بازار؛ گروه آب و انرژی: از اختلاف ایران و افغانستان سر حقآبه رود «هیرمند» ۱۵۰ سال می گذرد. حقابه ای که در طول سال های گذشته به بهانه های مختلف پرداخت نشده و شرایط سختی را برای مردمان سیستان و بلوچستان فراهم کرده است.
افغانستان مدعی است که به دلیل خشکسالی قادر به پرداخت حقابه ایران نیست اما عکس های ماهواره ای این ادعا را تایید نمی کند.
عکس های هوایی نشان می دهد که در مسیر منشأ آب تا مرز ایران، زمین هایی که پیشتر خشک بودند؛ به مزارعی سرسبز تبدیل شده اند و مواد مخدر در این مزارع کشت می شود. این نشان می دهد که تمام آب هیرمند، در این مزارع استفاده می شود. آنگونه که مطرح شده در حال حاضر یک کانال انحرافی تازه‌ای در بند بخش آباد احداث کرده اند که دیگر هیچ آبی به سمت ایران نیاید.
بد عهدی افغانستان در پرداخت حقابه ایران حالا صدای رییس جمهور را هم درآورد طوری که سید ابراهیم رئیسی در ۲۸ اردیبهشت به حاکمان افغانستان اخطار داده و گفته بود که اگر کارشناسان ما کمبود آب را تایید کنند حرفی نداریم وگرنه اجازه نخواهیم داد حق مردم ما تضییع شود؛ حرف من را جدی بگیرید تا بعداً گلایه نکنید.
حالا حدود ۳ ماه بعد از این اظهار نظر معاون وزیر نیرو از بازدید تیم فنی از ایستگاه آبسنجی بالادست هیرمند در افغانستان خبر می دهند. آنگونه که محمد جوانبخت برای نخستین بار از زمان معاهده سال ۱۳۵۱ رودخانه هیرمند و تشکیل کمیساران آب این رودخانه، هیأت فنی جمهوری اسلامی ایران از محل ایستگاه آبسنجی دهراود در بالادست سد کجکی بر روی رودخانه هیرمند بازدید به عمل آورد.
این بازدید در شرایطی صورت می گیرد که عیسی بزرگزاده سخنگوی صنعت آب به خبرگزاری «بازار» می گوید: از ابتدای سال تا حالا کمتر از یک میلیون متر مکعب از حقابه ایران پرداخت شده این در حالی است که بر اساس توافق نامه های صورت گرفته در سال های معمولی و عادی باید ۸۲۰ میلیون متر مکعب به ایران پرداخت شود.
او در گفتگو با بازار همچنین ادعاهای مطرح شده از سوی افغانستان را رد کرده و می گوید که دولت این کشور باید حقابه ایران را پرداخت کنند.
متن کامل گفتگوی خبرگزاری «بازار» با «عیسی بزرگزاده» سخنگوی صنعت آب را در ادامه می خوانید:
در مورد شدت خشکسالی در افغانستان نمی توان به صورت سطحی نظر دارد و باید بررسی های ماهواری و ایدئولوژی صورت گیرد تا مقدار آن مشخص شود است. با این وجود مطلقا ادعای مطرح شده از سوی افغانستان در مورد خشکسالی را تایید نمی کنیم
* در ماه های گذشته ادعاهای متعددی مطرح شده که افغانستان به دلیل خشکسالی پیش آمده قادر به حقابه ایران نیست، این ادعا تا چه اندازه درست است؟
بررسی های وزارت نیرو نشان می دهد که خشکسالی در کشور افغانستان وجود دارد اما مطلقا شدت این خشکسالی به قدری که دولت این کشور اعلام می کند، نیست. اما در مورد شدت خشکسالی هم نمی توان به صورت سطحی نظر دارد و باید بررسی های ماهواره ای و هیدرولوژی صورت گیرد تا مقدار آن مشخص شود است. به همین دلیل وزارت نیرو بارها و بارها اعلام کرده که مطابق با مفاد آیین نامه و توافق صورت گرفته افغانستان باید حقابه ایران را پرداخت کند و از نظر ما این ادعا مطلقا تایید نمی شود.
*آیا در صورت اثبات ادعای افغانستان مبنی بر وجود خشکسالی و کاهش بارندگی ها، این کشور می تواند حقابه ایران را پرداخت نکند؟
مفاد قرارداد مشخص کرده که در سال های خشک چه مقدار باید حقابه به ایران پرداخت شود. صرف اینکه بارندگی ها کم شده نمی تواند مانع پرداخت حقابه شود.
*در سال های خشک افغانستان چقدر باید به ایران حقابه پرداخت کند؟
متناسب با کاهش بارندگی ها و مقدار خشکسالی نسبت به سال های معمولی میزان حقابه هم کمتر می شود.
در حالت عادی باید افغانستان حدود ۸۲۰ میلیون مترمکعب به ایران حقابه بدهد. اما آنچه که از ابتدای مهر تا حالا پرداخت شده کمتر از یک میلیون مترمکعب بوده است
*از ابتدای سال آبی امسال(مهر ۱۴۰۱ تا حالا) چه مقدار از حقابه ایران پرداخت شده است؟
در حالت عادی باید افغانستان حدود ۸۲۰ میلیون متر مکعب به ایران حقابه بدهد. اما تا حالا مقدار پرداختی ناچیز و تقریبا صفر بوده است.
*دقیقا چه مقدار پرداخت شده است؟
از حقابه ایران کمتر از یک میلیون متر مکعب پرداخت شده است.
باید مشخص شود که افغانستان چه جبهه های کاری و چه بخش هایی را اجازه دسترسی می دهند. البته هدف اصلی ما بازدید از سازه ها است. همین حالا هم یک گروه فنی از ما در ولایت نیمروز حضور دارند
*آیا افغانستان با حضور و بررسی های تیم فنی ایران موافقت کرده اند؟
ما درخواست خود را چندین بار مطرح کرده و دوستان وزارت خارجه پیگیر این خواسته ما هستند. البته ما به صورت مداوم به افغانستان رفته و جلسات پی در پی جلسات کمیساران آب برگزار می کنیم. اما باید مشخص شود که افغانستان چه جبهه های کاری و چه بخش هایی را اجازه دسترسی می دهند. البته هدف اصلی ما بازدید از سازه ها است. همین حالا هم یک گروه فنی از ما در ولایت نیمروز حضور دارند.
نظر شما