افزایش سقف تسهیلات خرد به نفع کارمندان بانک!| نیازمندان واقعی وام باز هم به حاشیه می روند!

بازار؛ گروه بانک و بیمه: طبق اعلام بانک مرکزی حداکثر مجموع اصل تسهیلات خرد قابل پرداخت به هر مشتری در هر بانک و مؤسسه اعتباری به ۳۰۰میلیون تومان افزایش یافته و دستورالعمل اجرای آن نیز به بانکها ابلاغ شده است. اقدامی که در راستای تامین نیاز افراد جامعه بوده اما آنگونه که مشخص است متقاضیان واقعی به ندرت می توانند به چنین وامهایی دست یابند، چرا که شرایط دریافت آن طوری است که فقط افراد توانمند، حقوقی ها، کارکنان بانک و کارمندان می توانند از این امتیاز بهره مند شوند. در مقابل ولی افراد ضعیف جامعه به دلیل بحث اعتبار سنجی و یا عدم توان مالی لازم که باید برای بانک محرز باشد باز هم در این راه جا می مانند. نمونه آن وامهای خردی تا ۱۰۰ میلیونی بدون ضامنی بود که فقط کارمندان و سایر اقشار دارای برخورداری از رتبه بندی مناسب کارکرد بانکی توانستند از آن بهرمند شوند و نیازمندان واقعی هیچ گاه نتوانستند به آن دست یابند.

طبق آمارهای موجود بیشترین تسهیلات خردی که از سوی بانکها ارایه شده وام به خودی بانکها بوده است، در چنین شرایطی کاملا مشخص است که چنانچه وامی هم پرداخت شود یا سقف آن افزایش یابد باز به نفع کارمندان بانک و یا حقوقی هایی است که شرایط دریافت این چنین وامهایی را به آسانی دارند

وام دهی بانک ها به خودی ها به جای تامین نیازهای مردم!

طبق آمارهای موجود بیشترین تسهیلات خردی که از سوی بانکها ارایه شده وام به خودی بانکها بوده است موضوعی که حتی داد رئیس جمهور را هم بالا آورد و بانک مرکزی نیز به این قضیه ورود کرد. بر اساس گزارش اخیر بانک مرکزی مجموع تسهیلات پرداختی بانک‌ها به کارکنان خود بیش از ۱۶۴ هزار میلیارد تومان بوده است. یکی از بانک هایی که بیشترین وام را به کارکنان خود پرداخت کرده، بانک ملی ایران است، مجموع وام پرداختی این بانک به کارکنان خود بالغ بر ۲۴.۹ هزار میلیارد تومان است. بانک صادرات ایران نیز با ۱۷.۱ هزار میلیارد تومان در رده سوم و بانک ملت با ۱۵.۷ هزار میلیارد تومان در رده چهارم قرار دارند.

در چنین شرایطی کاملا مشخص است که چنانچه وامی هم پرداخت شود یا سقف آن افزایش یابد باز به نفع کارمندان بانک و یا حقوقی هایی است که شرایط دریافت این چنین وامهایی را به آسانی دارند. در مقابل اما نیازمندان واقعی برای دریافت ۵۰ میلیون یا بیشتر به دلیل موانعی که بانک سد راه آنها می گذارد باید کفش آهنی بپوشند تا شاید بتوانند به آن دست یابند. وام های خردی که رئیس کل بانک مرکزی، وزیر اقتصاد و مسئولان بارها اعلام کرده اند که مردم نباید در دریافت آن با سختی مواجه شوند.

با توجه به جزییات پرداخت وام ۳۰۰ میلیونی خرد بخصوص تمرکز به موضوع اعتبارسنجی متقاضیان، مشخص می شود که بانکها عملا ملزم به پرداخت چنین وامی به همه متقاضیان نیستند و فقط سری افرادی می توانند از چنین امتیازی برخوردار شوند که بانک با سنجش شرایط وام گیرند آنها را تایید کند

وام های خردی که به متقاضیان واقعی نمی رسد

محسن صادقی، کارشناس بانکی در گفتگو با خبرگزاری «بازار» درباره اقدام اخیر بانک مرکزی نسبت به افزایش سقف تسهیلات خرد تا ۳۰۰میلیون تومان گفت: هرچند بانک مرکزی متناسب با رشد تورم و کم ارزش شدن پول، بانک ها و موسسات اعتباری را مکلف کرده است تا سقف وام و تسهیلات خرد را به ۳۰۰ میلیون برسانند اما با توجه به جزییات چنین وامی بخصوص تمرکز به موضوع اعتبارسنجی متقاضیان، مشخص می شود که بانکها عملا ملزم به پرداخت چنین وامی به همه متقاضیان نیستند و فقط سری افرادی می توانند از چنین امتیازی برخوردار شوند که بانک با سنجش شرایط وام گیرند آنها را تائید کند.

وی با بیان اینکه البته بانک مرکزی نیز برای پرداخت وام های خرد تا ۳۰۰ میلیون تومان سقف گذاشته و ریش و قیچی را بدست بانکها داده است، گفت: در این میان بانک ها خیلی راحت بخش عمده نیازمندان واقعی به وام خرد را از طریق سیستم اعتبار سنجی از سد راه کنار می زنند. درحالی که بانک ها در این زمینه باید به اصل ماجرا توجه ویژه کنند و نیازمندان واقعی و متقاضیانی اصلی را که لنگ پول هستند و چنین مبلغی مشکل آنها را تا حدودی حل می کنند در اولویت قرار دهند. البته فرآیند تعیین امتیاز اعتباری اشخاص با استفاده از الگوهای کمی و کیفی و شاخص های متعدد خود بیانگر آن است که متقاضیان نیازمند قشر فرو دست جامعه با توجه به این همه موانع هیچ گاه نمی توانند به وام های خرد تا ۳۰۰ میلیون تومان دست یابند.

دارندگان دارای حساب در گردش بانکی، کارمندان و نزدیکان به بانک سری افرادی هستند که به راحتی می توانند چنین وامی را از بانکها دریافت کنند اما ضعفا و افراد نیازمند به دلیل موانع سد راه به سختی می توانند مانند این افراد وام خرد را از سیستم بانکی اخذ نمایند

پرداخت وام خرد باید تعریف شده باشد تا همه از آن بهره مند شوند

این کارشناس اقتصادی رساندن سقف وام خرد تا ۳۰۰ میلیون تومان را فقط به نفع کارکنان و کارمندان بانک همچنین افرادی که دارای رتبه بندی اعتباری مناسب نزد بانکها هستند دانست و اظهارداشت: دارندگان دارای حساب در گردش بانکی، کارمندان و نزدیکان به بانک سری افرادی هستند که به راحتی می توانند چنین وامی را از بانکها دریافت کنند اما ضعفا و افراد نیازمند به دلیل موانع سد راه به سختی می توانند همچون این افراد وام خرد را از سیستم بانکی اخذ نمایند، نمونه آن وام ۱۰۰ میلیون تومانی بدون ضامن بود که فقط تعداد قلیلی از آن بهرمند شدند. بنابراین چنین سیاستی به سود همان کارمندان بانک و افرادی که دارای حسابهای مورد تائید بانکها هستند می باشند و امیدی چندانی برای دستیابی ضعفا به آن نیست.

صادقی افزود: از آنجایی که بانک مرکزی سیستم بانکی را ملزم به پرداخت این نوع وام به همه متقاضیان نکرده است، بنابراین چنانچه سقف وام به یک میلیارد تومان هم برسد سودی برای متقاضیان واقعی ناتوان ندارد و بهره آن را افرادی می برند که شرایط دریافت چنین وامی را داشته باشند. در چنین شرایطی پرداخت وام خرد باید تعریف شده باشد تا همه متقاضیان متناسب با شرایطی که دارند در حد اندازه خود بتوانند وام خرد را از بانکها دریافت کنند. اما از آنجایی که کنترل چندانی در سیستم بانکی آنطور که پرداخت وام به متقاضیان واقعی برسد وجود ندارد همین افزایش سقف وام نیز نصیب افرادی می شود که تمکن مالی مناسبی دارند.

خیلی های در طول سال به دلیل داشتن سپرده یا گردش مالی مناسبی که در سیستم بانکی دارند چندین نوبت وام از بانکهای مختلف دریافت می کنند در مقابل اما خیلی ها نیز هستند که برای دریافت ۲۰ یا ۵۰ میلیون تومان بارها به شعب بانک مراجعه کرده اما متاسفانه با در بسته مواجه می شوند

ضرورت رعایت عدالت در پرداخت وام

این کارشناس بانکی با بیان اینکه بانکها بایستی در پرداخت وام های خرد به مقوله رعایت عدالت توجه کنند، افزود: برنامه ریزی ها برای اعطای وام باید طوری باشد که همه اقشار برای دریافت وام به سیستم بانکی دسترسی آسانی داشته باشند اما متاسفانه آنگونه که دیده می شود دسترسی عادلانه به سیستم بانکی برای اخذ وام برای همه وجود ندارد. به طور مثال خیلی های در طول سال به دلیل داشتن سپرده یا گردش مالی مناسبی که در سیستم بانکی دارند چندین نوبت وام از بانکهای مختلف دریافت می کنند در مقابل اما خیلی ها نیز هستند که برای دریافت ۲۰ یا ۵۰ میلیون تومان بارها به شعب بانک مراجعه کرده اما متاسفانه با در بسته مواجه می شوند.

بنا به این گزارش، در بخشنامه اخیر بانک مرکزی برای پرداخت وام خرد تا ۳۰۰ میلیون تومان آمده است: بانک‌ها و مؤسسات اعتباری موظف هستند تسهیلات خرد اعطایی را بر اساس شرایط، امتیاز اعتباری، رتبه اعتباری داخلی و سقف اعتبار مشتری در قالب قراردادهای فروش اقساطی، اجاره به‌شرط تملیک، مرابحه، جعاله و قرض‌الحسنه به مشتری پرداخت نمایند. اعطای تسهیلات در قالب «کارت اعتباری مرابحه» تا سقف حداکثر سیصد میلیون تومان (۳۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال) در سطح تمامی مؤسسات اعتباری، به هر شخص متقاضی واجد شرایط در چهارچوب ضوابط مربوط مجاز بوده و در سقف تسهیلات خرد به متقاضی در هر مؤسسه محسوب می‌شود. حال باید دید که آیا متقاضیان واقعی نیازمند از این امتیاز بهرمند خواهند شد یا اینکه بانکها به دلایل فراوان باز هم آنها را از گردونه دریافت وام خارج می کنند.