بازار، گروه ایران: درست در روزهایی که رشد قیمت ها، قدرت خرید بسیاری از خانوارها را به کمترین مقدار خود در طول سال های گذشته رسانده، فعالین اقتصادی از احتمال بروز کمبودهایی در بازار خبر می دهند. کمبودهایی که بخش زیادی از آنها حاصل سیاست گذاری های اشتباه دولت در طول یک سال گذشته است. به گفته کاوه زرگران رییس انجمن غلات ایران، وضعیت ذخایر برخی از کالاهای اساسی بحرانی بوده و احتمال بروز کمبودهایی در سال ۱۴۰۲ وجود دارد. او با اشاره به مشکلات پیش آمده در زمینه واردات نهاده های دامی، درباره احتمال افزایش قیمت محصولات لبنی و پروتینی در سال جدید گفت:از آنجاییکه دولت برای بسیاری از محصولات قیمت مصوب در نظر گرفته و اجازه فروش با قیمت های بالاتر از آن وجود ندارد، احتمال افزایش قیمت ضعیف است؛ اما به طور قطع با کمبود کالا مواجه خواهیم بود. چرا که فروش با قیمت های تعیین شده توجیه اقتصادی ندارد بنابر این کسی اقدام به واردات کالا نخواهد کرد و در تامین برخی از کالاهای اساسی دچار مشکل خواهیم شد. متن کامل گفتگوی بازار با کاوه زرگران عضو اتاق بازرگانی تهران و ایران و رییس انجمن غلات ایران را در ادامه می خوانید:
ذخایر برخی از کالاهای اساسی همچون کنجاله سویا بحرانی بوده و دامداران و مرغداران شرایط خوبی را ندارند
*حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و واردات آن بر مبنای ارز نیمایی و آزاد تا چه اندازه توانست وضعیت ورود کالاها به کشور را بهبود بخشیده است؟ آیا در شرایط فعلی بخش خصوصی انگیزه لازم برای ورود به این حوزه را دارد؟
از زمانی که ارز ۴۲۰۰ تومان حذف شده و قیمت کالاها آزاد شد قرار بر این بود که قیمت کالاها بر مبنای دلار ۲۳ هزار تومانی محاسبه شود اما در نهایت قیمت گذاری ها بر مبنای دلار ۱۱ و ۳۰۰ تومان هزار تومانی صورت گرفت. بعد از آن افزایش نرخ ها در قیمت ها تاثیری داده نشد و همین مساله موجب شد که شرکت های تامین کننده کالا زیانی را متحمل شوند. به مرور با افزایش قیمت ارز این زیان بیشتر شد و زیان انباشته سنگینی را به شرکت های دولتی و خصوصی متحمل شدند. به همین دلیل اقبال برای واردات کالا کم شد.
*بعد از کاهش واردات برخی از کالاهای اساسی دولت چه اقدامی انجام داده است؟
متاسفانه نگاهی به تجربه سال های گذشته نشان می دهد تا زمانی که شرایط تامین کالاهای اساسی بحرانی نشده، دولت به این مساله ورود نکرده و اقدامی برای چالش ها و مشکلات این حوزه نمی کند. با این وجود تنها اقدامی برای بهتر شدن اوضاع از سوی دولت صورت نگرفت بلکه سیاست های دولت موجب شد که وضعیت ذخایر برخی از کالاها بدتر شود. کار به جایی رسیده در محصولاتی در برخی از نهاده های دامی همچون کنجاله سویا شرایط بحرانی داریم. این روزها دامداران و مرغداران شرایط خوبی را ندارند. حالا هم دیگر تامین این کالاها به این سادگی ها ممکن نیست.
اگر نرخ جهانی کنجاله سویا را در ۲۸ هزار و ۵۰۰ ضرب کنیم قیمت تمام شده آن برای واردکننده چیزی حدود ۱۹ هزار و ۵۰۰ الی ۲۰ هزار تومان می شود این در حالی است که دولت قیمت این محصول را ۱۶ هزار و ۳۰۰ تومان در نظر گرفته است
با توجه نیاز شدید کشور به نهاده های دامی، واردات آنها به کندی صورت می گیرد و بخش خصوصی تمایل چندانی برای ورود به این حوزه ندارد؟
دلیل آن قیمت گذاری دستوری آن است. هم اکنون اگر نرخ جهانی کنجاله سویا را در ۲۸ هزار و ۵۰۰ ضرب کنیم قیمت تمام شده آن برای واردکننده چیزی حدود ۱۹ هزار و ۵۰۰ الی ۲۰ هزار تومان می شود این در حالی است که دولت قیمت این محصول را ۱۶ هزار و ۳۰۰ تومان در نظر گرفته است. در واقع کسی که خواهان واردات این محصول است باید زیان بزرگی را برای خود در نظر بگیرد. به همین دلیل نمی توان امیدوار بود که بخش خصوصی به این حوزه ورود کند. بخش دولتی هم اگر قرار باشد در این زمینه ورود پیدا کند باید زیان را از محل دیگری جبران کند.
*آیا این مشکل تنها در کنجاله سویا وجود دارد یا اینکه در سایر کالاها همین وضعیت حاکم است؟
کالاهای دیگر هم همین شرایط را داریم. ممکن است در چند ماه آینده همین وضعیت را در ذرت هم شاهد باشیم. متاسفانه سیاست گذاری کشور به هیچ وجه مبتنی بر عقلانیت نیست که بتوان با استناد به آن و وضعیت تولید داخلی، اقدام به واردات از سایر کشورها کرد.
از آنجایی که فروش با قیمت های دستوری تعین شده توجیه اقتصادی ندارد، کسی اقدام به واردات کالا نمی کند. به همین دلیل در آینده به طور قطع در برخی از کالاها با کمبود مواجه خواهیم شد
با توجه به کمبودی که به گفته شما در واردات در نهاده های دامی وجود دارد، ممکن است که در چند ماه آینده شاهد دوباره افزایش قیمت ها باشیم؟
رشد قیمتی نخواهیم داشت، اما به طور قطع با کمبود کالا مواجه خواهیم بود. چرا که دولت برای بسیاری از محصولات قیمت مصوب در نظر گرفته و کسی اجازه فروش با قیمت های بالاتر از آن را ندارد. اما از آنجایی که فروش با قیمت ها توجیه اقتصادی ندارد، کسی اقدام به واردات کالا نمی کند و به طور قطع در تامین دچار مشکل خواهیم شد، مگر اینکه دولت خود به مساله واردات کالا ورود کرده و ردیف اعتباری هم برای جبرای این ضرر و زیان در نظر بگیرد.
*ذخایر کالاهای اساسی امروز چه وضعیتی را دارد؟
میزان ذخایر در اختیار دولت بوده و آمار دقیقی را بخش خصوصی ندارد. اما با توجه به مشکلاتی که در زمینه واردات و قیمت گذاری در کنجاله سویا وجود دارد، حدس می زنیم ذخایرمان در این محصول وضعیت خوبی نداشته باشد. اما در مورد گندم هم پیش بینی شده امسال تولید شرایط خوبی داشته باشد. البته نباید فراموش کرد که به دلیل شرایط سیاسی کشور ما باید ذخیره مناسبی از این محصول استراتژیک داشته باشد. بر اساس پیش بینی های صورت گرفت حجم ذخایر گندم تا فصل برداشت جوابگوی نیاز کشور است.
ذرت تا دو ماه آینده وضعیت خوب است. اما یک گپی برای تامین این محصول وجود دارد، چرا که تولید برزیل از تیر ماه صورت می گیرد. امیدوارم که برنامه ریزی ها به گونه ای باشد که بازار ذرت در این ایام دچار مشکل نشود.
مادامی وضعیت قیمت گذاری داخلی مشخص نشود نقش بخش خصوصی در واردات یا تامین گندم هم مشخص نخواهد شد
*قرار بود که در سال گذشته بخش خصوصی به واردات گندم ورود پیدا کند. چرا این اتفاق رخ نداد؟
مادامی وضعیت قیمت گذاری داخلی مشخص نشود نقش بخش خصوصی در واردات یا تامین گندم هم مشخص نخواهد شد.
*قیمت جهانی بسیاری از محصولات غذایی در یک سال گذشته کاهش پیدا کرد اما در ایران تغییر چندانی در قیمت کالاهای وارداتی ایجاد نشده است. بری بسیاری این سوال وجود دارد که چرا هر گونه رشد قیمتی در محصولات واردات به سرعت روی قیمت ها در بازار ایران تاثیر می گذارد اما کاهش قیمت ها در عمل تاثیری ندارد؟
قیمت های جهانی یکی از فاکتورهای تاثیر گذار در قیمت هاست. ما فاکتورهای داخلی بسیاری داریم که روی بهای کالاهای وارداتی تاثیر گذار است. البته همانطور که خود شما می دانید قیمت روغن در سال گذشته در بازار جهانی روند کاهشی به خود گرفت که متناسب با این افت شاهد کاهش قیمت ها در بازار ایران هم بودیم.
نظر شما