بازار؛ گروه آب و انرژی: محمدرضا کاویان پور رئیس موسسه تحقیقات آب طی یک نشست خبری در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوال بازار مقدار افت تراز آبی دریای خزر را سالانه بین ۲۰ الی ۲۵ سانتی متر اعلام کرد و افزود: در سال گذشته ۱.۴ درجه افزایش دما را نسبت به درازمدت شاهد بودیم بر اساس آنچه در مطالعات وجود دارد تغییر اقلیم یکی از دلایل اصلی این بخش که در مقالات مختلف نیز به آن اشاره شده است.
کاویان پور همچنین با اشاره به اثرات تغییر اقلیم بر منابع آبی کشور، گفت: پوشش سطحی یخچال ها در سال های گذشته ۵۰ درصد کاهش یافته است. این در حالی است که این یخچال های یکی از منابع اصلی تامین آب رودخانه های کشور به خصوص در فصل های تابستان است. به عبارت دیگر می توان گفت که نیم از آورده رودخانه های خود را از دست داده ایم.
رئیس موسسه تحقیقات آب با بیان این که منابع تجدید شونده در ایران حدود ۲۵ درصد متوسط جهانی است، اظهار کرد: پتانسیل‌های کمی برای جمع‌آوری آب در ایران موجود است در مناطقی مربوط به زاگرس مرکزی و البرز امکان بیشتری برای ذخیره آب وجود دارد. با توجه به این که در طول سال ۲۵۰ میلی‌متر بارش در کشور آن هم در مناطق مختلف صورت می‌گیرد نیازمند ذخیره آب هستیم.
به گفته او، در طول ۱۰۰ سال گذشته میانگین بارش‌ها ۱۴ درصد کاهش یافته و در این بین شاهد افزایش ۱.۵ درجه‌ای افزایش دما نیز هستیم.
کاویان‌پور با تاکید بر این‌که جایگاه ایران در کمربند خشک جهان گویای کاهش بارش‌ها و افزایش دما است، تصریح کرد: در طول ۱۰ سال گذشته به جز سال ۱۳۹۸ الگوی بارش‌ها در ایران منفی بود و شاهد آمار کاهشی عجیبی در این حوزه بودیم.
رئیس موسسه تحقیقات آب گفت: در شرایطی که منابع آب عدم قطعیت دارد داشتن ساختارهایی که بتواند برای مدتی به شما قدرت انعطاف بدهد تا دوران خشکسالی را که معلوم نیست چه میزان طول می‌کشد لازم است به طور مثال در همدان که پایتخت باستانی ایران بود شاهد خشکسالی هستیم همچنین در چرخه نیز که یکی از پرآب‌ترین مناطق کشور شناخته می‌شد کاهش شدید بارندگی‌ها اتفاق افتاده است.
آیا سد سازی ها ادامه می یابد؟
او همچنین در خصوص نیاز کشور به سد سازی و علت احداث سدهای جدید اظهار کرد: عمر سد سازی در کشور ما طولانی نیست سدسازی یک برنامه توسعه‌ای بود که گام‌های آن بعد از انقلاب برداشته شد و تصمیم‌گیری در مورد این‌که سدی تخریب شود و یا خیر نیاز به مطالعات زیادی دارد لذا باید ابتدا مطالعات لازم صورت گیرد و بعد از آن در این رابطه تصمیم گیری شود.
او همچنین درباره نیاز کشور به ساخت سد اظهار کرد: تعداد سدهایی که ممکن است برای مهار سیلاب، تامین آب شرب و یا کشاورزی باشد اکنون روند منطقی را طی می‌کند باید توجه داشت که در شرایط فعلی کشور به سمت آب‌های نامتعارف، استفاده از پساب برای صنعت و کشاورزی رفته است که همین مساله می‌تواند بخشی از نیازها را پاسخ دهد.
کاویان‌پور با بیان این‌که موسسه تحقیقات آب ۲۹۰ پروژه مرتبط با سدهای کشور را در دست اقدام دارد، گفت: تعداد زیادی از سدها بعد گذر از سن ۲۵ سال با مشکلات سازه‌ای، عملکردی روبه‌رو می‌شود به همین دلیل یکی از وظایف مهم ما نظارت بر رفتارهای این سدها و علاج‌بخشی است. همچنین در بخش پایش کیفی نیز در تعداد بسیاری از سدها نمونه‌گیری انجام می‌دهیم.
کاویان پور همچنین ظرفیت نمک زدایی را در کشور را یک میلیون مترمکعب اعلام کرد و افزود: ۶۵ درصد این منابع در صنعت و ۳۵ درصد در شرب استفاده می شود.
او اظهار داشت: البته در سال های گذشته سهم شرب از ظرفیت آب نمک زدایی شده افزایش پیدا کرده و به ۴۵۰ میلیون متر مکعب رسیده است.
این مقام مسئول همچنین متوسط هزینه جهانی نمک زدایی از هر متر مکعب آب را ۰.۸ تا یک دلار دانست و افزود: البته در ایران به دلیل یارانه های پرداختی این هزینه کمی کمتر است. البته هزینه ۰.۵ دلاری انتقال هر مترمکعب آب نمک زدایی را هم باید در نظر گرفت.
رئیس موسسه تحقیقات آب همچنین حجم پساب تولیدی را ۱۴۹۹.۹ میلیون مترمکعب اعلام کرد و افزود: هم اکنون ۵۰ درصد جمعیت شهری کشور تحت پوشش تاسیسات فاضلاب هستند.
نظر شما