بررسی آثار انتقام سخت بر اقتصاد ایران

سجاد کلانتر مهرجردی (مدرس دانشگاه، محقق در حوزه های اقتصادی و کارشناس ارشد بانک مرکزی) :

 شاید یکی از مهمترین سوالات قابل طرح این باشد که انتقام سخت چه تاثیری بر اقتصاد کشور خواهد داشت؟ آیا پروژه انتقام  سخت ضربه جدی بر اقتصاد ایران خواهد زد؟ آیا ندای خویشتن داری به بهانه حفظ ثبات اقتصادی قابل قبول می باشد؟ برای بررسی آثار اقتصادی انتقام سخت به بررسی وقایع مشابه  و آثار آن بر شاخص های اقتصادی نظیرشاخص بهای مصرف  قیمت ارز و شاخص بهای بورس تهران می پردازیم.  

برای بررسی آثار اقتصادی انتقام سخت به بررسی وقایع مشابه  و آثار آن بر شاخص های اقتصادی نظیرشاخص بهای مصرف کننده (cpi)، قیمت ارزو شاخص بهای بورس تهران می پردازیم. همچنین اعلام خروج آمریکایی ها از برجام در اردیبهشت ۱۳۹۷، توقیف کشتی انگلیسی در تیر۹۸، ساقط شدن پهباد آمریکایی  در خرداد ۹۷، اجرای خروج آمریکایی ها از برجام در آبان ۹۷  وقایعی هستند که می توانند به عنوان نمونه مشابه در نظر گرفته شوند.

لازم به ذکر است اگر چه حوادث احصا شده در فوق شاید از جهات مختلف نظیر میزان اهمیت یا آثار سیاسی با موضوع انتقام سخت تفاوت داشته باشد اما می تواند به عنوان نمونه جهت و شدت آثار آن بر اقتصاد بررسی گردد و قاعدتا با اعمال ضرایبی  از میزان اثر گذاری و شدت اهمیت به تخمینی از آثار انتقام سخت نائل گردیم.

اعلام خبر خروج آمریکا از برجام  اثری بر شاخص بورس نگذاشته و در کوتاه مدت نرخ ارز را با افزایش کوچکی مواجه کرده  که بلافاصله در روند بلند م دت قرار گرفته است، همچنین اثر جدی بر شاخص بهای مصرف کننده نداشته است.

خروج آمریکایی ها ازبرجام همزمان آثار مثبت کوچکی بر نرخ ارز، شاخص بورس داشته و آثار جدی بر شاخص بهای مصرف  کننده نداشته است.

ساقط شدن پهباد آمریکایی در شیب کاهشی نرخ دلار رخ داده اگرچه علت آن نمی تواند باشد و باعث بالارفتن شاخص بورس    شده و در شیب افزایشی شاخص بهای مصرف کننده واقع شده که ناشی از افزایش قیمت ارز در چند ماه قبل بوده که با lag بر روی شاخص بهای مصرف کننده اثر گذاشته و نمی تواند علت افزایش شاخص بها باشد. دلیل دیگر این مدعا عدم جهش (jump) در آن برهه می باشد.

توقیف کشتی انگلیسی نیز در برهه ثبات نرخ دلار رخ داده و تغییری در نرخ آن ایجاد ننموده است. از طرفی در برهه افزایش  شاخص بورس رخ داده که می تواند تا حدی به بهبود شاخص کمک نموده باشد اما اثر جدی بر شاخص بهای مصرف کننده  نداشته است.

در پایان بنظر می رسد اقتصاد ایران به درجه ای از مقاومت رسیده است که تاثیر پذیری چندانی از تهدیدات نظامی نمی پذیرد یا به  عبارت دیگر رابطه معنا داری بین شاخص های کلان اقتصادی با تهدیدات نظامی قابل  روئیت نیست، اگر چه هیجانات از طریق انتظارات بر اقتصاد تاثیرات آنی می گذارند اما مشاهده می شود این تاثیرات پایدار نبوده و تعادل  کلان پابرجاست.