نتیجه همه‌گیری ویروس کرونا، پایان عصر جهانی سازی است

بازار؛ گروه بین الملل: کرونا را می توان یکی از اصلی ترین و مهمترین بحران های اقتصادی این روزهای دنیا دانست. بحرانی که نه تنها در سال ۲۰۲۰ بلکه در قرن بیست و یکم میلادی به عنوان یکی از مهمترین چالشها مطرح است. اما نکته جالب این است که با وجود ضعف در عملکرد  اقتصاد دنیا در تمامی کشورها، ولی بازارهای مالی وضعیت خوبی دارند. یعنی از آن روزهای افت ارزش و سقوط شاخص ها فاصله گرفته ایم. محمد الرعین  اقتصاددان ارشد در موسسه آلیانز و یکی از نویسندگان برجسته ستون اقتصادی فایننشال تایمز مصاحبه ای در این مورد با نشریه Brink  انجام داد و در این مصاحبه به ابعاد مختلف بازار در شرایط فعلی پرداخت. وی در پاسخ به این سوال که چرا با وجود تداوم بحران اقتصادی همچنان شاخص های اصلی بازارهای مالی رشد می کنند گفت: «بازارها  خود را متقاعد کرده اند که در وضعیت برد-برد قرار دارند. از یک طرف اگر اقتصاد دنیا بازسازی شود و ما بتوانیم رشد را در  اقتصاد دنیا تجربه کنیم، بازارهای مالی رشد خواهند کرد. از طرف دیگر اگر اقتصاد وضعیت بحرانی پیدا کند و حتی فروپاشی اقتصادی را تجربه کنیم ، بازهم بازارها رشد خواهند کرد زیرا فدرال رزرو و بانکهای مرکزی کشورهای مختلف با اجرای سیاستهایی از بازار و عملکرد آن حمایت می کنند.در این وضعیت است که در شرایط نا اطمینانی در  اقتصاد جهانی، بازارهای مالی و بازارهای سهام شرایط نسبتا با ثباتی را تجربه می کنند.»

اول بسته های مالی تسکین دهنده، بعد حمایت کننده از رشد
این اقتصاددان بر این باور است در شرایط فعلی اقتصادی دنیا،  نیاز به تزریق حجم بالاتری از نقدینگی به اقتصاد وجود دارد که این حجم از نقدینگی از طرف فدرال رزرو، بانک مرکزی کشورهای صنعتی و دولتها وارد اقتصاد می شود. محمد الرعین این تزریق های پی درپی به اقتصاد که تحت عنوان بسته های حمایتی مالی وارد اقتصاد کشورها می شوند را بسته های تسکین کننده اقتصاد نام گذاری کرد و در این مورد به نشریه Brink گفت: «دولتها با ارایه این بسته های حمایتی در درجه اول تلاش می کنند تا از فروپاشی اقتصادی جلوگیری کنند. حمایت از مردمی که شغل خود را از دست داده اند و حمایت از شرکتهای کوچک و بزرگی  که به دلیل افزایش سطح بدهی و نا توانی در پرداخت آنها ورشکسته شده اند. بنابراین اولین و دومین بسته حمایت مالی که توسط دولتها ارایه می شود، بسته های مسکن یا تسکین دهنده مالی است و شاید از بسته سوم  به بعد بتواند عنوان بسته حمایت کننده رشد را به خود بگیرد.»

به وضعیت جدید عادت کنید
اقتصاددان ارشد موسسه آلیانز براین باور است که دنیا وارد مرحله تازه ای شده است و ما باید به این شرایط تازه عادت کنیم. این وضعیت جدید شامل دو مرحله است. اولین وضعیت شامل کاهش نرخ رشد اقتصادی، افزایش نابرابری اقتصادی  هم از نظر میزان درآمد و هم از نظر میزان ثروت و فرصتهای اقتصادی پیش رو است . در این شرایط بازار با بانک مرکزی تا اندازه زیادی مسلط می شود و برای حمایت از بازار، بانک مرکزی کشورها از تمامی ابزارهای پیش روی خود استفاده می کند.

اگر در اجرای سیاستها در این مرحله دقت نشود، ما وارد وضعیت تازه ای می شویم که البته  سخت تر و بدتر از وضعیت اول است. در این مرحله ما شاهد بهره وری پایین نیروی کار خواهیم بود و این بهره وری پایین برای دوره طولانی باقی می ماند. در نتیجه راندمان فعالیتهای اقتصادی کمتر می شود.

 از طرف دیگر افزایش حضور دولتها در فعالیتهای اقتصادی هم شرایط دیگری است که ما آن را مشاهده خواهیم کرد. افزایش حضور دولت در فعالیتهای اقتصادی در نتیجه افزایش سطح بحران اقتصادی در دنیا انجام شد ولی اگر دامنه بحران وسیع تر شود، حضور دولتها در اقتصاد وسیع تر و طولانی تر می شود و دامنه اثر گذاری دولت هم در اقتصاد بیشتر می شود.

پایان جهانی سازی و شروع بحران بیکاری
محمد الرعین بر این باور است که نتیجه همه گیری ویروس کرونا، پایان عصر جهانی سازی است. وی در مصاحبه خود  با نشریه Brink گفت:« این سومین بار طی یک دهه اخیر است که دیدگاه جهانی سازی مورد حمله قرار گرفته است. تفاوت در این است که این بار تمامی بخش های اقتصاد به حرکت در خلاف مسیر جهانی سازی توجه دارند. به همین دلیل من انتظار دارم که پروسه حرکت در خلاف مسیر جهانی سازی تسریع می شود و بهره وری نیروی کار هم روند کاهشی خواهد داشت.»

معضل دیگری که این اقتصاددان از آن به عنوان چالش سالهای پیش رو نام می برد، افزایش بیکاری و افزایش سطح ریسک گریزی مردم در تصمیم گیری های اقتصادی است . وی در این مورد گفت: « در جریان رکود بزرگ اقتصاد دنیا در سال ۱۹۳۰ میلادی، مردم تمایل کمتری به مصرف داشتند و نگرانی از وضعیت آینده اقتصادی باعث شد تا مصرف کمتر و حضور در شرایط کم ریسک تر را ترجیح دهند. ایجاد این شرایط در عادت مصرفی مردم زمینه را برای کاهش میزان تقاضا و به دنبال آن کاهش میزان عرضه و افزایش سطح بدهی در کشورها فراهم می کند.»

وی بر این باور است اگر دولتها دست به دست هم دهند و برای افزایش قدرت خرید مردم و بازگرداندن اعتماد به فضای اقتصادی تلاش کنند، خواهند توانست این وضعیت را تغییر دهند.     نه اینکه از شدت بحران کاسته شود، بلکه با استفاده از بسته های حمایتی و سیاستهای دولتی انگیزه مصرف در مردم افزایش یابد و اعتماد هم به اقتصاد بیشتر شود.