آینده بازار نفت در سال ۲۰۲۳ | چشم انداز مثبتی قابل مشاهده نیست

وحید پورتجریشی؛ بازار: بازگشایی کارخانه ها در چین که با توقف اجرای قرنطینه های سفت و سخت در این کشور موسوم به سیاست «کووید صفر» از اواخر ماه دسامبر سال گذشته میلادی به اجرا در آمد، در کنار بهبود وضعیت اقتصادی در آمریکا و برخی کشورهای صنعتی اروپا همچون آلمان و بریتانیا، منجر به ایجاد نوسانات بعضا شدیدی در بازارهای مهمی همچون نفت، فلزات اساسی و گرانبها، نرخ برابری جفت ارزها در بازار فارکس و .... شده است.

اما مشخصا در خصوص نفت باید گفت که میزان اختلاف در پیش بینی های قیمت برای طلای سیاه طی دو ماه گذشته از سال جاری میلادی افزایش یافته که دلیل آن، افزایش فاکتورهای مهم در تحلیل فاندامنتال قیمت است که هر یک از این فاکتورها به تنهایی می توانند معادلات و روند پیش بینی ها را تغییر دهند.

تصمیم امارات به ترک اوپک

روز پنجشنبه هفته گذشته خبری از منابع موثق نزدیک به دولت امارات منتشر شد که حاکی از تصمیم مقامات این کشور برای خروج از اوپک بود. در پی انتشار این خبر، قیمت جهانی نفت صبح روز جمعه با ۲.۸ دلار افزایش مواجه شد و قیمت هر بشکه نفت خام برنت نیز با ۰.۵۷ درصد نسبت به روز پنجشنبه به ۸۵.۲۳ دلار در بازار نیویورک رسید.

البته مساله جدایی امارات از اوپک موضوع تازه ای نبوده و نخستین اظهارات مقام های اماراتی در خصوص این جدایی در جولای سال ۲۰۲۱ و در پی اختلاف شکل گرفته میان ابوظبی و ریاض بر سر سهمیه تولید نفت امارات مطرح شد.

اختلاف اصلی میان امارات و عربستان سعودی بر سر خط مبنای تولید نفت (Baseline) تعیین شده برای امارات است. در حالیکه امارات خواهان سهمیه ۳.۸ میلیون بشکه صادرات نفت در روز است، ریاض و اوپک همواره مخالفت خود را به این موضوع نشان داده و تنها همان سهم ۳.۶۵ میلیون بشکه ای را به رسمیت می شناسند. این نکته را نیز از نظر نباید پنهان نگه داشت که سهم اولیه امارات تنها ۳.۲ میلیون بشکه بود که از آوریل سال ۲۰۲۲ و بنا بر توافق میان اعضای اوپک برای افزایش عرضه نفت به بازارهای جهانی در راستای کاهش قیمت، این سهم به رقم فعلی تغییر یافت.

اکنون در صورتی که امارات قصد خروج از اوپک را داشته باشد، دستکم برای مدتی به دلیل حذف یک عضو از ۱۳ عضو اوپک، با کاهش عرضه در بازار مواجه خواهیم شد که می تواند روی قیمت تاثیرگذار باشد. این در شرایطی است که در حال حاضر، دو کشور روسیه و ایران نیز به دلیل تحریم ها توانایی عرضه رسمی نفت خود در بازارهای جهانی را ندارند.

آمار مثبت اقتصادی چین و امکان افزایش قیمت نفت

دولت چین هفته گذشته در تازه ترین گزارش خود از شاخص های مهم اقتصادی همچون نرخ تورم و دو شاخص هزینه مصرف کننده و هزینه تولید کننده، اعلام کرد که وضعیت اقتصادی این کشور پایدارتر شده و نرخ رشد اقتصادی نیز بر اساس انتظارات بانک مرکزی این کشور پیش رفته است.

با این حساب باید طی ماه های پیش رو، انتظار افزایش تولید را از سوی کارخانه های چینی داشت که همین امر منجر به افزایش چشمگیر تقاضا برای نفت از سوی کارخانه های این کشور خواهد شد. پس باید افزایش تقاضا از سوی چین را در نظر گرفت تا متوجه میزان افزایش احتمالی قیمت نفت در بازارهای جهانی شویم.

فاکتورهای منفی موجود پیش روی بازار نفت

در کنار موارد بالا باید به این نکته اشاره کرد که همه فاکتورهای فاندامنتال دخیل در قیمت نفت همچنان مثبت به نظر نمی رسند و به همین دلیل نیز نمی توان به صورت قطعی انتظار افزایش قیمت در بازارها را داشت.

به عنوان مثال، نیجریه سقف تولید نفت خود را به بالاترین سطح طی یک سال گذشته افزایش داده و در حال حاضر، میزان صادرات نفتی این کشور به ۱.۴۴ میلیون بشکه در روز افزایش یافته است.

در اروپا نیز اقتصاد منطقه یورو همچنان درگیر مساله تورم بوده و نرخ تورم ماه فوریه این منطقه ۸.۵ درصد اعلام شده است. این یک قانون کلی است که تورم همچون نیش حشرات گزنده، به صورت مداوم به ریشه های تولید ضربه وارد خواهد کرد.

وقتی هزینه تولید همچنان رو به افزایش یابد، تولید کننده با فروش کالای خود با هر قیمتی متضرر خواهد شد. چراکه باید مواد اولیه برای تولید را هر روز با قیمت بالاتری تهیه کند. در اروپا نیز وضعیت به همین شکل است و ادامه افزایش نرخ تورم، منجر به کاهش تولید و در نتیجه کاهش تقاضا برای نفت می شود که این فاکتور می تواند به عنوان عاملی منفی در بازار نفت به ایفای نقش بپردازد.

همچنین مساله فروش نفت ارزان قیمت روسیه نیز همچنان ادامه داشته که از جمله دلایل اصلی در مسیر کاهش قیمت نفت طی ماه های گذشته به حساب می آید. به عنوان مثال، خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی اعلام کرد که صادرات نفت روسیه در ماه فوریه سقف تاریخی صادرات نفتی مسکو به دهلی نو را شکسته است.

لازم به ذکر است که سهم روسیه از بازار نفت هند پیش از آغاز جنگ اوکراین، تنها یک درصد بود که در حال حاضر، ۳۵ درصد از نفت مورد نیاز هند را مسکو تامین می کند. به گفته بلومبرگ، هند روزانه حدود ۱.۶۲ میلیون بشکه نفت از روسیه وارد می کند که این نفت ارزان قیمت، به موتور محرک اصلی هند در رشد اقتصادی این کشور برای سال ۲۰۲۳ تبدیل شده است.

با توجه به شرایط مذکور در بالا، فعلا چشم انداز بازار نفت برای میان مدت همچنان روشن به نظر نمی رسد. با اینحال، مهمترین فاکتور پیش رو برای افزایش احتمالی قیمت، میزان قاضا از سوی شرکت های چینی است.

در صورتیکه روند افزایش تقاضا از سوی چینی ها هرچند با سرعت کم، اما همچنان رو به پیشرفت باشد، می توان روی افزایش قیمت نفت حساب ویژه ای باز کرد. اما در صورت بروز مشکلات دیگری همچون ادامه جنگ تجاری میان آمریکا و چین و همچنین شیوع احتمال پیک جدید کرونا در چین، همچنان نمی توان روی افزایش قیمت نفت حساب ویژه ای باز کرد.