاد استان سمنان
حلاجی: محصول پسته مهمترین محصول کشاورزی استان سمنان است، بیشترین میزان پسته تولیدی در استان سمنان متعلق به دامغان است و باغات نسبتاً محدودتری نیز در شاهرود، میامی و حتی گرمسار زیر کشت این محصول قرار دارد اما ۹۵ درصد از محصول تولیدی پسته استان در شهرستان دامغان استحصال می شود.
اهمیت پسته دامغان در این است که حدود یک سوم کل اشتغال شهرستان دامغان به آن وابستگی دارد، حدوداً ۱۵ هزار هکتار اراضی شهرستان دامغان توسط چهار هزار بهره بردار تحت کشت پسته قرار دارد که نشان می دهد این محصول چقدر می تواند در زمینه اشتغال و تولید شهرستان دامغان تاثیرگذار باشد.
پسته در شب عید سال ۱۴۰۲ در مغازه های آجیل فروشی تا ۸۰۰ هزار تومان نیز به ازای هر کیلوگرم به فروش رسید، افزود: نکته مهم اینجا است که در بهترین شرایط محصول تولیدی باغداران در سال گذشته ۶۵ هزار تومان خریداری شد و این یعنی محصولی که از باغدار خریداری می شود به ۱۲ برابر قیمت فروخته می شود.
سود دلالان جیب خالی کشاورزان
هر چهار کیلوگرم پسته تازه روی درخت یک کیلوگرم پسته خشک شور کرده آجیل شب عید می دهد بر حسب این قاعده باید قیمت پسته آجیل هم نهایتاً پنج برابر باشد اما ۱۲ برابر است و این نشان می دهد که دلالان و فروشندگان محصول بیش از باغداران سود می کنند پس باید به فکر ارتقای سود باغداران در زمینه محصول پسته بود که با فرآوری می توان به این موضوع رسید. فرآوری همچنین به ما این امکان را می دهد تا بتوانیم برای بسیاری از جوانان اشتغال ایجاد کنیم.
حلاجی کارشناس: سال گذشته ۲۰ محصول دانش بنیان از پسته در دامغان تولید محدود شد که از جمله آنها می توان به کرم مرطوب کننده پوست با استفاده از عصاره پسته نام برد
اگر باغدار محصول پسته خود را خشک و سپس به صورت خلال در بیاورد هر کیلوگرم آن را تا یک میلیون تومان می تواند بفروشد و این نشان می دهد که فرآوری می تواند در یک محصول تا چه میزان تاثیر بگذارد، ما حتی می توانیم از پوست پسته در تامین خوراک دام، کود، رنگ رزی، غذای ماهی و ده ها مورد دیگر استفاده کنیم اما این اقدام صورت نمی گیرد. یکی از راهکارهای کاهش مشکلات روی آوردن به شرکت های دانش بنیان است تا بتوان ایده های فرآوری محصولات پسته را تجاری سازی کرد.
سال گذشته ۲۰ محصول دانش بنیان از پسته در دامغان تولید محدود شد که از جمله آنها می توان به کرم مرطوب کننده پوست با استفاده از عصاره پسته نام برد این محصولات در صورتی که مورد حمایت قرار نگیرند، به صورت تجاری در نخواهند آمد و بهره ای از آن برده نمی شود.
از پسته می توان حداقل ۴۰ محصول گرفت اما متاسفانه در استان سمنان توجه چندانی به این امر نشده است، عمده محصول پسته در شهرستان دامغان به صورت تازه خوری و یا خشک، خام فروشی می شود که نمی تواند آنطور که باید و شاید به باغداران کمکی کند. یکی از مهمترین اقدامات مورد نیاز در استان سمنان حرکت به سمت جذب سرمایه گذار برای راه اندازی واحد های صنایع تبدیلی در زمینه تولید فراورده های پسته است.
نظر شما