ابوالفضل کریمی نسب، بازار: سیاست‌های نادرست برداشت از منابع آبی در دهه های گذشته، رویه حفر متعدد چاه‌ها و در واقع مصرف آب به جای استفاده آن را در استان سمنان ترویج داد موضوعی که البته با نیت خیر و با هدف خودکفایی در تولید اقدام اساسی مانند گندم و جو صورت گرفت اما به مرور به پاشنه آشیل اقتصاد استان سمنان بدل شد و خود را در دهه ۸۰ خورشیدی نمایان ساخت.
متقارن با زمانی که اولین آثار خشکسالی با کمبود منابع آبی در استان سمنان به خصوص در شرقی که مزیت اصلی اقتصادی آن کشاورزی و دامپروری است نمایان شد و این آغاز یک بحران اجتماعی اقتصادی فرهنگی و حتی سیاسی بود.
خشکسالی پیاپی در استان سمنان
استان سمنان دو دهه با خشکسالی روبرو شده و هر روز از میزان منابع آبی این استان کاسته می‌شود به عبارت دیگر غول خشکسالی هر سال بخشی از استان سمنان را می‌بلعد امروز خشکسالی تا جایی گسترده شده که در شهرستانی مانند شاهرود با کمبود ۲۰۰ لیتر بر ثانیه رو به رو هستیم آن هم در شرایطی که کل میزان آب مصرفی این شهرستان ۷۰۰ لیتر بر ثانیه هم نیست.
مجموع تولیدات کشاورزی در سه سال اخیر در استان سمنان حتی با یک سال متوسط در دهه ۷۰ برابری نمی‌کند
از سوی دیگر در سمنان با همین میزان مصرف آب حدوداً ۱۵۰ لیتر بر ثانیه کمبود آب روبرو هستیم و این در حالی است که سمنان قطب صنعتی نیز محسوب می‌شود در نتیجه امروز آب بر تمام قرضه‌های اقتصادی استان سمنان چه صنعت و چه کشاورزی تاثیر منفی گذاشته است.
از یک سو کم آبی یکی از مهم‌ترین موانع جذب سرمایه‌گذار در استان سمنان است و از سوی دیگر تولید در بخش‌های مختلف را نیز تحت شعاع خود قرار می‌دهد تا جایی که محصولات کشاورزی استان سمنان تا حد چشمگیری کاهش پیدا کرده است به طوری که مجموع تولیدات کشاورزی در سه سال اخیر در استان سمنان حتی با یک سال متوسط در دهه ۷۰ برابری نمی‌کند این نشان می‌دهد که کشاورزی استان هم تا چه میزان رو به افول گذارده است.
راهکارهای اتخاذ شده
مسئولان استان سمنان سه راهکار را برای مقابله با خشکسالی در پی گرفتند راهکارهایی که بتواند آثار خشکسالی را به حداقل برساند.
راهکار کوتاه مدت مانند لایروبی قنوات و اصلاح چاه‌ها و مسیرهای آب سنتی مزارع و روستاها است راهکار دوم که نام آن را میان مدت می گذاریم، اصلاح شبکه آبیاری تغییر الگوی کشت و همچنین حفاری چاه های جدید به شمار می آید و راهکار سوم یا همان راهکار بلند مدت انتقال آب بین حوزه‌ای و همچنین اصلاح شبکه فرسوده انتقال آب زیرزمینی است که لوله های آن پنج دهه قدمت دارد و به گفته مسئولان ۳۰ درصد آب استان سمنان را هدر می‌دهد.
یکی از راهکارهایی که مسئولان استان سمنان باید به آن توجه کنند استفاده از پساب برای مصرف صنعت است
در راهکار بلند مدت همچنین انتقال آب بین حوزه‌ای و سد هایی مانند خزر، کالپوش، فینسک، سیمین دشت و نمرود و ... در نظر گرفته شده اما اینها طرح‌هایی هستند که تا اجرایی شدن، زمان و هزینه بسیاری خواهند برد پس باید چه کرد؟
استان سمنان می‌تواند دو راهکار فوریتی را به کار بگیرد تا وضعیت قدری بهبود پیدا کند نخست اینکه سهم ۹۰ درصدی کشاورزی را از آب کاهش و به سهم چهار درصدی صنعت بیافزاید. امروز در حالی سهم صنعت از آب استان چهار درصد است که در میانگین کشوری این میزان دست کم باید شش درصد باشد پس ما همین حالا هم دو درصد از میانگین کشوری در سهم صنعت از آب استان عقب تر هستیم که خود عاملی یا بهتر بگوییم مانعی برای سرمایه گذاری شده است.
بازچرخوانی آب
دومین راهکار این است که به سراغ پساب و بازچرخوانی آب برویم. یکی از راهکارهایی که مسئولان استان سمنان باید به آن توجه کنند استفاده از پساب برای مصرف صنعت است موضوعی که می‌تواند در زمینه جذب سرمایه گذار هم موثر واقع شود.
در استان سمنان چهار تصفیه خانه در دست ساخت وجود دارد که یکی از آنها در گرمسار و روند خوبی را پشت سر گذاشته تا جایی که در سفر استانی رئیس جمهور و با حضور وزیر دادگستری شاهد بهره‌برداری از یک فاز آن بودیم اما در سه شهرستان دیگر و رویه آنچنان جالب توجه نیست.
معضل ما این است که در استان سمنان حتی چمن های شهرداری‌های استان هم با آب شرب آبیاری می‌شود آبی که گران‌بها است و برای قطره قطره آن خون دل خورده می‌شود. در نتیجه ما برای اینکه بتوانیم سرمایه‌گذارانی را در بخش صنعتی جذب کنیم، ابتدا باید برای مدیریت مصرف خودمان از آب، چاره اندیشی کنیم و سپس به دنبال منابع جدید باشیم.
نظر شما