بازار؛ گروه بین الملل: اخیراً علی اکبر صفایی رییس سازمان بنادر و دریانوردی ایران گفته است: طی ۱۲ سال اخیر در رابطه با قرارداد بلند مدت با هندی‌ها اختلافاتی داشتیم. در مذاکرات اخیر موارد اختلافی تا حد زیادی حل شد. امیدواریم در سفر آتی هندی‌ها چند مورد کوچک باقیمانده حل و قرارداد بلندمدت توسعه بندر چابهار امضا شود.» در واقع، فعالیت هند در چابهار که طی سال‌های گذشته متوقف شده بود، طبق اعلام سازمان بنادر و دریانوردی و با حل‌وفصل اختلافات میان این کشور و ایران دوباره شروع می‌شود، بطوریکه وعده قراردادی بلندمدت و بین‌المللی در بندر جنوبی چابهار داده شده است.
نقش هند در چابهار
هند سرمایه گذاری زیادی در بندر چابهار انجام داده است که با دور زدن پاکستان، دسترسی زمینی به افغانستان و آسیای مرکزی را از طریق ایران برای آن فراهم می‌کند. این سرمایه گذاری کلیدی برای بلندپروازی استراتژیک هند در منطقه و همچنین برای تقویت روابط تجاری و اقتصادی است. بندر چابهار پس از تکمیل، رقیب بندر گوادر در حدود ۸۰ کیلومتری استان بلوچستان پاکستان خواهد بود. در این راستا، هند به توسعه دو پایانه در بندر چابهار که تنها بندر اقیانوسی ایران است، از جمله مجتمع شهید بهشتی کمک کرده است. بر اساس توافق با ایران، هند این ترمینال را به مدت ۱۰ سال اداره خواهد کرد. از دسامبر ۲۰۱۸، یک شرکت هندی، Indian Ports Global Limited (IPGL)، مدیریت عملیات بندر را بر عهده دارد.
ظرفیت فعلی تخلیه و بارگیری ترمینال شهید بهشتی در بندر چابهار ۸.۵ میلیون تن است و طبق اعلام دولت هند با تکمیل فاز یک این پروژه به ۱۵ میلیون تن افزایش می‌یابد. بندر چابهار در چهار ماهه ابتدایی سال مالی ۲۳-۲۰۲۲، ۱.۵۵ میلیون تن کالا جابجا کرده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۳۳.۸ درصد رشد داشته است. کالاهای اساسی وارداتی از بندر چابهار در این مدت شامل شکر، برنج، گندم و خوراک دام و بیش از ۵۸۰ هزار تن بوده و نسبت به مدت مشابه سال قبل ۷.۷ درصد افزایش داشته است. با این حال، جهش در تجارت بندری احتمالاً می‌تواند به عادی سازی عملیات پس از همه گیری نسبت داده شود.
هند سرمایه گذاری زیادی در بندر چابهار انجام داده است که با دور زدن پاکستان، دسترسی زمینی به افغانستان و آسیای مرکزی را از طریق ایران برای آن فراهم می‌کند. این سرمایه گذاری کلیدی برای بلندپروازی استراتژیک هند در منطقه و همچنین برای تقویت روابط تجاری و اقتصادی است
در همین حال، بنا به گزارش رسانه‌های هندی، انتظار می‌رود ایران و هند برای رفع برخی مشکلات مربوط به پایانه شهید بهشتی بندر چابهار اقدامات اداری انجام دهند. هند و ایران در سال‌های اخیر روابط خود را بهبود بخشیده‌اند. در نشست وزرای خارجه سازمان همکاری شانگهای (SCO) در ۲۹ ژوئیه، وزیر امور خارجه هند، جایشینکار، از گسترش این سازمان به ایران در سال آینده استقبال کرد.
پیشنهادات دیپلماتی
دولت هند «روز چابهار» در ۳۱ ژوئیه را در راستای چشم‌انداز این کشور برای صرفه‌جویی در حمل و نقل کالا بین هند و آسیای مرکزی، معرفی کرد. سارباناندا سونووال، وزیر بنادر، کشتیرانی و آبراه‌های اتحادیه هند طی سخنانی در رویدادی که با همکاری IPGL برگزار شد، گفت: «بندر چابهار منطقه مهم آسیای مرکزی را با بازارهای جنوب آسیا مرتبط می‌کند. از همین روی، برای تجارت، همکاریهای اقتصادی و ایجاد ارتباط بین مردم بین این دو جغرافیا بسیار مهم است. با توجه به پتانسیل بازارهای آسیای مرکزی، اتصال به رهبری هند، دسترسی ایمن و تجاری قابل دوام به منطقه اقیانوس هند را برای کشورهای آسیای مرکزی فراهم کرده است.
او افزود: این پیوند نه تنها امکان اتصالات را فراهم می‌کند، بلکه سرمایه گذاری برای حمایت بیشتر از روابط فرهنگی و سیاسی را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، پتانسیل ترانزیت و حمل و نقل منطقه آسیای مرکزی را توسعه می‌دهد و شبکه لجستیک آنها را بهبود می‌بخشد.
سونوال از کشورهای آسیای میانه خواست تا از بندر چابهار برای لجستیک تجاری استفاده کنند زیرا این بندر مسیر کوتاه‌تر، سریع‌تر و مطمئن‌تری را بین هند و منطقه فراهم می‌کند. یکی دیگر از نمایندگان دولت در این مراسم، وزیر دولت در امور بنادر، کشتیرانی و آبراه ها و گردشگری، شریپاد یسو نایک، گفت که تحولات بندر شهید بهشتی در راستای رشد سریع تجارت و ارتقای استانداردهای زندگی در منطقه است. این پیوند زیرساختی منجر به گسترش چشم انداز تجارت و سرمایه گذاری در منطقه و رشد در بخش دریایی خواهد شد.
INSTC مسیرهای تجاری کوتاه‌تری را با ایران، روسیه و فراتر از آن به اروپا ارائه می‌دهد. همچنین فرصت‌های جدیدی برای تعامل اقتصادی و تجارت مستقیم با بازارهای دست نخورده در کشورهای مشترک المنافع (CIS) ایجاد می‌کند
چرا چابهار برای دهلی مهم است؟
با توجه به تقویت همکاریهای چین در آسیای مرکزی و جنوب آسیا، هرگونه تعلل دهلی منجر به کاهش نفوذ اقتصادی و سیاسی آن خواهد شد. برای نمونه توسعه کریدور میانی کاملا برخلاف منافع دهلی است و باید مسیر رقیب یعنی کریدور شمال-جنوب و بندر چابهار را در پیش بگیرد. از همین روی هند، بندر چابهار را یک مکان استراتژیک می‌داند که می‌تواند ارتباط تجاری بین آسیای مرکزی و جنوبی را بهبود بخشد و هزینه‌های لجستیک را منطقی کند. بنابراین دهلی‌نو مشتاق است که این بندر را در کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب (INSTC) بگنجاند.
INSTC یک تعهد بلندپروازانه برای ارتباط منطقه‌ای است و زمان صرف شده برای محموله‌های تجاری به بازارهای روسیه، اروپا و آسیای مرکزی را تسریع خواهد کرد. برای هند، INSTC مسیرهای تجاری کوتاه‌تری را با ایران، روسیه و فراتر از آن به اروپا ارائه می‌دهد. همچنین فرصت‌های جدیدی برای تعامل اقتصادی و تجارت مستقیم با بازارهای دست نخورده در کشورهای مشترک المنافع (CIS) ایجاد می‌کند. کشورهای CIS شامل اعضای سابق اتحاد جماهیر شوروی و ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان، مولداوی، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان هستند.
یک مقام ارشد وزارت بازرگانی در گفتگو با رسانه‌های هندی خاطرنشان کرد که از نه کشور CIS، هشت کشور از نه کشور CIS به همراه عمان، سوریه و بلغارستان بخشی از INSTC هستند. صادرات هند به آسیای مرکزی حدود ۶۷۸ میلیون دلار است، اما چشم انداز بزرگی برای رشد وجود دارد. هند بیشتر صادرات دارو، ماشین آلات، قهوه، چای و ادویه جات دارد. علاوه بر این، اگر هند دسترسی بهتری به منطقه داشته باشد، می‌تواند شبکه‌های تامین انرژی و مواد معدنی خود را متنوع کند.
در ۲۸ ژوئیه ۲۰۲۲، هند و ازبکستان با یک محموله کانتینری آزمایشی از تاشکند به هند از طریق مسیر زمینی-دریایی از طریق بندر چابهار موافقت کردند. این محموله در بندر جواهر لعل نهرو (JNPT) در بمبئی پهلو گرفت. هند و ازبکستان در حال حاضر در تلاش هستند تا تجارت دوجانبه را دو برابر - به بیش از یک میلیارد دلار افزایش دهند و بازدیدهای مکرر در سطح بالا ترتیب داده‌اند. در سال ۲۰۲۱-۲۰۲۲، تجارت دوجانبه هند و ازبکستان به ۳۴۲ میلیون دلار آمریکا رسید. INSTC یک کریدور حمل و نقل چندوجهی ایجاد خواهد کرد تا این روند تجاری را تسهیل کند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که حدود ۴۰ کشور تحریم‌های مختلفی را علیه روسیه اعمال کرده‌اند که بیش از نیمی از اقتصاد جهانی را شامل می‌شود و به دنبال آن بیش از ۱۰۰۰ شرکت از این کشور عقب نشینی کرده‌اند. خلاء اقتصادی متعاقب آن فرصت‌های مناسبی را برای مشاغل هندی در بخش‌های مختلف، به‌ویژه در تجارت خرده‌فروشی و صادرات باز کرده است.
کریدور INSTC از شهر چابهار در جنوب تا آذربایجان در شمال و به بعد به روسیه و اروپا استفاده می‌کنند. ایران و هند هم اکنون علاقه مند به استفاده از INSTC برای افزایش تجارت زمینی خود با روسیه هستند که در سفر حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران به دهلی مورد بحث قرار گرفت. صادرات هند به روسیه در سال‌های ۲۰۲۱-۲۰۲۲ بالغ بر ۳.۲۴ میلیارد دلار بود در حالی که واردات به ۹.۸۶ میلیارد دلار افزایش یافت که شامل واردات نفت خام، نفت فرآوری شده و زغال سنگ به ارزش ۵.۲۵ میلیارد دلار است. واردات هند قبل از همه‌گیری ۷ میلیارد دلار (۲۰۱۹-۲۰) و صادرات ۳ میلیارد دلار آمریکا بود.
گزارش‌ها حاکی از آن است که حدود ۴۰ کشور تحریم‌های مختلفی را علیه روسیه اعمال کرده‌اند که بیش از نیمی از اقتصاد جهانی را شامل می‌شود و به دنبال آن بیش از ۱۰۰۰ شرکت از این کشور عقب نشینی کرده‌اند. خلاء اقتصادی متعاقب آن فرصت‌های مناسبی را برای مشاغل هندی در بخش‌های مختلف، به‌ویژه در تجارت خرده‌فروشی و صادرات باز کرده است. هند و روسیه در حال رفع تنگناها هستند تا حرکت زنجیره تامین از مناطق را هموارتر کنند. دولت روسیه در حال ایجاد تغییراتی مانند ساده کردن مقررات برای بهبود سهولت انجام تجارت در کشور است. همچنین اجلاس اخیر سران دریای خزر با تبدیل شدن منطقه به قطب حمل و نقل شمال به جنوب و شرق به غرب، اولویت بالایی برای INSTC قرار داد.
در سال ۲۰۰۰ هند، روسیه و ایران کریدور شمال-جنوب را راه اندازی کردند و کار بر روی واقعی سازی کریدور در سال ۲۰۰۲ آغاز شد. INSTC یک شبکه حمل و نقل چندوجهی به طول ۷۲۰۰ کیلومتر است که دریا، جاده و راه آهن را در بر می‌گیرد. مسیرهای آن اقیانوس هند را از طریق خلیج فارس به دریای خزر و از آن به روسیه و شمال اروپا متصل می‌کند. طرح‌هایی برای گسترش کریدورهای INSTC برای رسیدن به مناطق بالتیک، نوردیک و قطب شمال پیشنهاد شده است. این کریدور، می‌تواند هزینه حمل و نقل بین هند و روسیه را حدود ۳۰ درصد و زمان حمل و نقل را تا بیش از نصف کاهش دهد.
نظر شما