بازار؛ گروه استانها- آناهیتا رحیمی: دستانی که همواره با کاشت و برداشت محصولات کشاورزی خو گرفته است و لبخند رضایتی که از پر بار بودن محصولات بر لب می‌نشیند؛ خدا را شکر می‌گویند و به کار خود ادامه می‌دهند اما گویا این بار دنیا بر وفق مراد کشاورزان نبوده و هیچ کدام از آنها، شیوع چنین ویروس بی رحمی را تخمین نزده بودند.
از روزی که شیوع ویروس کرونا کل جهان را به خود گرفتار ساخت، بخش‌های مختلف کشاورزی نیز تحت تأثیر این ویروس بی رحم قرار گرفت به گونه‌ای که خسارتی بالغ بر دو میلیارد و ۱۷۰ میلیون تومان را بر جان خرید و کشاورزان را از صادرات محصولاتی که عمر خود را پای آن گذاشته بودند محروم کرد.
خسارت دو میلیارد و ۱۷۰ میلیون تومانی به بخش کشاورزی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی در گفت و گو با بازار می‌گوید: شیوع ویروس کرونا، دو میلیارد و ۱۷۰ میلیون تومان خسارت به بخش کشاورزی وارد کرده است که این خسارت در بخش‌های مختلف واحدهای تولیدی، صنایع کشاورزی، دام و طیور، زراعت و باغبانی قابل مشاهده است.
اکبر فتحی در رابطه با اقدامات مؤثر در مقابله با کرونا در سطح سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان ادامه می‌دهد: در این راستا سم‌پاشی‌های مورد نیاز و هم چنین در اختیار گذاشتن دستگاه‌های الگویی در روستاها قابل توجه می‌باشد که در این میان علاوه بر این اقدامات، دستورالعمل‌های تهیه شده و چگونگی رعایت با استفاده از سم‌پاشی در فصول برداشت و آبیاری و در اختیار گذاشتن پروتکل‌های ارائه شده از سوی بهداشت به کشاورزان از دیگر اقداماتی است که می‌توان نام برد.
وی ضمن تأکید بر در اختیار گذاشتن مهمان‌سراهای سازمان جهاد کشاورزی برای ایجاد نقاهتگاه اضافه می‌کند: تأمین آب اکسیژنه برای مبارزه با شیوع ویروس کرونا با کمک خیرین و منابع انسانی در اختیار کشاورزان قرار داده شده است که تلاش سازمان جهاد کشاورزی بر این بود تا با حضور در تمامی واحدهای تولیدی، تولید با نقص مواجه نشود.
فتحی بیان می‌کند: متأسفانه بخش کشاورزی در بین واحدهای متضرر از شیوع ویروس کرونا لحاظ نشده بود که البته با پیگیری‌های لازم، بخش کشاورزی نیز در میان واحدهای آسیب دیده از ویروس کرونا جای گرفت تا با لحاظ کردن امحال وام‌ها، پرداخت آنها در دراز مدت انجام گیرد.
وی در پایان اضافه می‌کند: گرچه در اوایل شیوع ویروس کرونا، تأثیرات قابل ملاحظه‌ای بر صادرات قابل مشاهده بود اما باز بودن برخی از مرزها با شرایط لازم، گره گشایی کرده است به گونه‌ای که صادرات محصولات گلخانه‌ای مانند خیار و گوجه فرنگی به کشورهای ارمنستان و روسیه و هم چنین صادرات تخم مرغ به سایر کشورها در حال انجام است.
برجسته کردن آسیب پذیری سیستم تأمین غذایی جهانی
مسئول ستاد کرونای سازمان جهاد کشاورزی استان در گفت و گو با بازار می‌گوید: بحران کرونا، آسیب‌پذیری سیستم تأمین غذایی جهانی را برجسته کرده است، اگر سرمایه گذاری لازم برای ساختن یک سیستم غذایی محلی انعطاف پذیر و متنوع صورت نگیرد در سال‌های آتی با شرایط پیچیده‌تری روبرو خواهیم شد.
حسین غفاری ادامه می‌دهد: برنامه ریزی و اقدام فوری دولت برای اطمینان از دسترسی همه افراد جامعه به مواد غذایی سالم با قیمت مناسب، ضروری است هم چنین مدیریت توزیع مواد غذایی برای جوامع محلی، به ویژه اقشار آسیب پذیر الزامی است.
وی اضافه می‌کند: برخی از بازارهای کشاورزی در دنیا در حال تغییر شیوه هستند؛ از رونق افتادن کسب و کارهای مرتبط با بخش کشاورزی و روستایی و هم چنین برخی از کسب و کارهایی که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر رونق بخش کشاورزی تأثیر دارند، با تعطیلی یا رکود مواجه شده‌اند.
غفاری توضیح می‌دهد: کاهش سطح فعالیت رستوران‌ها، کسب و کارهای تأمین غذا، اغذیه، هتل‌ها و موارد مشابه، منجر به افت تقاضا برای محصولات کشاورزی شده است که این امر در کوتاه مدت و میان مدت بر بخش کشاورزی که تأمین کننده مواد اولیه غذایی این کسب و کارهاست، اثر منفی دارد.
توقف گردشگری روستایی و کشاورزی
وی بیان می‌کند: از طرفی ایجاد کسب و کار جدید و رونق مجدد آن هزینه بر است؛ توقف گردشگری روستایی و کشاورزی و طبیعی (داخلی و خارجی) یکی دیگر از پیامدهای منفی این بیماری برای بخش کشاورزی و روستایی است.
وی با اشاره بر اینکه عدم دسترسی مناسب به محصولات کشاورزی، غذایی و تغییرات قیمت آنها می‌تواند تهدیدی برای سلامتی مردم باشد بیان می‌کند: افزایش قیمت غذا و احتکار آن، شیوع بیشتر بیماری و کاهش سیستم ایمنی بدن را به همراه خواهد داشت؛ تقویت سیستم ایمنی بدن برای مقابله با این بیماری، مستلزم تضمین دسترسی مردم در اقصی نقاط کشور به محصولات کشاورزی با قیمت مناسب است.
غفاری بر ضرورت سازماندهی مناسب برای تأمین غذای مورد نیاز کشور با سیستم توزیع مناسب توضیح می‌دهد: تأمین غذای مورد نیاز برای اقشار کم درآمد با پرداخت سبدهای غذایی بهداشتی می‌تواند برای کنترل این بیماری در دستور کار قرار گیرد.
وی ادامه می‌دهد: به خطر افتادن معیشت کشاورزان بیکاری حاصل از کاهش فعالیت‌های اقتصادی و سطح درآمد در روستا، تاب آوری روستاییان در شرایط بحرانی را کاهش می‌دهد البته در چنین شرایطی مشاغل خرد محلی به دلیل محدودیت نیروی انسانی، نبود زنجیره کامل تولید، فرآوری، توزیع و عرضه محصولات کشاورزی، بیشترین آسیب را می‌بیند.
غفاری با اشاره بر اینکه حمایت ویژه از گروه‌های آسیب پذیر در شرایط بحرانی ضروری است بیان می‌کند: ارائه خدمات اشتغال به کارگران از جمله حمایت‌های مورد نیاز در چنین شرایط بحرانی است.
اثرات اپیدمی در اقشار آسیب پذیر بیشتر است
وی ادامه می‌دهد: تجارب بین المللی نشان می‌دهد که اثرات اپیدمی بر اقشار آسیب پذیر، از جمله کودکان، زنان باردار، افراد سالخورده، افراد مبتلا به سو تغذیه و افراد دارای بیماری‌های مزمن به مراتب بیشتر است.
مسئول ستاد کرونای سازمان جهاد کشاورزی استان توضیح می‌دهد: در مورد کارگرانی که به دلیل اختلال ناشی از شیوع بیماری، از کسب درآمد محروم می‌شوند، فقیرتر می‌شوند و بدین ترتیب قادر به تأمین مایحتاج اولیه و خرید اقلام بهداشتی ضروری نخواهند بود؛ با توجه به رسالت دولت برای پاسخگویی در شرایط بحرانی، بازگرداندن جریان درآمد کارگران و فعالیت‌های عادی تجاری ضروری است.
وی در پایان می‌گوید: مطالعه آثار بیماری کرونا بر بخش کشاورزی، شناخت ابعاد مختلف و آثار اقتصادی، اجتماعی و توسعه‌ای بیماری کرونا مستلزم تحقیق و مطالعه علمی و مشاهدات تجربی همه جانبه برای برآورد و تعیین میزان هزینه‌ها و آثار و پیامدهای مربوطه است.
از دست رفتن بازارهای صادراتی بخش کشاورزی
معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی استان در گفت و گو با بازار می‌گوید: کاهش دسترسی به محصولات کشاورزی و غذایی، از دست رفتن بازارهای صادراتی بخش کشاورزی، ممنوعیت صادرات محصولات کشاورزی و غذایی و از دست رفتن بازار فروش خارجی یکی از پیامدهای نامطلوب شیوع ویروس کرونا است.
فیروز باقرزاده ادامه می‌دهد: در صورتی که تمهیدات لازم برای پیشگیری از شیوع بیماری کرونا مطابق با استانداردهای بین المللی رعایت نشود، این موضوع تشدید خواهد شد و ممکن است کشورهای بیشتری منع واردات محصولات کشاورزی و غذایی از ایران را اعلام نمایند یا این که در خصوص تمدید طولانی مدت این قبیل ممنوعیت‌ها تصمیم گیری کنند که ضربه ناشی از بی اعتمادی مصرف کنندگان کشورهای هدف صادراتی نسبت به ایمنی و سلامت محصولات کشاورزی و غذایی خسارت سنگینی است که جبران آن قطعاً پرهزینه و زمان بر خواهد بود.
عواقب اقتصادی و اجتماعی بر معیشت مردم
وی در ادامه بیان می‌کند: از این رو تولیدکنندگان، توزیع کنندگان و فروشندگان محصولات کشاورزی باید مقررات مربوط به ایمنی مواد غذایی و مقررات بهداشتی را به طور کامل رعایت کنند.
باقرزاده اضافه می‌کند: بر اساس تجربیات گذشته در شرایط اضطراری و بهداشت عمومی، محدودیت در جابجایی کالاها و مردم می‌تواند عواقب اقتصادی و اجتماعی مهمی بر معیشت مردم داشته باشد؛ در حالی که این محدودیت‌ها برای کنترل شیوع بیماری ضروری است، اما اغلب منجر به اختلال در زنجیره بازار و تجارت محصولات کشاورزی می‌شود که این قبیل محدودیت‌ها بر معیشت جامعه روستایی و عشایری، فعالان بخش کشاورزی و به تبع آن امنیت غذایی کشور تأثیر قابل توجهی دارد.
باقرزاده با اشاره بر اینکه در حالی که تمرکز فعلی بر قطع زنجیره انتقال بین انسانی است توضیح می‌دهد: اقدامات اساسی برای به حداقل رسانی آثار مخرب بر سیستم‌های غذایی و زنجیره‌های بازار محصولات کشاورزی، در سطوح محلی، منطقه‌ای و ملی ضروری است.
وی در پایان بیان می‌کند: در شرایط کنونی برای افزایش تاب آوری بخش کشاورزی، اقداماتی نظیر ضرورت تداوم فعالیت‌های کشاورزی، ادامه فعالان بخش کشاورزی برای تأمین امنیت غذایی کشور ضروری است و در این شرایط برنامه ریزی مناسب برای کاشت محصولات بهاره مهم است.
کشاورزی یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی در زندگی بشر به شمار می‌رود که حال چند ماهی می‌شود که شیوع ویروس کرونا تمامی بخش‌های آن را تحت تأثیر قرار داده است؛ دو میلیارد و ۱۷۰ میلیون تومان خسارت سنگینی است که شیوع ویروس کرونا بر بخش کشاورزی وارد کرده است و در این راستا تمهیدات و اقدامات ویژه ای از سوی این سازمان برای مبارزه با این ویروس به کار گرفته شده است.
باز شدن برخی از مرزها و صادرات به برخی از کشورها شاید بتواند اوضاع را قدری آرام کند اما تا زمانی که این ویروس ریشه کن نشود، حال کشاورزان نیز بهتر نخواهد بود.
نظر شما