بازار؛ گروه اصناف بازرگانی: سـهم ایـران از ایـن میـزان سـرمایه گـذاری در جهـان ۰.۰۹ درصـد اسـت. بــر اســاس گــزارش ســال ۲۰۲۲ آنکتــاد (کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل) در خصــوص وضعیــت ســرمایه‌گذاری خارجــی جهــان، میــزان ســرمایه‌گذاری مســتقیم خارجــی در ایــران طــی ســال ۲۰۲۱ بــه ۱ میلیــارد و ۴۲۵ میلیــون دلار رســیده اســت. ایران که عملا سهمی از سرمایه گذاری خارجی ندارد، در طول سال های گذشته با مهاجرت سرمایه های داخلی و فعالان اقتصادی خود مواجه شده است. احمد پور فلاح رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ایتالیا به بازار می گوید: مهم ترین چالش سرمایه گذار داخلی و خارجی بی ثباتی در اقتصاد است. او می گوید: بی ثباتی ها در اقتصاد ایران تا آنجا پیش رفته که تولید کننده حتی نمی تواند برای تامین مواد اولیه و تولید خود در یک ماه آینده برنامه ریزی کند.
پور فلاح در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه باید به دنبال یک رابطه برد- برد با تمام دنیا باشیم، گفت: تحریم ها کمر اقتصاد کشور را شکسته و همه بخش ها به نوعی از این تحریم ها آسیب می بینند. متن کامل گفتگوی بازار با احمد پ. ر فلاح مشاور عالی اتاق بازرگانی و رییس اتاق مشترک ایران و ایتالیا را در ادامه می خوانید:
*به نظر شما اتاق های بازرگانی تا چه اندازه می توانند در دور زدن تحریم ها کمک کند؟
من اصلا با دور زدن تحریم ها موافق نیستم. باید شرایط طوری باشد که بتوانیم به صورت قانونی به تجارت با دنیا بپردازیم؛ در غیر این صورت با مشکلاتی که امروز با آن مواجه هستیم، روبرو می شویم. به عنوان مثال ارز موجود در کشور ناکافی بوده و هزینه های بیشتری بابت تجارت می پردازیم. در چنین شرایطی شاهد افزایش قیمت دلار در بازار و به تبع آن نرخ تورم و کاهش قدرت خرید خانوار خواهیم بود.
واقعیت این است که تحریم ها کمر اقتصاد کشور را شکسته و همه به نوعی از این تحریم ها آسیب دیدند. ما باید با دنیا بر اساس یک رابطه برد- برد ارتباط داشته و دست از ارتباط گزینشی برداریم این همان کاری است که کشورهای پیشرفته و موفق دنیا انجام داده اند. حتی کشورهایی همچون امارات و عربستان به این نتیجه رسیده اند که باید به تعامل با دنیا بپردازند و به همین دلیل از نظر صادرات و توسعه اقتصادی دیگر قابل مقایسه با ما نیستند. در واقع این کشورها به واسطه ارتباطی که با دنیا برقرار کردند، راه صد ساله را ظرف مدت کوتاهی طی کردند.
البته لازم به یادآوری است که خروج از تحریم ها به تنهایی کافی نیست. مادامی که عوامل مکمل در تجارت را نپذیریم مشکل ما حل نخواهد شد. حتی با فرض اینکه تحریم ها برطرف شود؛ آیا بدون الحاق به FATF می توان جابه جایی پول انجام داده و به تجارت با سایر کشورها بپردازیم.؟ در شرایطی که به عضویت FATF در نیامده ایم برداشته شدن تحریم به تنهایی تاثیری ندارد.
زمانی ما برای بازه های زمانی طولانی و میان مدت برنامه ریزی می کردیم؛ اما حالا حتی برای سرمایه گذاری های کوتاه مدت خود هم نمی توانیم برنامه ریزی دقیقی کنیم. به عنوان مثال برای تولید و تامین مواد اولیه حتی قدرت برنامه ریزی برای یک ماه را هم نداریم
*به نظر شما مهم ترین دغدغه صنایع در سال گذشته چه بوده است؟
نبود ثبات قوانین و شرایط اقتصادی را می توان مهم ترین دغدغه فعالین صنعتی و اقتصادی در سال ۱۴۰۱ دانست. زمانی ما برای بازه های زمانی طولانی و میان مدت برنامه ریزی می کردیم؛ اما حالا حتی برای سرمایه گذاری های کوتاه مدت خود هم نمی توانیم برنامه ریزی دقیقی کنیم. همین مساله باعث شده که رشد واقعی سرمایه گذاری در ایران روند نزولی پیدا کرده و سرمایه گذاری خارجی عملا حذف شود. جالب است که بدانید در ۷ رتبه ریسک بندی که صورت گرفته ایران در جایگاه ششم قرار داریم.
*با توجه به شرایط اقتصادی کشور معمولا برنامه ریزی ها در واحدهای صنعتی برای چه بازه زمانی صورت می گیرد؟
برای بخش تقاضا بتوان برای ۶ ماه آینده می توان برنامه ریزی کرد. اما برای تولید و تامین مواد اولیه حتی قدرت برنامه ریزی برای یک ماه را هم نداریم. متاسفانه همه اقتصاد ما به دلار گره خورده است. به همین دلیل فکر نمی کنم که سال ۱۴۰۲ خیلی بهتر از سال ۱۴۰۱ باشد. مگر اینکه سیاست مداران ما طور دیگه ای فکر کرده و در سیاست گذاری های خود تجدید نظر کنند. باید به دنبال تعامل با دنیا باشیم چراکه برای رشد اقتصادی و حیات هیچ راهی جز این نداریم. ما قادر به حرکت در جزیره بسته نیستیم.
بسیاری از صنایع در حال مهاجرت از ایران و سرمایه گذاری در کشورهای همسایه هستند تا اینگونه هم به نوعی از شر تحریم ها خلاص شده و دیگر ناچار نباشند که برای انجام یک فعالیت مولد هزار و یک راه نرفته را امتحان کنند
*در صحبت های خود به حذف شدت سرمایه گذاران خارجی از اقتصاد ایران اشاره کردید. در سرمایه گذاری های داخلی چه وضعیتی داریم؟
در جذب سرمایه های داخلی هم شرایط به شدت نگران کننده است. نه تنها خبری از سرمایه گذاری جدید نیست بلکه شاهد کوچ سرمایه های داخلی هستیم. بسیاری از صنایع در حال مهاجرت از ایران و سرمایه گذاری در کشورهای همسایه هستند تا اینگونه هم به نوعی از شر تحریم ها خلاص شده و دیگر ناچار نباشند که برای انجام یک فعالیت مولد هزار و یک راه نرفته را امتحان کنند.
*به نظر شما مهم ترین عواملی که سرمایه گذاری در ایران را نزولی کرده و حتی موجب مهاجرت آنها شده است؟
مقررات و رویه های پیچیده برای سرمایه‌گذاری خارجی بسیاری از سرمایه‌گذاران را از پیگیری فرصت‌ها در کشور منصرف می‌کند. مضاف بر پیچیدگی رویه‌ها، طولانی‌مدت بودن روند طی شدن رویه‌ها، کسب و تمدید مجوزها و ترخیص و بارگیری در گمرکات نیز به موانع جدی داخلی در امر جذب سرمایه‌گذاری بدل شده‌اند. نبود شفافیت در فرآیند تصمیم گیری، نبود سیاست‌های صنعتی مشخص که به سرمایه‌گذار خارجی سیگنال دهد و در نهایت سرعت پایین بوروکراسی نیز مانع سرمایه گذاری خارجی شده‌اند. اما مساله دیگری که خروج سرمایه و نیروی انسانی را تشدید می کند مساله فساد است. ایران در شاخص ادراک فساد (The Corruption Perceptions Index) در سال ۲۰۲۲ در میان ۱۸۱کشور، در رتبه ۱۴۷ بوده است. نبود پاسخگویی و شفافیت در بخش دولتی و تجاری، فضای نامناسبی را برای سرمایه گذاران خارجی ایجاد می‌کند. مشکل فساد نه تنها هزینه‌های تجارت را افزایش می‌دهد، بلکه خطر جریمه های قانونی و آسیب به اعتبار را نیز برای سرمایه گذاران خارجی ایجاد می کند.
نظر شما