بازار- گروه استانها : گلایه‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی از کم کاری‌های فرهنگی که این روزها به کانون توجه متفکران، اندیشمندان و فعالان فرهنگی و اجتماعی کشور اعم از شخصیتها، نهادها و سازمانهای گوناگون تبدیل شده است ریشه در واکاوی دقیق نقش فرهنگ و مؤلفه‌های فرهنگی در حفظ و نگهداشت اجتماعی و توسعه پایدار دارد؛ چرا که اصولاً حفظ و نگهداشت اجتماعی و ایجاد توسعه پایدار در همگامی و همراهی مقوله فرهنگ، رجحانها و ترجیحات فرهنگ عمومی، با مؤلفه‌های حاکم اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی شکل می گیرد به بیان دیگر هر گونه شکاف میان این رجحانها و ترجیحات با تفکر حاکم بر بخشهای گوناگون بی تردید باعث معطلی و بعضاً اتلاف آن تفکرات (حتی اگر در عالی ترین درجه خود باشند ) می گردد که این مهم به خصوص در مورد انقلاب اسلامی ایران که بر خلاف سایر انقلاب‌ها و خیزشهای جهان ماهیتاً دارای ریشه‌های فرهنگی است و اساس و شالوده آن بر اساس نگاهی فرهنگی و تربیتی بنا شده است اهمیتی مضاعف و صد چندان می یابد .حال با توجه به اهمیت این موضوع ، سؤال اساسی این است که برای جبران این کم کاری‌های عمده فرهنگی که گوشه‌ای از عوارض و تأثیرات آن را در حوادث اخیر به وضوح شاهد بوده‌ایم چه باید کرد ؟
بی تردید گام نخست و اساسی در این امر در تغییر نگاه جدی و ریشه‌ای ما به مقوله فرهنگ و مؤلفه‌های فرهنگی نهفته است.
متأسفانه در طول دهه‌های گذشته نگاه ما به فرهنگ یک نگاه جزیره‌ای بوده است نگاهی که در آن فرهنگ را به عنوان یک مقوله مستقل و واحد مجزا به دور و یا با حداقل تأثیر پذیری از سایر شئونات اجتماعی در نظر گرفته‌ایم که متولیانی دارد که بر حسب وظیفه و مسئولیت به رتق و فتق امور آن می پردازند. در این نگاه فرهنگ با متولیانش به راه خود رفته است و سایر شئون اجتماعی و سیاسی و اقتصادی نیز با متولیانشان در مسیر مجزایی به راه خویش رفته‌اند غافل از آنکه گاهی تأثیر رفتار و عملکرد متولیان اقتصاد و سیاست و اجتماع بر مقوله فرهنگ به مراتب بیشتر، موثر تر و ماندگارتر از رفتار و عملکرد متولیان فرهنگ کشور بوده است و تأسف بارتر آنکه در بسیاری از موارد در نقاط تقابل و بعضا تضاد این امور با مقوله فرهنگ تأثیرات عملکرد متولیان امور اجتماعی، سیاسی و اقتصادی که گویی در حیطه وظایف و مسئولیتهای خود هیچ مسئولیت فرهنگی برای خویش قائل نیستند باعث هدر رفت و نابودی دستاوردهای فرهنگی کشور گردیده است.
کیست که نداند تلاش برای توسعه شتاب آلود و بعضاً لجام گسیخته بازسازی اقتصادی بدون نگاه و توجه به تأثیرات فرهنگی و بر فرهنگ عمومی کشور در سالهای پس از جنگ چه نقش موثری در دگرگونی فرهنگی و تغییر فرهنگ عمومی کشور داشته است. تلاشی که بر گرفته از همین نگاه جزیره‌ای به مقوله فرهنگ و با اولویت دادن بی حرف و حدیث به مقوله اقتصاد باعث هدر رفتن بسیاری از دستاوردهای فرهنگی دوره دفاع و جهاد و شهادت شد. بنابراین به نظر می رسد که تغییر نگاه جزیره‌ای ، تنگ و تک بعدی به مقوله فرهنگ به یک نگاه گسترده و بسط یافته به تمامی شئون اجتماعی گام نخست و موثر برای جبران کوتاهی‌ها و کم کاری‌های فرهنگی است.
باید پذیرفت که وضعیت فرهنگی امروز جامعه ما که جای گلایه بسیار دارد علاوه بر کوتاهی و کم کاری مسئولان فرهنگی معلول علل دیگری هم هست ما کم کاری و کوتاهی فرهنگی داشته ایم چراکه مسئولان سیاسی کشور سهم خود از فرهنگ و وظیفه خویش برای فرهنگ را پرداخت نکرده اند ما کم کاری و کوتاهی فرهنگی داشته ایم چرا که مسئولان اقتصادی کشور سهم خود از فرهنگ و وظیفه خویش در قبال فرهنگ را فراموش کرده‌اند و بی توجه به تأثیرات فرهنگی تصمیمات و عملکرد خویش به راه خود رفته‌اند بنابراین باید رجحان فرهنگ و اولویت آن بر تمامی شئونات اجتماع را به عنوان اصل و زیر بنای جبران قصور و کوتاهی‌های فرهنگی پذیرفت باید همانگونه که برای تصمیم گیری‌های مهم و کلان کشوری پیوست زیست محیطی تعریف می شود به عنوان یک ضرورت مهم و اساسی برای تمامی تصمیم گیری‌های سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی کشور نیز پیوست فرهنگی تعریف شود و به دقت تأثیرات فرهنگی آن تصمیم گیری، ارزیابی و سنجیده شود و به جرأت در هنگامی که آن تصمیم گیری در نقطه مقابل با فرهنگ قرار می گیرد بی هیچ تساهلی جانب فرهنگ گرفته شود.
ما نیازمند آن هستیم که امروز از اقتصاد، از سیاست و از سایر شئون اجتماعی به پای فرهنگ انقلاب هزینه کنیم تا فردا در سایه سار بالندگی درخت تناور فرهنگ، شکوفایی سیاسی و اقتصادی و اجتماعی ایران اسلامی را به نظاره بنشینیم.
بر این باورم امروز بیش از آنکه برای جبران کم کاری و کوتاهی فرهنگی به جهاد و حرکت جهادی مسئولان فرهنگی کشور نیاز داشته باشیم به بسیج عمومی فرهنگ نیازمندیم تا همگان پای کار فرهنگ و ترمیم آن حاضر شوند.
نظر شما