به گزارش بازار، قیمت آهن آلات مانند تیرآهن، میلگرد و ورق یکی از عوامل افزایش هزینه صنایع بزرگ و کوچک مانند مسکن و خودرو است. در این بین دولت با توسعه بورس کالا سعی در شفاف‌سازی قیمت دارد که این برنامه هم مانند سایر برنامه‌ها برای کنترل قیمت‌ها با شکست روبرو شده است. علاوه بر مشکلات تولید مانند محدودیت‌های برق و گاز، تأمین مواد اولیه و تعرفه‌های صادراتی باید گفت تفاوت قیمت آهن آلات و محصولات فولادی با قیمت بازار آزاد هم مشکلی بر مشکلات بازار آهن اضافه کرده است. هم‌چنین از مدت‌ها پیش براساس اکثر پارامترهای کلان اقتصادی نظیر تورم و قیمت دلار در انتظار افزایش قیمت بازار آهن بودیم. رکود و کنترل دستوری قیمت‌ها باعث فشرده شدن فنر قیمتی آهن شده و طبق انتظار پس از آزاد شدن فنر، شاهد جهش غیرقابل‌کنترل قیمت آهن آلات در بازار آزاد هستیم. مردم به‌عنوان مصرف‌کنندگان نهایی بزرگ‌ترین ضررکنندگان چنین بازار بیماری هستند. در این مقاله به بررسی دلایل افزایش قیمت آهن آلات و اختلاف قیمت آهن در بازار آزاد و بورس کالا می‌پردازیم.
تفاوت قیمت آهن در بورس و بازار بلایی همگانی
آنچه مسلم است تفاوت قیمت بسیار زیاد بورس کالا و بازار آزاد، نه‌تنها در قیمت آهن آلات و محصولات فولادی بلکه در سایر بازارهای موازی از خودرو گرفته تا طلا و سکه و هر محصولی مشاهده می‌شود و ناشی از سیستم اقتصادی بسته، ورشکسته، نامطمئن، دستوری و بی‌برنامه است که توسط دلالان وابسته و غیروابسته حکومتی کنترل و هدایت می‌شود.
دلایل اختلاف قیمت آهن آلات در بورس و بازار
تفاوت قیمت آهن در بورس و بازار آزاد از نشانه‌های التهاب و هیجان کنترل نشده در بازار آهن است و معمولاً زمانی بیشتر می‌شود که قیمت آهن به‌طور غیرقابل‌کنترلی افزایشی می‌شود. در اواخر سال ۱۴۰۱ پس از شش ماه رکود و فشرده‌شدن فنر قیمتی مقاطع، بازار آهن دچار التهاب و افزایش قیمت شدیدی شد.
این هیجان و التهاب در بازار آهن هم هیچ دلیلی نداشت جز جهش بیش از ۵۰ درصدی قیمت دلار که تورم خانه‌مان سوزی را در آینده تیره و تار به فعالان اقتصادی نوید می‌دهد تا قیمت آهن آلات در بورس و بازار آزاد گاهی تا بیش از ۵۰ درصد هم دچار اختلاف قیمتی می‌شود. برای تامین آهن آلات به قیمت روز می‌توانید به دو روش خرید مستقیم از کارخانه و خرید غیرمستقیم عمل کنید.
تعیین قیمت آهن آلات در بورس کالا و بازار آزاد
در آخرین تغییرات بازار بورس که هر دوره با دلایل مختلفی تغییر می‌کند قیمت آهن آلات در بورس کالا براساس یک بازه سه درصد مثبت و منفی برای قیمت پایه و میزان عرضه و تقاضای بورسی برای قیمت نهایی تعیین می‌شود. فرمول محاسبه قیمت پایه در بورس کالا به‌صورت زیر است:
قیمت شمش جهانی × میانگین هفتگی دلار نیمایی × ۰.۹۵ = قیمت پایه
قیمت آهن آلات در بازار هم به قیمت بورس کالا، مواد اولیه، نرخ حمل‌ونقل، نوسانات دلار، میزان عرضه و تقاضا و شرایط کلان کشور بستگی دارد. باید گفت اختلاف ۷ الی ۱۱ درصدی میان قیمت آهن آلات در بورس و بازار آهن طبیعی است، ولی مشکل از جایی شروع می‌شود شاهد اختلاف ۳۰ الی ۷۰ درصدی قیمت بورسی محصولات فولادی و بازار آزاد هستیم.
اختلاف قیمت آهن در بورس و بازار چه دلیلی دارد
از علت‌های اصلی این اختلاف قیمت می‌توان به بازار ملتهب ارزی، دخالت دولت در قیمت‌گذاری، دست‌کاری عرضه‌ها در بورس کالا، عرضه محدود تولیدکنندگان و حضور دلالان و واسطه‌ها در بازار آهن اشاره کرد.
۱. بازار ملتهب ارز و دو نرخی بودن دلار
از مهم‌ترین دلایل اختلاف قیمت آهن در بورس و بازار این است که قیمت‌گذاری آهن در بورس با دلار نیمایی محاسبه‌شده ولی قیمت آهن آلات و مقاطع فولادی در بازار براساس دلار آزاد حساب می‌شود که معمولاً اختلاف ۱۰ الی ۱۵ هزارتومانی با دلار نیمایی دارد. این اختلاف قیمت آهن آلات بازار و بورس باعث به وجود آمدن تقاضای مصنوعی اضافی و پیش‌خور در بورس شده و درنهایت باعث افزایش قیمت آهن در بورس کالا می‌شود. . برای پیش بینی قیمت آهن حتما باید به دو نرخی بودن دلار توجه کرد.
۲. دست‌کاری عرضه‌ها در بورس کالا
از دیگر دلایل اختلاف قیمت آهن در بورس و بازار آزاد می‌توان به انحصاری بودن عرضه‌ها اشاره کرد. به‌جز میلگرد در سایر مقاطع فولادی به‌ویژه ورق فولادی و تیرآهن شاهد عرضه‌های قطره‌چکانی چند تولیدکننده بزرگ خصولتی (خصوصی، دولتی) هستیم. این محدود بودن در عرضه‌ها باعث افزایش حجم در سمت تقاضا، ایجاد قیمت رقابتی و درنتیجه افزایش قیمت آهن آلات توسط کنترل میزان عرضه در برابر تقاضا هستیم
۳. عرضه سهمیه‌های دولتی به‌صورت آزاد
از دیگر دلایل اختلاف قیمت آهن و در بازار و بورس استفاده از سهمیه‌های دولتی مقاطعی مانند ورق توسط افراد و شرکت‌ها و فروش آن در بازار آزاد است. بخش تقاضا که در بورس به دلیل محدودیت عرضه محصول موردنظر خود را نخریده است مجبور است در بازار آزاد تورمی کالای خود را با هر قیمتی تأمین نماید.
۴. افزایش هزینه تولید
افزایش قیمت ارز باعث افزایش قیمت مواد اولیه وارداتی و درنتیجه افزایش قیمت مقاطع اولیه مانند شمش و بیلت شده و هزینه تولید مقاطع فولادی ثانویه را افزایش می‌دهد. این افزایش هزینه تولید و دستوری بودن قیمت‌ها در بورس باعث می‌شود فروش محصولات در بورس کالا برای تولیدکنندگان به‌صرفه نباشد و آنان را ترغیب می‌کند تا محصولات فولادی خود را در بازار آزاد با قیمت بالاتر به فروش برسانند. علاوه بر موارد بالا باید به سایر عوامل تاثیر گذار بر قیمت آهن آلات نیز توجه کنید.
دردسرهای خرید آهن آلات از بورس کالا
شاید اختلاف قیمت آهن آلات در بورس کالا و بازار شمارا ترغیب کند که مقاطع فولادی موردنیازتان را مستقیماً از بورس تهیه کنید ولی باید بگوییم که این تصمیم با دردسرهای زیادی همراه است. مواردی نظیر داشتن پروانه ساخت برای متقاضیان مقاطع طویل، طول کشیدن پروسه خرید و محدودیت حجمی سفارش از دردسرهای خرید بورسی است.
به همین دلیل مشتریان ترجیح می‌دهند مقاطع فولادی موردنیازشان را با قیمت بیشتر ولی با دردسر کم‌تر از بازار آزاد خریداری کنند و در کوتاه‌ترین زمان ممکن تحویل بگیرند. این مشتریان در بازار آزاد تلاش می‌کنند تا آهن آلات و مقاطع فولادی موردنظرشان از واسطه‌های کمتری تهیه کنند. یکی از بهترین راه‌ها شرکت‌های بازرگانی نظیر فولاد ایرانیان است که مستقیماً محصولات را از کارخانه یا انبار برای مشتری ارسال می‌کند.
جمع بندی مطلب تفاوت قیمت آهن در بورس و بازار
هرچه قیمت آهن آلات افزایشی و غیرقابل‌کنترل‌تر شود اختلاف قیمت بین بورس و بازار آهن نیز بیشتر می‌شود. بازار فولاد و قیمت آهن مانند سایر بازارها به‌شدت به نرخ دلار آزاد وابسته است، در چنین مواقعی تفاوت قیمت زیاد از اختلاف قیمت دلار آزاد و نیمایی ناشی می‌شود چراکه تا پذیرفتن قیمت دلار آزاد توسط حکومت و نزدیک کردن دلار نیمایی به قیمت بازار، مدتی به انکار و ابتکار دولتی در ثابت نگه‌داشتن دلار نیمایی و عدم توجه به فاصله قیمتی آن با دلار آزاد می‌گذرد و در این مدت هرج‌ومرج بازار آهن و سایر بازارهای موازی را به خاک و خون می‌کشد.
اگر شرایط کلان اقتصادی کشور به همین روال باشد که به نظر می‌رسد تدبیری برای رفع مشکلات نیست، در ۱۴۰۲ شاهد سال خوبی برای دلالان و سال بسیار سخت و وحشتناکی برای مصرف‌کنندگان و حتی تولیدکنندگان کوچک بازار آهن خواهیم بود.
نظر شما