بازار؛ گروه استان ها: شرق کرمان قطب تولید خرمای استان و کشور به شمار می رود. محصول به دست آمده در این منطقه علاوه بر تامین نیاز بازار داخلی به سایر کشورها نیز صادر شده و منجر به ارزآوری می شود.
ریگان واقع در شرق استان کرمان یکی از شهرستان هایی است که در این زمینه فعال است و اتفاقا اقتصاد تک محصولی این منطقه وابسته به خرماست و کشاورزان و نخلداران ریگانی از این طریق کسب درآمد و امرار معاش می کنند. ریگانی که همواره در معرض هجوم شن های روان است و علاوه بر منازل باغات و نخلستان های آن دچار آسیب جدی می شوند. همین امر بسیاری از مردم به ویژه جوانان عطای زندگی در ریگان را به لقایش ببخشند و در جستجوی کار و زندگی بهتر راهی شهرها شوند.
نخداران ریگانی در طول مراحل برداشت خرما از گرده افشانی، خوشه بندی و هرس تا برداشت مشمول متحمل هزینه های فراوانی می شوند اما همین که به زمان برداشت می رسند دلالان هم از گرد راه رسیده و سود ناشی از زحمات کشاورزان را به جیب های خود سرازیر می کنند.
یکی دیگر از چالش هایی که نخلداران این خطه با آن مواجه هستند آفت های مختلفی نظیر خشکیدگی خوشه خرما، سوسک سرخرطومی و... است. با پدیدار شدن این آفت ها خستگی بر تن کشاورزان بر جای مانده و محصولی که ماه ها برای آن زحمت کشیده اند نابود می شود. به گفته کارشناسان فقط در اثر خشکیدگی خوشه خرما بی از ۵۰ درصد محصول از بین می رود.
فقر صنایع تبدیلی کشاورزی به ویژه در زمینه خرما یکی دیگر از مشکلات شهرستان محروم ریگان است. ایجاد این صنایع می تواند از هدررفت و نابودی خرما جلوگیری کرده و برای بومیان هم اشتغالزایی کند. این کار می تواند از مهاجرت مردم ریگان به ویژه در روستاها به شهرها جلوگیری کند.
در کنار همه این مسائل خشکسالی هم روزگار را بر یاقوت سیاه شرق کرمان سخت تر کرده است. طبق گفته مسئولان نخل از جمله درختانی است که نیاز به آبیاری زیادی دارد به گونه ای که حتی در فصول سرد سال هم باید آبیاری شود تا در تابستان ثمره داشته باشد. مهم ترین راهکار مسئولان در این زمینه تشویق کشاورزان به استفاده از سیستم های آبیاری نوین است اما گویا نخلداران بیم آن را دارند که استفاده از این روش ها در ثمردهی درختان نخل اثر منفی بگذارند؛ این در حالیست که کارشناسان اعلام می کنند استفاده از سیستم های آبیاری مکانیزه اثر منفی در این خصوص ندارد و باعث مدیریت مصرف آب و استفاده بهینه و کاهش هدر رفت آبی می شود که حالا با توجه به خشکسالی های پی در پی هر قطره اش بسیار ارزشمند بوده و باید حساب شده مصرف شود.
مصر به اجرای سیستم آبیاری تحت فشار در زمین های کشاورزی هستیم
نماینده شهرستان های شرقی استان کرمان در گفتگو با بازار با اشاره به خشکسالی های پی در پی در این منطقه اظهار کرد: در مجلس استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار مصوب و تصمیم گرفته شد که سیستم انتقال به گونه ای باشد که هدررفت آب کاهش یابد. در این راستا بحث لوله گذاری برای انتقال آب به مزارع و سیستم آبیاری تحت فشار در دستور کار قرار گرفت.
تصور مردم بر این است که سیستم آبیاری تحت فشار برای برخی باغات به ویژه نخلستان ها مناسب نیست اما این ادعا فقط یک صحبت غیرکارشناسی است
محمود غضنفر آبادی ادامه داد: تصور مردم بر این است که سیستم آبیاری تحت فشار برای برخی باغات به ویژه نخلستان ها مناسب نیست اما این ادعا فقط یک صحبت غیرکارشناسی است.
غضنفرآبادی عنوان کرد: خط انتقال آب برای بسیاری از زمین های کشاورزی، باغات و موتورپمپ ها انجام شده است. آبیاری تحت فشار هم در برخی قسمت ها انجام شده است. مصریم کشاورزان و نخلداران در این زمینه همکاری کنند چرا که وضعیت نزولات جوی، آب های زیرزمینی و سطحی مناسب نیست.
لزوم ایجاد سازه های کشاورزی مقاوم به طوفان شن در ریگان
وی عنوان کرد: گلخانه هایی در شهرستان های فهرج، نرماشیر و بم ایجاد شده اما متاسفانه در شهرستان ریگان با توجه به وقوع طوفان های شن شدید ایجاد گلخانه دشوار است. باید در این زمینه تدبیری دیگر اندیشیده شود. ممکن است در ریگان به سازه های مقاوم تری نسبت به سایر شهرستان های شرقی استان کرمان نیاز داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه احتمالا ایجاد گلخانه در برخی مناطق ریگان که طوفان شدید رخ نمی دهد امکان پذیر است، افزود: اما در قسمت هایی که طوفان های شدید رخ می دهد باید از طوفان یا آفتاب برای بحث انرژی های نوپدید کمک بگیریم.
نخلستان آب زیادی مصرف می کند، اگر نخل حداکثر هر ۱۰ الی ۱۲ روز آبیاری نشود (حتی در فصل زمستان) دیگر در تابستان محصولی نخواهد داشت
غضنفرآبادی با اشاره به اینکه مردم شرق استان کرمان وابستگی خاصی نسبت به نخیلات دارند، افزود: نخلستان آب زیادی مصرف می کند، اگر نخل حداکثر هر ۱۰ الی ۱۲ روز آبیاری نشود (حتی در فصل زمستان) دیگر در تابستان محصولی نخواهد داشت.
نماینده شهرستان های شرقی استان کرمان با اشاره به اینکه نخل درختی حساس و نیازمند رسیدگی زیاد است، عنوان کرد: شرایط طوفانی ریگان ایجاب می کند که نخیلات در منطقه وجود داشته باشد.
وی در خصوص کشت جایگزین برای نخل گفت: این بحث نیاز به بررسی های کارشناسی دارد؛ در گذشته روی این موضوع کارهای زیادی انجام شده و آنچه مناسب این مناطق است همان خرمای مضافتی است.
آفات بلای جان نخلستان های شرق کرمان
غضنفرآبادی به آفت های به عنوان یکی دیگر از معضلات نخلستان های شرق استان کرمان اشاره کرد و گفت: خشکیدگی خوشه خرما امان مردم را بریده و هر ساله حدود ۵۰ درصد محصول نخلداران خشک می شود، افزود: این عارضه ای جدید است که حدود ۱۵ سال گریبانگیر مردم شده است. زنجره خرما و سوسک سرخرطومی از دیگر آفات نخلستان های بم است و تهدید جدیدی در منطقه ایجاد شده است.
غضنفرآبادی با اشاره به اینکه در خصوص مبارزه با آفات بخشی از کار مربوط به مسئولان و بخشی هم مربوط به کشاورزان است، تاکید کرد: نیاز است مردم و مسئولان پای کار بایستند و انتقال پاجوش های درخت خرما طبق اصول انجام شود تا شاهد گسترش آفت نباشیم.
دست دلالان در جیب نخلدارن شرق کرمان
غضنفرآبادی در خصوص دلالان و سود اندک کشاورزان هم گفت: متاسفانه بحث دلالی در همه حوزه ها وجود دارد به دلیل اینکه محصول خرما همه وجود دارد و مقدارش هم زیاد است دولت فقط یک بخش کار را می تواند انجام دهد. به عنوان مثال ایجاد غرفه در تهران و سایر شهرستان ها که از طریق شهرداری ها قابل انجام است.
خرمای مضافتی نیاز به زیرساخت دارد به عنوان مثال در کنار غرفه های عرضه نیاز به وجود سردخانه است که متاسفانه کسی زیر بار این موضوع نمی رود
وی ادامه داد: خرمای مضافتی نیاز به زیرساخت دارد به عنوان مثال در کنار غرفه های عرضه نیاز به وجود سردخانه است که متاسفانه کسی زیر بار این موضوع نمی رود. باید توجه داشت نگهداری خرما خارج از سردخانه منجر به ترشیدگی و خراب شدن محصول می شود. بخش های دولتی از انجام این کار ممنوع هستند؛ تعاونی ها باید در این زمینه ورود کنند که شرکت ها خرما را خریداری می کنند اما آن ها هم دنبال سود خودشان هستند.
وی ادامه داد: بحث خرید از کشاورز و عرضه آن به صورت مناسب برای مصرف کننده ممکن است رخ ندهد؛ ممکن است برخی تعاونی ها محصول را خریداری کنند اما میزان قیمت در زمان عرضه باید تحت نظارت باشد.
نماینده شهرستاهای شرقی استان کرمان تصریح کرد: وقتی خرما توسط واسطه ها خریداری می شود آنها تقریبا دو برابر قیمتی که محصول را از کشاورز خریداری می کنند در بازارها عرضه می کنند.
وی با اشاره به اینکه این موضوع را با سازمان تعزیرات پی گیری کرده و درخواست کرده ایم که نرخ مناسبی را تعیین کنند، افزود: بسیاری از افراد می گویند در قیمت گذاری بحث عرضه و تقاضا است و اگر این اتفاق نیفتد کشاورز ضرر می کند از طرفی کشاورز هم سرمایه ای ندارد و نمی تواند که خودش محصول را به بازار برده و به فروش برساند.
غضنفرآبادی ادامه داد: اگر محصول ارزان تر به دست مصرف کننده برسد به نفع کشاورز است. در تهران غرفه هایی ایجاد شده که کافی نیست؛ خرما در سراسر کشور مانند مناطقی جنوبی و شرقی و غرب تولید می شود. اگر محصول در بازارهای میوه فروشی شهرستان ها از طریق شهرداری ها عرضه شود، بهتر خواهد بود.
وی با اشاره به مشکلات در این زمینه افزود: به هر حال بخش عمده ای از خرما صادر می شود و امیدواریم تدابیری اندیشیده شود و نظارت سازمان تعزیرات افزایش یابد. افزایش قیمت های باید متعارف و عادلانه باشد.
اجرای سیستم آبیاری نوین در ۲ هزار هکتار از اراضی ریگان
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ریگان در گفتگو با بازار اظهار کرد: چهار شهرستان شرقی استان کرمان از جمله ریگان در اقلیم گرم و خشک قرار دارند و در بخش کشاورزی نیاز به مدیریت آب دارد.
امیرحسین نخعی با اشاره به اهمیت اجرای سیستم های نوین آبیاری افزود: کار در این زمینه در حدود ۲ هزار هکتار از اراضی شهرستان ریگان انجام شده است.
وی میزان اراضی کشاورزی در شهرستان ریگان را ۱۰ هزار هکتار اعلام کرد و ادامه داد: برخی مردم گمان می کنند با به کارگیری این سیستم آبیاری ممکن است درختانشان دچار مشکل شوند که اشتباه است.
نخعی با اشاره به اینکه کشاورزان می توانند از تسهیلات این حوزه استفاده کنند، گفت: ۸۵ درصد مبلغ تسهیلات آبیاری نوین کمک بلاعوض دولتی و ۱۵ درصد از محل خودیاری است.
نابودی ۵۰ درصدی خرمای ریگان در اثر خشکیدگی خوشه خرما
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ریگان اظهار کرد: خشکیدگی خوشه های خرما سالانه ۴۰ تا ۵۰ درصد خسارت به نخلستان ها وارد می کند و باعث شده کشاورزان از لحاظ مالی در مضیقه قرار گیرند.
وی با تاکید بر لزوم فاصله گرفتن از اقتصاد تک محصولی و همچنین ایجاد صنایع فرآوری در منطقه افزود: باید به سمت کشت های قراردادی رفته و آبیاری تحت فشار را انجام دهیم.
نخعی عنوان کرد: همچنین باید به سمت کشت های جدید و گلخانه ها برویم و گیاهانی را کشت کنیم که نیاز آبی کمتری دارند و با کم آبی منطقه سازگارتر هستند.
مدیر جهاد کشاورزی ریگان عنوان کرد: ظرفیت ایجاد گلخانه های کشاورزی متعدد در ریگان وجود دارد و حتی امکان ایجاد شهرک های کشاورزی وجود دارد. ریگان منطقه ای بکر در بخش کشاورزی، کشت های قراردادی و... است.
سوسک سرخرطومی در یک قدمی ریگان
نخعی در خصوص اقدامات انجام شده برای آفات نخلستان های ریگان اظهار کرد: آفت سوسک سرخرطومی می تواند مشکلاتی برای درخت نخل ایجاد کند. خشکیدگی یا زنجره به میوه یا برگ صدمه می رساند متاسفانه آفت قرنطینه ای سرخرطومی مستقیم درخت خرما را درگیر می کند.
وی با اشاره به اقدامات انجام شده برای اطلاع رسانی به کشاورزان در خصوص این آفت افزود: آموزش های مکرر و ردیابی ها با جدیت در حال انجام است. کشاورزان در صورت مشاهده آثار این آفت به جهاد کشاورزی سریعا اطلاع دهند. البته با بررسی های انجام شده مشخص شد که آفت سرخرطومی هنوز وارد منطقه ریگان نشده است.
در شهرستان های شرقی «نرماشیر» که فاصله چندانی با ریگان ندارد دچار این آفت شده است؛ باید با توجه به حساسیت موضوع قرنطینه را به صورت روستا به روستا انجام دهیم
مدیر جهاد کشاورزی ریگان خواستار حساسیت کشاورزان و دهیاری ها در این زمینه شد و افزود: در شهرستان های شرقی «نرماشیر» که فاصله چندانی با ریگان ندارد دچار این آفت شده است؛ باید با توجه به حساسیت موضوع قرنطینه را به صورت روستا به روستا انجام دهیم.
وی عنوان کرد: با توجه به اینکه ۴۰ تا ۵۰ درصد محصول به دلیل خشکیدگی خوشه خرما از بین می رود نیاز است که صنایع فرآوری در شهرستان ایجاد شود. باید توجه داشت که خشکیدگی زمانی اتفاق می افتد که تقریبا تمام هزینه های داشت روی محصول انجام شده و محصول به سمت رطب شدن می رود.
اقتصاد مردم ریگان وابسته به خرماست و می طلبد مسئولان مشکلات کشاورزان این خطه را به صورت جدی دنبال و رفع کنند تا مردم در این شرایط دشوار اقتصادی بیش از این به رنج و سختی نیفتند. ضمن اینکه باید با برنامه ریزی و بررسی های کارشناسی راهکاری برای فاصله گرفتن از اقتصاد تک محصولی در ریگان به کار گرفته شده و انگیزه ای برای ماندگاری مردم در روستاها ایجاد شود.
نظر شما