بازار؛ گروه بین الملل: نیجر که یکی از فقیرترین کشورهای جهان است، ثروتش با ابرقدرت‌ها رقابت می‌کند. از همین روی، اینگونه توصیف می‌شود: «کشوری که خیابان‌های پاریس را روشن می‌کند بیشتر جمعیت آن در تاریکی زندگی می‌کنند.»
آنچه در مورد کودتای نیجر قابل توجه است این است که واکنشهای منطقه‌ای و غربی بسیار بیشتر از دو کودتا در بورکینافاسو و مالی است. نگرانی غرب از اتفاقاتی نیجر بسیار بیشتر است، چون نیجر یکی از تولیدکنندگان عمده طلا و اورانیوم بوده که مورد دوم برای انرژی هسته‌ای اروپا ضروری است.
این کشور همچنین دارای ذخایر بزرگ نفتی است که شرکت‌های خارجی می‌خواستند به آنها دسترسی پیدا کنند. همچنین میزبان پایگاه های هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا، پایگاه‌های فرانسوی و نیروهای هر دو کشور است.
وضعیت وخیم اقتصادی
نیجر کشوری محصور در خشکی در غرب آفریقا است که در منطقه ساحل آفریقایی امتداد دارد و رودخانه معروف نیجر از آن می‌گذرد. اما بیشتر مساحت آن بیابانی و این کشور در یکی از گرم‌ترین مناطق جهان واقع شده است. مساحت این کشور یک میلیون و ۲۶۷ هزار کیلومتر مربع و جمعیت آن ۲۵ میلیون و ۳۹۶ هزار و ۸۴۰ نفر است که بیش از ۹۹ درصد آنها مسلمان، ۵۳.۱ درصد از قوم هاوسا هستند که ۱۱ درصد از طوارق‌ها و ۴ درصد از اعراب متمرکز در شمال هستند.
نیجر با درآمد سرانه بسیار پایین با ۰.۳۹۴ دلار تا سال ۲۰۱۹، به طور پیوسته در انتهای شاخص توسعه انسانی جهانی قرار داشت و از نظر حجم تولید ناخالص داخلی در زمره بدهکارترین کشورهای جهان قرار دارد.بر اساس گزارش رصدخانه ساختار اقتصادی دانشگاه ماساچوست "OEC "، در سال ۲۰۲۱ اقتصاد نیجر از نظر تولید ناخالص داخلی در رتبه ۱۲۴، از نظر کل صادرات ۱۲۹ و ۱۵۸ از نظر کل واردات و ۱۷۵ از نظر تولید ناخالص داخلی سرانه قرار گرفت.
فعالیت اقتصادی بر کشاورزی معیشتی، دامپروری، تجارت صادرات مجدد و صادرات اورانیوم متمرکز است. اعتقاد بر این است که این کشور طی سال‌های گذشته رشد اقتصادی خوبی را به گفته منابع غربی شاهد بوده است، اما این پرسش‌ها در مورد میزان بهره‌مندی جمعیت از این رشد در بین مردم وجود دارد. بخش خصوصی آن نیز متشکل از شرکت‌های کوچک و بخشی از شرکت‌های تابعه بزرگ فرانسوی یا بین‌المللی تشکیل شده است.
کشاورزی بزرگترین بخش اقتصاد نیجر را از نظر تعداد افراد شاغل و درصد تولید ناخالص ملی تشکیل می‌دهد. ارزن و سورگوم، دو محصول اصلی غذایی در جنوب و همچنین کاساوا، نیشکر و برنج نیز در دره رودخانه نیجر کشت می‌شود. کاهش ۵۰ درصدی ارزش فرانک آفریقای غربی در سال ۱۹۹۴ منجر به افزایش صادرات گاو، لوبیا چشم بلبلی، پیاز و محصولات صنایع پنبه در مقیاس کوچک شد.
دامداری بخش مهمی از اقتصاد کشاورزی بوده و منبع اصلی صادرات است. توانایی نیجر برای حفظ خودکفایی در تولید غذا و دام، ارتباط نزدیکی با بارندگی دارد و دوره‌های خشکسالی منجر به کمبود واردات شده است. برای افزایش تولید و جلوگیری از کمبود غلات، دولت در پروژه‌های آبیاری و برنامه کاشت خارج از فصل و همچنین برنامه‌هایی برای تولید کشاورزی در مقیاس کوچک سرمایه گذاری کرد.
عمده صادرات نیجر طلا (۲.۷ میلیارد دلار)، دانه‌های روغنی (۳۴۴ میلیون دلار)، مواد شیمیایی رادیواکتیو (۲۹۷ میلیون دلار)، نفت تصفیه شده (۲۳۵ میلیون دلار)، اورانیوم و توریم (۳۶.۵ میلیون دلار) و گوشت است. بر اساس گزارش رصدخانه OEC، بیشترین صادرات این کشور به امارات متحده عربی (۲.۶۸ میلیارد دلار)، چین (۳۴۴ میلیون دلار)، فرانسه (۱۹۷ میلیون دلار)، بورکینافاسو (۱۲۳ میلیون دلار) و مالی (۱۱۰ میلیون دلار) انجام می‌شود.
گنج اورانیوم
نیجر مهمترین منبع سنگ معدن اورانیوم در آفریقا و همچنین چهارمین کشور ثروتمند جهان از نظر ذخایر اورانیوم است. شرکت هسته‌ای فرانسوی AREVA بیش از ۵۰ سال بوده که حق پردازش منابع اورانیوم در نیجر را دارد. به همین دلیل هم فرانسه و هم آمریکا به نیجر اهمیت زیادی می‌دهند. این کشور هفتمین تولیدکننده بزرگ اورانیوم در جهان بوده و فرانسه که حدود ۷۰ درصد انرژی خود را به انرژی هسته‌ای متکی است، یکی از واردکنندگان عمده اورانیوم از این کشور است. به گفته جامعه انرژی اتمی اروپا (اوراتوم)، نیجر ۱۹ درصد از عرضه اورانیوم فرانسه در دوره ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰، پس از قزاقستان و استرالیا به خود اختصاص داد.
نیجر مهمترین منبع سنگ معدن اورانیوم در آفریقا و همچنین چهارمین کشور ثروتمند جهان از نظر ذخایر اورانیوم است. شرکت هسته‌ای فرانسوی AREVA بیش از ۵۰ سال بوده که حق پردازش منابع اورانیوم در نیجر را دارد. به همین دلیل هم فرانسه و هم آمریکا به نیجر اهمیت زیادی می‌دهند
اهمیت اورانیوم نیجر با توجه به جنگ اوکراین و تمایل غرب برای کاهش وابستگی به اورانیومی که از روسیه یا از طریق متحدانش می‌آید، در حال افزایش است.شرکت چندملیتی فرانسوی AREVA تلاش‌های خود را بر آغاز بهره برداری از ذخایر Imouraren در شمال شرق کشور متمرکز کرده که تصور می‌شود پتانسیل عظیمی نزدیک به ۲۰۰۰۰۰ تن داشته باشد.
از همین روی، اورانیوم یک موضوع حساس در نیجر است که ۸۰ درصد از جمعیت آن در مناطق روستایی زندگی می‌کنند و دسترسی به برق بسیار ضعیف دارند. در حالی که کشور آنها اورانیومی را به فرانسه و اروپا می‌رساند که خیابان‌های پاریس و دیگر پایتخت‌های درخشان اروپایی را روشن می‌کند. البته مدافعان حاکمیت و وحدت آفریقا نیز علیه ادامه بهره برداری از منابع طبیعی این قاره توسط عناصر خارجی مبارزه می‌کنند. آنها خواستار اقدامات بیشتر برای اطمینان از استفاده بهتر جمعیت و مشاغل آفریقایی از منابع هستند، باید توجه داشت که نزدیک به ۶۰ درصد از جمعیت نیجر زیر خط فقر هستند. با وجود حجم صادرات اورانیوم نیجر، این کشور در طول تاریخ خود از آن بهره چندانی نبرده است. بر اساس گزارش اسکای نیوز عربستان، در سال ۲۰۲۰ سهم این کشور در بودجه ملی از ۱.۲ درصد تجاوز نکرد.
سازمان غیر دولتی محیط زیست محلی، آگیر اینمان، اعلام کرد که «قرار بود استخراج اورانیوم به مبارزه با فقر در کشور کمک کند، اما مشکلات ما فقط بدتر شده است.» به گفته کمیسیون مستقل تحقیقات و اطلاعات مستقر در فرانسه، نیجر در مارس ۲۰۲۱ معادن کومیناک را در نزدیکی شهر شمالی آرلیت تعطیل کرد، اما جمعیت محلی با ۲۰ میلیون تن مواد رادیواکتیو در محل معدن باقی ماندند. مصطفی الحسن، بنیانگذار گروه نظارت بر صنعت اورانیوم گفت: «امروزه ۸۰ درصد از جمعیت نیجر حتی نمی‌دانند که کشورشان اورانیوم دارد و ۹۹ درصد از آن هیچ سودی نمی‌برند».
یکی از منابع مهم نیجر شامل نمک ناترون (کربنات سدیم آبی) است که به صورت محلی استخراج می‌شود. کاسیتریت (سنگ معدن قلع) نیز در کارهای روباز در منطقه اسیر استخراج می‌شود. آثاری از مس، لیگنیت (زغال سنگ قهوه ای سیاه)، مولیبدن، روی، فسفات و تیتانیوم یافت شده از منابع معدنی هستند که هدف اکتشافات بیشتر قرار گرفته‌اند. همچنین، ذخایر سنگ آهن با محتوای آهن حدود ۵۰ درصد در ناحیه سای یافت شده است.
رونق تولید نفت
نفت استخراج شده، برای تولید اکثریت قریب به اتفاق برق نیجر استفاده می‌شود. نیجر دارای ذخایر نفت امیدوارکننده‌ای و مشتاق است که به یک تولیدکننده و صادرکننده مهم نفت تبدیل شود. نیجر حدود ۲۰ هزار بشکه در روز نفت تولید می‌کند که عمدتاً از پروژه های CNPC در حوضه آگادم در جنوب شرقی کشور است. نفت خام این کشور در داخل کشور استفاده یا از طریق جاده به نیجریه همسایه حمل می‌شود. با این حال، نیجر در آستانه دستیابی به افزایش تولید مورد انتظار است، زیرا شرکت ملی نفت چین قرار است پروژه‌ای را تکمیل کند که نیجر را قادر می‌سازد ۱۱۰ هزار بشکه در روز تولید و از طریق خط لوله صادرات نیجر-بنین در سال جاری صادر کند. در مارس ۲۰۲۳، وزیر نفت این کشور گفت که ۷۵ درصد از پروژه تکمیل شده است.
با وجود ثروت عظیم نیجر، این کشور همچنان یکی از فقیرترین کشورهای جهان است. بسیاری از مردم نیجر، به ویژه نسل جوان، فرانسه را مسئول سطح فقر حاکم بر کشورشان می دانند. سیاست فرانسه در قبال آفریقا موسوم به Françafrique اغلب مورد انتقاد قرار گرفته و متهم به تداوم شیوه‌های استعماری نو است
طبق برنامه ملی نفت در سال ۲۰۱۹، کانالی که کوللی در نیجر را به بندر سیم در بنین متصل می‌کند، نیجر را به یک تولیدکننده و صادرکننده نفت منطقه‌ای مهم تبدیل می‌کند. بر اساس گزارش سازمان تولیدکنندگان نفت آفریقا، این کشور یک میلیارد بشکه ذخایر نفت خام دارد. یک منبع صنعتی گفت که این خط لوله یک تغییر بازی برای نیجر خواهد بود. ساوانا انرژی، تنها شرکت نفت غربی نیجر که در فهرست لندن قرار دارد، قصد دارد سال آینده تولید نفت تجاری خود را در پروژه R۳ East آغاز کند و در ابتدا ۱۵۰۰ بشکه در روز تولید و سپس به ۵۰۰۰ بشکه در روز افزایش خواهد داد. این شرکت همچنین می‌گوید که ۱۶۳ هدف اکتشافی در منطقه شناسایی کرده است. شرکت‌هایی که در نفت و اورانیوم سرمایه‌گذاری می‌کنند احتمالا به دلیل کودتا با موانع فزاینده‌ای برای حفظ فعالیت‌های خود مواجه شوند، اما این شرکت‌ها در گذشته از کودتا در نیجر نیز جان سالم به در برده‌اند، زیرا این پنجمین کودتا از زمان استقلال نیجر در سال ۱۹۶۰ بود.
همچنین، در سال ۲۰۲۱، نیجر ۲.۷ میلیارد دلار طلا صادر کرد و بیست و نهمین صادرکننده بزرگ طلا در جهان شد. در همان سال، طلا اولین محصول صادراتی نیجر بود. مقصد اصلی صادرات طلا از نیجر عبارتند از: امارات متحده عربی (۲.۶۸ میلیارد دلار)، آفریقای جنوبی (۱۷.۵ میلیون دلار) و ترکیه (۷.۶۵ میلیون دلار) هستند.
چرا نیجر فقیرتر است؟
با وجود ثروت عظیم نیجر، این کشور همچنان یکی از فقیرترین کشورهای جهان است. بسیاری از مردم نیجر، به ویژه نسل جوان، فرانسه را مسئول سطح فقر حاکم بر کشورشان می دانند. سیاست فرانسه در قبال آفریقا موسوم به Françafrique اغلب مورد انتقاد قرار گرفته و متهم به تداوم شیوه‌های استعماری نو است. به عنوان مثال، فرانک CFA، ارزی است که توسط ۱۴ کشور در غرب و مرکز آفریقا از جمله نیجر استفاده می شود، جنجال برانگیخته است.
کشورهایی که از فرانک سی‌اف‌ای استفاده می‌کنند ملزم به ذخیره ۵۰ درصد از ذخایر ارزی خود در بانک دو فرانسه و. یورو هستند. البته پاریس معتقد است که این سیستم ثبات اقتصادی را ارتقا می‌دهد، برخی دیگر می‌گویند که به فرانسه اجازه می‌دهد تا بر اقتصاد کشورهایی که از آن استفاده می کنند کنترل داشته باشد. علاوه بر این، فساد آشکار نیز در حفظ نظم پسااستعماری نقش داشت و نیکلا سارکوزی، رئیس جمهور سابق، در حال حاضر به دلیل دریافت میلیون‌ها دلار از رهبر فقید لیبی، سرهنگ معمر قذافی، مجرمی محکوم شده است.
ایالات متحده مدتهاست که از چنین ترتیبات استثماری حمایت می‌کند، چون مستعمرات سابق فرانسه به عنوان سنگرهایی در برابر نفوذ ژئوپلیتیک و ایدئولوژیک اتحاد جماهیر شوروی در طول جنگ سرد تلقی می‌شدند و فرانسه نیز نقشی حیاتی در مبارزه با شورشیان تروریستی مانند القاعده در منطقه وسیع ساحل، که در حدود دو ده کشور از اریتره تا سنگال، از طریق نیجر امتداد دارد، ایفا می‌کند.
اکنون، مشکل بزرگ فرانسه این است که مردم نیجر - مانند بسیاری از آفریقایی‌ها - حضور فرانسه در آفریقا را مانند پیشینیانشان رد می‌کنند. با وجود دریافت ۲ میلیارد دلار کمک سالانه توسعه، نیجر همچنان یکی از فقیرترین کشورهای روی زمین است و نرخ باسوادی آن تنها ۳۷ درصد است.
نظر شما