بازار؛ گروه استانها: ارتفاعات جنوبی مشهد که بنا بر اظهارات کارشناسان محیط‌زیست حکم مجرای تنفسی این شهر را دارد در طی سال‌های گذشته با احداث برج‌ها و ساخت‌وسازهای فراوان نفس شهر را گرفته است.
ارتفاعات جنوبی مشهد که درگذشته‌ای نه‌چندان دور تنها معبر عبور کوهنوردان و گردشگران طبیعت بود حالا جای خود را به پروژه‌های مسکونی و تجاری مانند آبادگران، پروژه تجاری «کوه سر» و چندین طرح دیگر مانند «کوه پارک» و «کوه شار» داده است اما در این میان پروژه آبادگران ازجمله پروژه‌هایی است که هنوز گره‌های آن باز نشده است.
پروژه آبادگران
دو دهه قبل در بهترین نقطه مشهد، پروژه‌ای با عنوان «آبادگران» با هدف ارائه خدمت به زوار حرم رضوی آغاز شد که تخفیف‌ها و تسهیلات فراوانی نیز به آن داده شد، اما نتیجه آن پروژه ساخت ده‌ها برج مسکونی و تجاری شد.
پروژه ۴۷ هکتاری «آبادگران» که در سال ۱۳۷۷ برابر طرح مصوب مسکن و شهرسازی و مصوبات کمیسیون ماده ۵ آغاز به کارکرد سال‌های زیادی است که در ارتفاعات غربی کوه سنگی مشهد خودنمایی می‌کند، درحالی‌که قرار بود به‌عنوان یک پروژه گردشگری با احداث مجتمع توریستی و رفاهی، در خدمت زائران امام رضا(ع) باشد و خدمات ارزان‌قیمت به آنان ارائه دهد اما چنین نشد!
اگرچه کاربری واقعی پروژه آبادگران در حال حاضر مسکونی است اما مجوز اولیه این پروژه بانام زائرسرا بود و همین موضوع، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را برای ارائه مجوزها موظف می‌کرد.
پروژه آبادگران ایران به‌عنوان شرکت مجتمع‌های توریستی و رفاهی در سال ۷۳ ثبت شد و مجوز ایجاد سایت گردشگری در محدوده وسیعی از حاشیه مشهد را دریافت کرد.
پروژه ۴۷ هکتاری «آبادگران» که در سال ۱۳۷۷ برابر طرح مصوب مسکن و شهرسازی و مصوبات کمیسیون ماده ۵ آغاز به کارکرد سال‌های زیادی است که در ارتفاعات غربی کوه سنگی مشهد خودنمایی می‌کند، درحالی‌که قرار بود به‌عنوان یک پروژه گردشگری با احداث مجتمع توریستی و رفاهی، در خدمت زائران امام رضا(ع) باشد و خدمات ارزان‌قیمت به آنان ارائه دهد اما چنین نشد!
امروز اگر گشت‌وگذاری در این منطقه داشته باشید مسجل می‌شود که وارد یک شهرک شده‌اید با مجموعه‌ای از برج‌های عظیم در مجاورت ساختمان‌هایی کوتاه با سقف‌های رنگی که تماماً مسکونی است و اغلب به‌عنوان دفاتر کاری یا آپارتمان‌های لاکچری ساخته و به مردم فروخته‌شده است.
قانونی یا غیرقانونی؟
در مورخ ۲۱ تیرماه ۱۳۷۳ طبق صورت‌جلسه شورای عالی معماری و شهرسازی طرح تفصیلی مشهد با کلیت طرح احداث مجتمع توریستی موافقت شد.طبق این مصوبه، آبادگران ایران اقدام به تهیه طرح مقدماتی با عنوان شهرک توریستی و رفاهی مشهد جهت اجرا در اراضی کوه سنگی کرد که کلیات طرح ارسالی از سوی مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و امور فنی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مورد موافقت قرار گرفت.
بر اساس موافقت فوق، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و امور فنی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به وزارت مسکن و شهرسازی نامه‌ای ارسال کرد و ضمن تأکید بر این نکته که اساسنامه شرکت در حوزه معاونت سیاحتی و زیارتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باهدف ایجاد تسهیلات مسافرتی ثبت‌شده، تقاضای اعمال قانون توسعه صنعت ایران‌گردی و جهانگردی را در ارزش‌گذاری قیمت زمین کرد.
بنا بر اظهارات کارشناسان شهری طرح مقدماتی که تأیید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را نیز به همراه داشت عملاً اجرا نشد و سرمایه‌گذاران اولیه این شرکت اقدام به ساخت برج و ویلا کردند و لذا گفته می‌شود اکثر ساختمان‌های اجراشده در سایت کوه سنگی از جمله ساختمان اداری که در اختیار سرمایه‌گذاران بخش خصوصی است فاقد تأییدیه و مهر و امضای میراث فرهنگی است و به عبارتی نقشه‌های مورد تأیید میراث فرهنگی شامل فضاهای فرهنگی و تفریحی به مرحله اجرا درنیامده است.
این در حالی است که بر اساس مجوز اولیه صادرشده مبنی بر ایجاد زائرسرا و تسهیلات مسافرتی و بر اساس قانون توسعه ایران‌گردی و جهانگردی، سازمان میراث فرهنگی مکاتبات متعددی را با ادارات آب، برق، گاز، آتش‌نشانی و شهرداری مبنی بر اعمال تخفیف تعرفه برای این پروژه انجام داده است.
نارضایتی رهبری
پروژه آبادگران به‌قدری در کانون اعتراض قرار داشت که مقام معظم رهبری سال ۱۳۸۶ در سفر به مشهد مقدس و در جمع اساتید دانشگاه فردوسی نارضایتی خود را از ساخت‌وساز در ارتفاعات جنوبی و این پروژه به‌صراحت بیان کردند.
ایشان در خصوص این منطقه اظهار کردند: «در مشهد، من رفتم دیدم طرف ارتفاعات جنوب شهر که درواقع مرکز تنفس شهر است، دارند افرادی آن بالاخانه می‌سازند، هتل می‌سازند، ساختمان‌های چندطبقه می‌سازند، این‌ها بد است، این‌ها غلط است، جرم بدانید این‌ها را»
پروژه آبادگران به‌قدری در کانون اعتراض قرار داشت که مقام معظم رهبری سال ۱۳۸۶ در سفر به مشهد مقدس و در جمع اساتید دانشگاه فردوسی نارضایتی خود را از ساخت‌وساز در ارتفاعات جنوبی و این پروژه به‌صراحت بیان کردند
این در حالی است که شهردار وقت مشهد نیز بارها در نشست‌های خبری خود این پروژه را مصداق بارز کوه خواری عنوان کرد.
به باور کارشناسان و برخی مسئولان سابق و فعلی خراسان رضوی هم، کوه خواری، خریدوفروش‌های غیرقانونی اراضی بیت‌المال، تغییر کاربری و انحراف پروژه از گردشگری به مسکونی و خریدوفروش‌های متعدد، از مهم‌ترین اشکالات وارده به مجموعه آبادگران بود.
ابهامات پروژه
بخش مهمی از تخلفات آبادگران مربوط به کاربری‌های آن است. کمیسیون ماده پنج در سال ۷۷ بر کاربری‌هایی که توریستی بودن آبادگران را تأیید می‌کرد، صحه گذاشت؛ اما این کاربری‌ها چه شد؟ از یک طرح گردشگری که قرار بود ۸۵۰۰ مترمربع به فضای ورزشی و ۲۳۰۰ مترمربع به فضاهای فرهنگی و هم چنین به دفاتر خدمات گردشگری و تور، درمانگاه و امکانات تفریحی مثل آبشار و تپه تفرجگاهی و کتابخانه و نمایشگاه گل تخصیص یابد اما جای خود را به احداث ۱۳ برج و تعدادی ویلا و رستوران و کافی‌شاپ و ساختمان اداری و تجاری داد.
اگرچه در طرح اولیه مقررشده بود واحدها به‌صورت یک هفته در سال به زوار واگذار شود اما این قرارها به سرانجام نرسید و بیش از ۹۰ درصد واحدهای مجموعه فوق به‌صورت مسکونی مورداستفاده قرار گرفت.
کاربری‌های عام‌المنفعه طرح نظیر کتابخانه و اماکن فرهنگی و مذهبی و ورزشی در طرح اجرا نشد و جای خود را به برج‌های مسکونی و اداری و تجاری داد.
یکی دیگر از اشکالاتی که به این پروژه وارد می‌کنند عدم وجود مطالعات امکان‌سنجی و محیط زیستی در این پروژه است. دقیقاً مشابه آنچه در پروژه کمربند جنوبی اتفاق افتاده در آبادگران نیز بدون توجه به پیوست زیست‌محیطی پروانه ساختمانی برای شرکت سازنده صادرشده است.
هم‌چنین عنوان می‌شود بر اساس ماده ۹ قرارداد واگذاری زمین بین آبادگران و اداره راه و شهرسازی، فروش زمین تا قبل از انتقال سند و تکمیل تعهدات، به غیر «ممنوع» است؛ اما در پایان سال ۸۷ به میزان ۱۷ هکتار زمین به سرمایه‌گذار عرب برای ساخت هتلی ۳۷ طبقه واگذارشده که با کلنگ زنی اسفندیار رحیم مشایی شروع شد و با ورود مقام معظم رهبری و سخنرانی ایشان درباره ارتفاعات جنوبی مشهد با اشاره مستقیم به آبادگران، متوقف شد.
نتیجه
تخلفات و ابهامات در این پروژه سؤالات بسیاری در ذهن مخاطبان و شهروندان مشهدی ایجاد کرده است که البته مدیرعامل شرکت آبادگران مشهد معتقد است که تمامی این ابهامات و تعارضات قانونی حل‌شده است.
مصطفی شریف در این رابطه در نشست خبری اذعان کرد: خوشبختانه پیگیری‌ها و اقداماتی که انجام شد به نتیجه رسید و موافقت اصولی مجتمع آبادگران که از سال ۸۸ توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به خاطر تأمین نشدن سرانه گردشگری در این مجتمع ابطال‌شده بود، مجدد صادر شد، با این موضوع آبادگران ذیل سازمان میراث قرار برگشت.
وی در خصوص وقایعی که بر این پروژه گذشته و برنامه‌های آینده این شرکت توضیح می‌دهد: در سال ۸۸ سازمان میراث فرهنگی به دلیل انحراف در بهره‌برداری این موافقت اصولی را لغو کرد و لذا سند آبادگران تا زمانی که شرکت آبادگران به تعهدات خود عمل می‌کرد در اختیار سازمان مسکن و شهرسازی قرار گرفت و در همین راستا شرکت آبادگران برای تحویل سند خود می‌بایست تأییدیه سازمان میراث و فرهنگی را اخذ می‌کرد.
موافقت اصولی مجتمع آبادگران که از سال ۸۸ توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به خاطر تأمین نشدن سرانه گردشگری در این مجتمع ابطال‌شده بود، مجدد صادر شد، با این موضوع آبادگران ذیل سازمان میراث قرار برگشت
مدیرعامل شرکت آبادگران مشهد بابیان اینکه ابطال موافقت اصولی قطع نظارت اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری بر این مجتمع را به همراه داشت افزود: مسکن و شهرسازی به خاطر اینکه زمین مجتمع را به بهای بسیار کمی در اختیار این شرکت قرار داده تا اقدام به ساخت یک مجموعه اقامتی و گردشگری کند اما در عمل این اتفاق نیفتاد، در دادگاه شکایت کرد اما موضوع ثابت نشد.
وی افزود: شرکت آبادگران ایران شرکت بورسی بوده که ۵۲ درصد سهام آن متعلق به سازمان تأمین اجتماعی و ۴۸ درصد در اختیار مردم در بورس است و لذا برای ما مشهدی‌ها آبادگران با سؤالات و مسائل دیگری گره‌خورده است.
شریف بابیان اینکه مهم‌ترین رکن تحول ما این بوده که شرکت به یک مجموعه اثرگذار در حوزه اقامتی و گردشگری تبدیل شود، عنوان کرد: در سال‌های گذشته نقش ساخت مجتمع‌های اقامتی و گردشگری کمرنگ بوده است، بنابراین استراتژی ما این شد که شرکت وارد بازار حوزه گردشگری و اقامتی شود و از آن سهم بگیرد.
مدیرعامل و نایب‌رئیس هیئت‌مدیره شرکت آبادگران ایران ادامه داد: در حوزه حقوقی با ایجاد مدیریت و کمیته حقوقی به پرونده‌های خصوصی و استیفای حقوقی و بیت‌المال ورود کردیم. یکی از مهم‌ترین پرونده‌ها با سازمان مسکن و شهرسازی بود که از ما درزمینهٔ تغییر کاربری شکایت شده بود که مسئله حل شد.
وی گفت: شرکت در یک سال گذشته در تمامی دادگاه‌ها رأی مثبت گرفته است و ادعای برخی مالکان واحدهای اقامتی درزمینهٔ سهم داشتن در مشاعات نیز حل‌شده است.
وی بابیان اینکه ما در آبادگران منزل مسکونی نداریم، تمام برج‌ها جز بخش اداری هتل‌آپارتمان و واحد اقامتی هستند بیان کرد: برای آغاز اقامتی سازی و اصلاح رویه گذشته که انحرافی در این موضوع رخ‌داده بود با ۴۲ واحد شروع کردیم که تجهیز شده و مورداستفاده قرار خواهد گرفت و لذا تمامی واحدهای موجود در آبادگران ذیل ضوابط هتلداری قرار خواهند گرفت.
نظر شما