بازار؛ گروه استان ها: متکی بودن اقتصاد ایران بر درآمدهای نفتی و تأثیرپذیری درآمدها از مسائل سیاسی و اقتصادی، آسیب پذیری اقتصاد کشور را موجب شده است. یکی از راه‌های مقابله با این چالش، توسعه تولیداتی است که ضمن بهبود وضع اقتصاد داخلی سبب افزایش صادرات غیرنفتی می‌شود.
گیاهان دارویی یکی از مهمترین مزیت‌های کشور است که چندان به آن توجهی نشده است چرا که ارزش دارویی، تقاضای بازار و سطح فرآوری از مهمترین شاخص‌های سنجش اقتصادی یک گیاه دارویی است و به گزارش سازمان خواربار جهانی، ارزش تجارت جهانی گیاهان دارویی که در حال حاضر حدود صد میلیارد دلار در سال است، در سال ٢٠٥٠ میلادی به رقم پنج تریلیون دلار خواهد رسید.
ایران با داشتن شرایط اقلیمی و تنوع گیاهی به مراتب بهتر از اروپا، در حال حاضر تنها ٦٠ تا ٩٠ میلیون دلار از تجارت جهانی گیاهان دارویی را به خود اختصاص داده است و این در حالی است که در دنیا از گیاهان دارویی چه در صنعت داروسازی و چه در صنایع غذایی و آرایشی – بهداشتی استفاده می‌شود.
با توجه به زمینه اقلیمی خراسان جنوبی و کیفیت بالای گیاهان دارویی در خراسان جنوبی چندان اهمیتی به این بخش پر سود نشده است، در حالی که با توجه به آن و توسعه کشت این گونه گیاهان، می‌توان برای اشتغال، تولید و صادرات بیشتر بسترسازی کرد.
ساخت مکمل‌های غذایی
مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی با بیان اینکه گیاهان دارویی یک صنعت جدید در دنیا است که سود کسب شده از آن دو رقمی است، گفت: در ایران باید بخش صادرات راه اندازی شود چرا که می‌تواند محل درآمد ارزشمندی برای کشور باشد.
محسن پویان افزود: ایران کشوری چهار فصل است و برای رشد تمام گیاهان دارویی مناسب است و در خراسان جنوبی نیز شاهد رشد گیاهان دارویی متنوع و با ارزشی هستیم.
وی افزود: از گیاهان دارویی با ارزشی که می‌تواند در درآمدزایی استان نقش به سزایی داشته باشد، می‌توان به عناب و زرشک، زیره سیاه و آنغوزه اشاره کرد که با فرآوری این محصولات می‌توان در درآمدزایی و اشتغال مردم منطقه نقش به سزایی ایفا کرد.
در تمام دنیا از گیاهان دارویی مکمل‌های غذایی درست می‌کنند که به دلیل خواص آن هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند ولی در ایران ساخت این مکمل‌ها جرم است و جلوی آن گرفته می‌شود و برای این مشکل باید چاره اندیشی شود
به گفته وی گیاهان دارویی مانند مینای بیرجندی داریم که خاص منطقه است ولی به دلیل اینکه به صورت فله‌ای و معمولی مورد استفاده قرار می‌گیرد، دیده نمی‌شود و این در حالی است که می‌توان بیشترین استفاده و بهره اقتصادی را از آن برد.
پویان بیان کرد: در تمام دنیا از گیاهان دارویی مکمل‌های غذایی درست می‌کنند که به دلیل خواص آن هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند ولی در ایران ساخت این مکمل‌ها جرم است و جلوی آن گرفته می‌شود و برای این مشکل باید چاره اندیشی شود.
سودآوری چند برابر نفت
مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی اعلام کرد: تحقیقات نشان داده که گیاهان دارویی برای کشورهایی مانند هند و چین ارزآوری آن چندین برابر بیشتر از نفت بوده است.
پویان عنوان کرد: در خراسان جنوبی روند سرمایه گذاری کمی سخت است و این روند باید تسهیل شود تا بخش خصوصی جرأت داشته باشد که وارد این حوزه شود.
وی افزود: در استان‌هایی همچون خراسان رضوی، یزد و همدان سریع‌ترین راه را برای سرمایه‌گذار در نظر می‌گیرند و به همین دلیل علاقه آنها به آن استانها بیشتر است.
به گفته وی در بخش گیاهان دارویی با ایجاد کارخانه‌ها و کارگاه‌های فرآوری می‌توان در توسعه آن کمک کرد ولی برای بخش خصوصی باید تسهیلات و مشوق‌هایی در نظر گرفته شود تا به مرور به این سمت سوق پیدا کند و به خراسان جنوبی بیاید و در کشور نیز باید در بخش صادرات کمک کننده باشند.
مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه کشورهای همسایه و کشورهایی مانند امارات که هیچ ندارند بهترین فرصت برای صادرات در این بخش هستند، گفت: اما در این بخش صادرات نداریم که متولیان باید برای توسعه صادرات گیاهان دارویی تدابیری بیندیشند، چرا که می‌تواند ارزآوری بالایی برای کشور و خراسان جنوبی داشته باشد.
خراسان جنوبی جز ۴ استان برتر در کیفیت گیاهان دارویی
مدیر امور باغداری سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز در گفتگو با بازار بیان کرد: سطح زیرکشت گیاهان دارویی در استان بیش از پنج هزار هکتار است و نسبت به سال ۹۷ بین ۸ تا ۱۰ درصد افزایش داشته است.
رضایی به تولید سه هزار و ۲۴۲ تن گیاهان دارویی در استان اشاره کرد و گفت: ارزش تولیدات با توجه به نوع گیاه دارویی به جز زعفران متنوع است ولی حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیارد ریال در خراسان جنوبی برآورد می‌شود.
وی با بیان اینکه ارقام نشان دهنده مزیت‌های اقتصادی گیاهان دارویی است، ادامه داد: در استان زیره، نعناع فلفلی، خاکشیر، زنیان، اسطوخودوس، خارشتر و آنغوزه مهمترین انواع گیاهان دارویی هستند که خواص فراوانی دارند.
به گفته وی در استان ۸۰۰ گونه گیاه دارویی شناسایی شده است که با وجود اینکه شاید از نظر کمیت پایین‌تر از دیگر استانها باشیم ولی از نظر کیفیت و ماده مؤثره به دلیل اقلیم خاص استان جزو چهار استان برتر می‌باشیم.
ارزش تولیدات با توجه به نوع گیاه دارویی به جز زعفران متنوع است ولی حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیارد ریال در خراسان جنوبی برآورد می‌شود
ترویج تولید گیاهان دارویی
مدیر امور باغداری سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به مزیت بالای کشت گیاهان دارویی، عنوان کرد: در همین راستا طرح ترویج تولید گیاهان دارویی در اولویت قرار داده‌ایم و در حال اجرا است.
رضایی افزود: در همین راستا طرح‌های شناسایی محصولات گیاهان دارویی مزیت دار، کشت گلخانه‌ای گیاهان دارویی، و شناسایی زمین و افزایش سطح زیر کشت و احداث هر چه بیشتر کارخانه‌ها و کارگاه‌های فرآوری را داریم که از برنامه‌های اولویت دار هستند.
به گفته وی از آنجایی که اکنون کشاورزان به صورت خرده مالکی کار می‌کنند، برنامه‌های آموزشی و آزمایشی برای آنها نیز در نظر گرفته‌ایم که با توجه به مزیت اقتصادی بالای گیاهان دارویی به این سمت بیایند و نوعی تفاهم نامه مشارکتی با کارخانه‌های فرآوری استان و دیگر استانها داشته باشند تا با آرامش و بدون نگرانی از بازار فروش کار خود را آغاز کنند.
انتفاع ۳ هزار خانوار
کارشناس مسئول بهره برداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی هم در این باره با اشاره به اینکه منابع طبیعی سطح زیر کشت ندارد و از حوزه‌های خودرو گیاهان دارویی را شناسایی و نوع مصرف را برای بهره بردار مشخص می‌کند، عنوان کرد: چهار نوع گیاه دارویی آنغوزه شیرین، آویشن، کندل و سماق از مهمترین و شاخص‌ترین محصولات است.
رمضانی تصریح کرد: مناطق عمده رویش این گیاهان دارویی در طبس، بشرویه، نهبندان و قاین است و ۲۲ رویش گاه طرح دار تأیید شده در استان وجود دارد.
وی با بیان اینکه بهره برداری از مناطق توسط مردم انجام می‌شود، گفت: اکنون ۱۰۰ هزار هکتار شناسایی و طرح دار در استان وجود دارد که حدود سه هزار خانوار از آن منتفع می‌شوند و علاوه بر برداشت از این سطح مفید رویش گاه، بذرپاشی دوباره هم انجام می‌شود تا وسعت آن افزایش یابد.
نبود بودجه و خام فروشی
به گفته وی مشکل عمده در بخش گیاهان دارویی این است که در استان حدود ۷۰۰ هزار هکتار مساحت گیاهان دارویی شناسایی شده ولی فقط برای ۱۰۰ هزار هکتار توانسته‌ایم طرح تأیید شده داشته باشیم و مزیت بالایی را از دست داده‌ایم چرا که هزینه شناسایی، بررسی و نوع مصرف و دیگر اطلاعات آن بالا می‌باشد و در استان بودجه‌ای در این زمینه به ما داده نشده است.
کارشناس مسئول بهره برداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی تأکید کرد: در صورت تعیین اعتبار استانی برای این بخش مزیت دار اقتصادی، می‌توان یک اطلس جامع گیاهان دارویی منابع طبیعی را فراهم آورد و از تمام ۷۰۰ هزار هکتار بهره برداری کرد و به اقتصاد و اشتغال مردم منطقه کمک فراوانی کرد.
به گفته وی برای این کار حدود ۲۰۰ میلیون تومان بودجه نیاز است.
وی اظهار کرد: خام فروشی نیز از دیگر مشکلاتی است که با ایجاد کارخانه فرآوری و برند سازی این محصولات می‌توان در توسعه اقتصادی استان نقش به سزایی ایفا کرد.
در عصری که سایر کشورها مانند کانادا و اتریش گیاهان دارویی را در فروشگاه‌های عام به تبلیغ و توزیع می‌گذارند، ایران و به دنبال آن خراسان جنوبی از این نعمت خدادادی غافل هستند و به نظر می‌رسد باید نهضتی فراگیر از مردم و مسئولان برای استفاده از ثروت عظیم گیاهان دارویی در استان شکل گیرد تا در سال جهش تولید بتوان از این مزیت سبز در دل کویر ارز آوری داشت.
نظر شما